تخت‌جمشید؛ شاهکار معماری ضد‌زلزله

120کارشناس میراث‌فرهنگی از استان‌های کشور در کارگاهی حاضر شده‌اند که قرار است به آنها روش‌های نوین حفاظت و مرمت از آثار تاریخی ایران با استانداردهای ایکوموس(شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی) آموزش داده شود. اما نکته جالب آن بود که در این کارگاه از معماری تخت‌جمشید به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری ضد‌زلزله در ایران با قابلیت دفع سیلاب‌ها نام برده شد.
به گزارش همشهری، این نخستین‌بار است که یک کارگاه بین‌المللی در ایران پس از سال‌ها فعالیت در حوزه میراث‌فرهنگی توسط کارشناسان ایسکارسا از نهادهای فنی زیرمجموعه شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی در ایران برپا شده تا روش‌های نوین در حفاظت و مرمت از آثار تاریخی کشور ارائه شود.
برپایی این کارگاه به آن اندازه‌ای اهمیت دارد که رئیس ایسکارسا به همراه 6 معاون شورای فنی ایکوموس از کشورهای کره جنوبی، شیلی، مکزیک، مراکش، آمریکا و پرتغال به ایران آمده‌اند تا کارشناسان ایرانی را به‌مدت 3 روز در مرمت و نگهداری از بناهای تاریخی کشور یاری کنند.  اما حضور کارشناسان ایکوموس جهانی از ایسکارسا تنها محدود به برپایی کارگاه‌ آموزشی نیست، آنها به 8 استان کشور نیز سفر می‌کنند تا 13بنای تاریخی ایران را مورد ارزیابی و آسیب‌شناسی حفاظتی و مرمتی قرار بدهند. سی‌وسه پل، میدان امام اصفهان، قلعه تاریخی فلک‌الافلاک در لرستان، پل‌های تاریخی گاومیشان در استان ایلام، سازه‌های آبی شوشتر، مقبره دانیال نبی در شوش، آتشکده فیروزآباد و قلعه شوش در فهرست کارشناسی فنی اعضای ایسکارسا قرار دارند.

اولویت اول؛ حفاظت از آثار تاریخی
نخستین کارگاه بین‌المللی مرمت و حفاظت از بناهای تاریخی ایران با حضور کارشناسان فنی شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی در حالی دیروز در همسایگی کاخ ثبت جهانی شده گلستان برپا شد که علی‌اصغر مونسان در سفر اصفهان بود و نتوانست به‌رغم اعلام قبلی در این مراسم حضور داشته باشد. فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و فرهنگی کشور نیز در این مراسم نبود. با این حال محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور که در افتتاحیه این رویداد مهم میراثی حضور داشت در سخنانی مهم‌ترین موضوع میراث‌فرهنگی ایران را حفاظت از آثار تاریخی خواند. او گفت: فلات ایران از کهن‌ترین تمدن‌های جهان و سرزمین میراث‌فرهنگی است.
طالبیان با اشاره به تنوع جغرافیایی و فرهنگی فراوان در ایران که به پیشرفت‌های زیادی در حوزه معماری و شهرسازی در طول تاریخ منجر شده است، افزود: معماری آجری، چوبی و سنگی از شاهکارهای معماری ایران در دوره‌های مختلف است. او به شاهکارهای معماری ایران در خلق گنبد فیروزآباد در دوره ساسانی، آسبادها، قنات‌ها و شهرهای باستانی اشاره کرد و گفت: سازه‌های خشتی و آجری ایران هزاران سال است که پابرجا مانده‌اند و ایرانی‌ها در معماری تاریخی خود توجه زیادی به موضوع انرژی داشته‌اند. او به محوطه باستانی شوش که به‌مدت 200سال پایتخت عهد باستان بود اشاره کرد و از تپه‌های سیلک به‌عنوان رفرنس باستان‌شناسی در ایران نام برد. معاون میراث‌فرهنگی در ادامه توجه به تجربه تاریخی معماری و شهرسازی در ایران را از سوی مهندسان کنونی ضعیف خواند و گفت: در زلزله بم 80درصد از سازه‌هایی که در ارگ بم تخریب شدند مربوط به مرمت‌های جدید بودند و 20درصد دیگر سازه‌ها به‌دلیل وابستگی به سازه‌های جدید تخریب شدند. طالبیان همچنین خواستار آن شد که در مرمت و حفاظت از آثار تاریخی کشور از تجربه تاریخی معماری در این آثار کمک گرفته شود تا بناهای تاریخی ایران در برابر حوادثی چون زلزله و سیل و بلایای طبیعی در امان بمانند.
او دلیل دیگر تهدید آثار تاریخی کشور را فعالیت‌های عمرانی و کشاورزی در محوطه‌های تاریخی خواند و گفت: چاره‌ای جز همکاری مردم و دستگاه‌ها برای حفظ آثار تاریخی کشور وجود ندارد و در این مسیر باید از آموزش‌های بین‌المللی نیز در حفاظت و مرمت آثار تاریخی بهره گرفت. معاون میراث‌فرهنگی از معماری تخت‌جمشید به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری یاد کرد که از سنگ و چوب در آن بهره گرفته شده و دارای معماری ضد‌زلزله و کف‌های مضاعف است تا آب باران و سیل را نیز دفع کند.
او تأکید کرد: باید از این تجربه‌های تاریخی معماری ایران در مرمت و حفاظت از بناهای تاریخی کشور بهره و از شیوه معماری گذشتگان برای ماندگاری آثار تاریخی درس گرفت. طالبیان همچنین هرگونه مداخله‌ای را که به تغییر اصالت بناهای تاریخی در روند مرمت و حفاظت از آثار و بناهای تاریخی کشور منجر شود مردود اعلام کرد.