واکسن‌‌های ویژه اومیکرون شاید پاییز بیایند

زهرا خلجی -  روزنامه‌نگار

میزان سرایت پذیری سویه اومیکرون کووید-19 و دور زدن ایمنی حاصل از واکسن و عفونت طبیعی، دانشمندان را وادار کرده تا به فکر راه چاره‌ای برای ماندگاری بیشتر آنتی‌بادی‌ها از ابتلا به این سویه و زیرسویه‌های شایع آن باشند. به این منظور برخی از شرکت‌های بزرگ سازنده واکسن مانند فایزر، مدرنا و سینوفارم در حال سپری کردن کارآزمایی‌های بالینی برای رسیدن به یک واکسن ویژه اومیکرون و زیرسویه‌های آن هستند.

چینی‌ها به‌دنبال واکسن ویژه
چین به‌عنوان منبع اولیه شیوع کووید-19، از ابتدای همه‌گیری برای ساخت واکسن علیه این بیماری تلاش زیادی داشت. در نهایت 2 واکسن با نام‌های تجاری سینوفارم و سینووک از این کشور به سایر کشورها به‌ویژه کشورهای در حال توسعه صادر شد. اما حالا با موج‌های پیاپی ابتلا به‌سویه مسری‌تر اومیکرون و زیرسویه‌های آن، این 2 سازنده واکسن در حال تلاش برای ساخت واکسنی برای هدف قرار دادن این سویه هستند. تکنولوژی به‌کار رفته در واکسن‌های اصلی سینوفارم و سینووک بر پایه پلتفرم سنتی ویروس غیرفعال است. به‌گفته شرکت‌های سینوفارم و سینووک، واکسنی که قرار است مشخصا برای مبارزه با اومیکرون ساخته شود نیز بر همین مبنا پیش خواهد رفت. این 2 واکسن برای انجام کارآزمایی واکسن اومیکرون در هنگ کنگ، تأییدیه گرفته‌اند.
به‌گفته واحد گروه بیوتکنولوژی ملی چین، واکسن‌های سینوفارم به‌عنوان تقویت‌کننده در بزرگسالانی که 2 یا 3 دوز واکسن کووید-۱۹ را دریافت کرده‌اند، آزمایش خواهد شد. البته هنوز مشخص نیست چه تعداد شرکت‌کننده در کارآزمایی محصولات سینوفارم شرکت می‌کنند. شرکت سینووک نیز گفته است، مطالعاتش را روی توسعه واکسن فعلی خود در برابر سویه‌های منتشر شده پیش خواهد برد.
یک مطالعه نشان داده است که دوز چهارم واکسن سینوفارم، در فاصله زمانی 6ماه پس از تزریق سومین دوز به‌عنوان تقویت‌کننده 2دوز اولیه واکسن کووید-19، نتوانسته به‌طور قابل توجهی سطح آنتی‌بادی علیه اومیکرون را افزایش دهد. درحالی‌که اگر تزریق دوز چهارم با فاصله زمانی کمتری از دوز سوم انجام شود، سطح آنتی‌بادی‌ها در همان سطح بالا حفظ می‌شود. محققان می‌گویند که واکسن ویژه اومیکرون، جایگزین بهتری به نسبت تقویت کننده‌های آینده است.

فایزر تا پاییز می‌آید
شرکت بزرگ دارویی فایزر و شریک آلمانی‌اش بیوان تک در پاییز یک واکسن تقویت‌کننده عرضه خواهند کرد که به‌طور خاص سویه اومیکرون و زیرسویه‌های آن را هدف قرار می‌دهد. آلبرت بورلا، مدیرعامل این شرکت گفت: رسیدن این واکسن به پاییز امسال فعلا یک امکان است و قطعیتی وجود ندارد. ما در حال جمع‌آوری داده‌ها هستیم و تا جایی که می‌دانم شرکت مدرنا نیز مانند ما روی این قضیه کار می‌کند.
به‌گفته بورلا، ساخت واکسنی که مشخصا اومیکرون را هدف قرار دهد کار ساده‌ای است اما از نظر علمی و تکنیکی ساخت واکسنی که تمام سویه‌ها را هدف بگیرد کار بسیار سختی است. بورلا ادعا کرد به محض به‌دست آمدن داده‌های کافی، این شرکت داده‌ها را به سازمان غذا و دارو ارسال می‌کند.
اوایل امسال، آنتونی فائوچی، مشاور کاخ سفید در امور پزشکی، تصمیم فایزر برای شروع کارآزمایی بالینی روی واکسن کووید-19 با هدف اومیکرون را یک حرکت معقول خواند. ماه گذشته نیز استفان هاگ، مدیرعامل شرکت داروسازی مدرنا گفت: یک رویکرد ترکیبی که می‌توانم آن‌را 2ظرفیتی بنامم، می‌تواند محافظت ماندگارتری در برابر سویه‌های جدید کووید-19 ارائه کند. ما بر این باوریم که حالا وقت به روز کردن واکسن‌ها در برابر جهش‌هایی است که در حال انتشار هستند تا میزان ایمنی و ماندگاری ایمنی واکسن‌ها را در برابر سویه‌های نگران‌کننده افزایش دهیم.
تلاش برای توسعه تقویت‌کننده‌های مخصوص اومیکرون، زمانی سرعت گرفته که زیرسویه BA.2 اومیکرون، جهان را فرا گرفت.
سویه BA.2 حالا با درصد بالایی از مبتلایان، به‌سویه غالب در اغلب کشورها ازجمله آمریکا تبدیل شده است. هفته گذشته نیز نیویورک بروز دو زیرسویه دیگر از BA.2 را با نام‌های BA.2.12 و BA.2.12.1 گزارش کرد که به‌نظر می‌رسد 23 تا 27درصد به نسبت BA.2 مسری‌تر است.
در نیویورک موج جدیدی از ابتلا در بخش مرکزی ایالت رخ داد که به اعتقاد مقامات بهداشتی به واسطه انتشار و چرخش دو زیرسویه جدید بوده است. با این حال متخصصان می‌گویند اگرچه این سویه‌ها در سرایت سرعت بیشتری دارند اما شواهدی مبنی بر افزایش شدت بیماری و بستری و مرگ‌ومیر نیست. به‌گفته متخصصان، همچنان تنها سلاح برای مبارزه با سویه‌های جدید ویروس، واکسینه شدن کامل و تزریق دوز سوم و حتی چهارم است.
به تازگی سازمان غذا و داروی آمریکا به تزریق دومین دوز واکسن تقویت کننده کووید-19 ساخت شرکت های فایزر و مدرنا، مجوز داد. این تاییدیه شامل افراد بالای 50 سال و همچنین افراد بالای 12 سال دچار نقص سیستم ایمنی
می شود. دکتر روشل والنسکی، مدیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا می‌گوید دوز دوم تقویت کننده به طور خاص برای افراد 65 سال به بالا و افراد بالای 50 سال با بیماری زمینه ای تجویز می شود که در معرض خطر ابتلا به کووید-19 وخیم هستند.