صدای متخصص
مراکز پژوهشی به میدان بیایند
حمید سوری- استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی
حدود ۱۰ماه از آغاز اپیدمی کوویدـ۱۹ در ایران می‌گذرد و این بیماری نوپدید تاکنون بار بزرگی بر جامعه و کشور ما تحمیل کرده است. حوزه‌ای که طی این ۱۰ماه نقشش نسبتا کمرنگ بوده حوزه پژوهش است؛ درحالی‌که بخش‌های درمان و بهداشت با تمام قوا در صحنه مقابله با اپیدمی بوده‌اند و شهدای فراوانی هم تقدیم ملت کرده‌اند، حوزه پژوهش کشور به‌خصوص در بخش سلامت انتظارات را برآورده نکرده است. حدود ۷۸۰ مرکز تحقیقاتی زیرمجموعه وزارت بهداشت با نیروی انسانی متبحر و متخصص همینطور امکانات و زیرساخت‌های ارزشمند اگر با مدیریت صحیح نتوانند در این برهه حساس به کمک کاربردی مردم بیایند، پس چه موقع زمان نقش‌آفرینی ایشان خواهد بود؟
پیچیدگی پاندمی کوویدـ ۱۹ و الگوی متفاوت اپیدمیولوژی این بیماری در کشورها و مناطق مختلف نیاز به تحقیقات بومی کاربردی را چندبرابر می‌کند.
تصمیم‌گیری در سیاست‌ها و راهبردهای مقابله با اپیدمی مقوله‌ای بسیار پیچیده است و با آزمون و خطا یا تجربیات خام فردی یا سازمانی نمی‌توان این اپیدمی به‌شدت تهدید‌کننده را کنترل کرد. ما برای تصمیم‌گیری در کنترل اپیدمی سؤالات مهمی داریم که مراکز تحقیقاتی وظیفه یافتن پاسخ علمی به این گونه سؤالات را دارند.
مداخلات و تصمیمات متعددی طی 10ماه گذشته در کشور در مدیریت اپیدمی صورت گرفته است که نه میزان اثربخشی آنها مشخص و نه ارزیابی درستی از آنها شده است. آیا از یک‌طرف بازگشایی مدارس، برگزاری کنکور، آزادی سفرهای بین‌شهری و صدها تصمیم دیگر درست بودند؟ سهم هر کدام در شعله‌ور شدن اپیدمی چقدر بوده است؟ و ده‌ها سؤال دیگر که نیاز به پاسخ علمی دارند. از سوی دیگر 2هفته تعطیلی کسب‌وکار، ممنوعیت سفرها، رنگ‌بندی شهرها، تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، دورکاری و نیمه‌وقت کردن ادارات، حذف طرح ترافیک و ده‌ها کار دیگر چقدر برای کنترل اپیدمی مؤثر بوده است؟ و با توجه به سهم اثربخشی این مداخلات، فایده آن چقدر بوده است؟ آیا باید این طرح‌ها را ادامه دهیم یا بهتر است برخی را متوقف کرده و دیگر تکرار نکنیم؟ همه اینها نیازمند سرعت بخشیدن به چرخه تحقیق در کشور به‌خصوص در حوزه سلامت دارد.
اکنون و در شرایطی که ما روزانه صدها نفر از عزیزان هموطن‌مان را به‌خاطر کرونا از دست می‌دهیم، زمان نیمه‌وقت کردن و دورکاری مراکز پژوهشی نیست.
پاسخ به سؤالات فراوانی چون موارد بالا نیاز به مدیریت فعال پژوهش کشور دارد. تهیه یک نقشه سیاستگذاری پژوهشی و داشتن پیوست تحقیقاتی برای هرگونه تصمیم‌گیری یک ضرورت فوری است. کمیته‌های کشوری و استانی مقابله با اپیدمی کرونا اگر در کنار خود یک بازوی تحقیقاتی قوی نداشته باشند، نمی‌توانند تصمیم درست بگیرند و هزینه تصمیمات اشتباه بسیار سنگین و مهم‌تر از همه جان مردم است.
در همینه زمینه :
