شکاف تورم روستا و شهر بیشتر شد

شکاف تورم بین مناطق روستایی و شهری بیشتر شد. پیشتازی میانگین قیمت‌ها در روستاها از شهرها همچنان ادامه دارد. استمرار این وضعیت راه را برای مهاجرت روستاییان و حاشیه‌نشین شدن آنها در کلانشهرها و شهرهای بزرگ هموارتر می‌سازد. بررسی‌های همشهری از روند نرخ تورم در 6سال اخیر نشان می‌دهد شکاف نرخ تورم بین نقاط روستایی و شهری از 0.4درصد در سال1395 به 3.1درصد در پایان سال گذشته رسیده؛ به‌نحوی که پارسال میانگین نرخ تورم سالانه کشور 40.2درصد، در نقاط شهری 39.7درصد و در نقاط روستایی 42.8درصد روایت شده است.
این برایند نشان می‌دهد سیاست یکسان رفاهی سال‌های گذشته برای صیانت از سفره خانوارها در برابر فشار تورمی جوابگو نبوده و حتی تمرکز سیاست‌های توزیع کالاها به‌ویژه کالاهای خوراکی با قیمت‌های دولتی بیشتر بر حمایت از نقاط شهری به‌ویژه استان‌های مرکزی کشور استوار بوده؛ زیرا استان‌هایی چون تهران، سمنان و قم همواره در رتبه پایین تورم قرار داشته‌اند. این در حالی است که در 3سال اخیر نرخ تورم خوراکی‌ها فزاینده بوده و سهم کالاهای خوراکی و آشامیدنی از سبد مصرفی خانوارهای روستایی بیشتر از نقاط شهری است.

حمایت‌ها هوشمند نیست
به‌گزارش همشهری درحالی‌که نرخ تورم کالاهای خوراکی و آشامیدنی از نرخ تورم سبقت گرفته، سهم کالاهای خوراکی و آشامیدنی از سبد هزینه خانوار شهری 24.53درصد و در سبد هزینه خانوارهای روستایی 38.48درصد است و به این ترتیب هرچه قیمت کالاهای خوراکی و آشامیدنی افزایش پیدا کند، فشار تورم بر سفره روستاییان افزوده می‌شود. در مقابل بالا رفتن هزینه مسکن و اجاره‌بها، بیشترین فشار را بر خانوارهای شهری وارد می‌سازد؛ زیرا سهم مسکن و اجاره‌بها در سبد خانوارهای روستایی 21.11درصد و در سبد خانوارهای شهری 34.10درصد برآورد شده است. مرکز آمار ایران می‌گوید نرخ تورم در نقاط شهری طی سال گذشته با رشدی 3.5درصدی نسبت به سال99 به 39.7درصد رسیده و در نقاط روستایی با افزایش 5.1واحد درصدی به 42.8درصد رسیده درحالی‌که میزان افزایش نرخ تورم سال گذشته نسبت به سال99 تنها 3.8درصد بوده است.
این گزارش می‌افزاید: به‌طور میانگین شاخص کالاهای خوراکی و آشامیدنی به همراه دخانیات در کل ایران طی سال گذشته 51.5درصد رشد کرده که نسبت به سال قبل آن رشدی 12.5درصدی را تجربه کرده؛ درحالی‌که نرخ تورم گروه عمده خوراکی و آشامیدنی و دخانیات در سال1400 در مناطق شهری با رشدی 13.4درصدی نسبت به سال99 به 52.1درصد و در مناطق روستایی با رشد 9.5درصدی به 49.4درصد رسیده است.
ضمن اینکه نرخ تورم گروه عمده کالاهای غیرخوراکی و خدمات در سال1400 برای کل کشور 34.6درصد، مناطق شهری 34.2درصد و مناطق روستایی هم 37.2درصد برآورد شده این شاخص در مناطق شهری 0.9درصد کاهش داشته، اما در نقاط روستایی 1.4واحد درصد بیشتر از سال1399 گزارش شده است.

کاهش شکاف تورم بین فقیر و غنی
تازه‌ترین برآورد مرکز آمار ایران نشان می‌دهد فاصله تورمی در بین دهک‌های مختلف هزینه‌ای کشور از 5.3درصد در سال99 به 3.6درصد در پایان سال1400 رسیده است. البته این کاهش شکاف تورمی به این معناست که بیشترین فشار تورمی در سالی که گذشت بر دهک‌های پایین جامعه وارد شده؛ درحالی‌که در سال99 این طبقات ثروتمند بوده‌اند که بالاترین فشار تورمی را تجربه کرده‌اند. این روایت رسمی مرکز آمار است که می‌گوید نرخ تورم در سال1400 در دهک‌های مختلف هزینه‌ای در بازه 42.8درصد برای دهک اول تا 39.2درصد برای دهک نهم نوسان داشته است. همچنین محدوده تغییرات 12‌ماهه در گروه‌های عمده خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات بین 51.8درصد برای دهک اول و نهم تا 51.4درصد برای دهک‌های سوم، چهارم و ششم در نوسان بوده است.

مسیر دشوار پیش پای دولت
دولت سیدابراهیم رئیسی برای مهار تورم در سال1401 مسیر دشواری پیش رو دارد و با توجه به رشد جهانی قیمت مواد غذایی ناشی از جنگ روسیه علیه اوکراین به‌نظر می‌رسد دولت برای کنترل قیمت مواد خوراکی و آشامیدنی با واردات این کالاها با سختی مواجه خواهد شد؛ چنان‌که اگر دولت بخواهد کالاهای اساسی به‌ویژه گندم و آرد را با یارانه در سطح جامعه توزیع کند، خطر قاچاق این کالاها به خارج از کشور وجود دارد. افزون بر اینکه بودجه پیش‌بینی شده به میزان 9میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی در سال‌جاری با توجه به افزایش قیمت موادغذایی ممکن است کفاف ندهد.
پیش‌تر همشهری گزارش داده بود جنگ روسیه علیه اوکراین، ضربه جدیدی به نظام تامین غذایی دنیا وارد کرده؛ زیرا 2کشور درگیر جنگ بیش از یک‌چهارم فروش گندم دنیا را در اختیار دارند و افزایش تنش در منطقه، قیمت گندم، جو، ذرت و روغن خوراکی را افزایش داده و افزایش شدید قیمت کود هم تصویر شفافی از وضع برداشت محصولات اساسی در فصل‌های آینده را در سراسر جهان ارائه نمی‌کند. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد‌(فائو) در تازه‌ترین برآورد خود اعلام کرده میانگین شاخص قیمت موادغذایی در سال‌2021 میلادی 23درصد افزایش یافته که بالاترین نرخ در یک‌دهه اخیر به‌شمار می‌رود و در ماه فوریه‌2022 دنیا شاهد ثبت بالاترین رقم برای قیمت محصولات گروه گوشت، لبنیات، غلات، روغن و شکر از 1961 تاکنون بوده است.
سهم اقلام خوراکی در هزینه مصرفی خانوارها در اقتصادهای پیشرفته 17درصد است و این رقم برای خانوارهای کشورهای جنوب صحرای آفریقا به 40درصد می‌رسد. اگرچه این منطقه به‌شدت به واردات گندم وابسته است، اما غلات سهم کمی از کل نیاز مردم این منطقه را تشکیل می‌دهد و برای ایران این رقم 26.6درصد برآورد شده است.