روی دیگر تصمیم رفع فیلترینگ

محسن مهدیان؛  مدیرمسئول

2 اپلیکیشن رفع فیلتر شدند. تصمیم اجماعی شورای‌عالی فضای مجازی به جهاتی قابل دفاع است. یکی از اپ‌ها صرفا خدماتی است و دیگری فاقد ظرفیت لازم برای شبکه‌سازی‌ گسترده و آثار مخرب الگوریتم‌های فنی و حقوقی دیگر پلتفرم‌هاست.
اما روی دیگر این تصمیم عدم‌رفع فیلتر در دیگر پلتفرم‌هاست. توقف تصمیم‌گیری در این شورا حکایت از خردمندی و پرهیز از شتابزدگی دارد.
درباره پلتفرم چند نکته حائز اهمیت است که در این متن صرفا به 3ملاحظه اساسی آن می‌پردازم.

یکم؛ شناخت خطا از ماهیت پلتفرم
برخی ساده‌اندیشانه تصور می‌کنند پلتفرم امتداد فنی رسانه‌های سنتی است و به همین دلیل وقتی سخن از پلتفرم می‌شود، نگران آزادی بیان می‌شوند. فارغ از اینکه همین گزاره نیز قابل بحث است و اساسا نام دیگر آزادی، رهایی نیست، اما نکته کلیدی این است که پلتفرم، توسعه رسانه‌های سنتی نیست. پلتفرم مثل بخشی از جغرافیا و زندگی حقیقی مردم است؛ یعنی مردم از پلتفرم صرفا خبر دریافت نمی‌کنند، بلکه آنجا زندگی می‌کنند؛ لذا احکام رسانه بر پلتفرم حاکم نیست.
با این مقدمه کوتاه باید گفت که ما در این‌دست پلتفرم‌ها دچار بی‌حاکمیتی هستیم؛ مثل اینکه در بخش‌هایی از کشور قانون حاکم نباشد یا قانون کشورهای دیگر حاکم باشد یا حاکمش جمهوری اسلامی نباشد. عوارض این خلأ حاکمیتی تکان‌دهنده است.
پلتفرم از 2طریق شبکه‌سازی‌ و الگوریتم‌های فنی و حقوقی، ارزش‌ها و هنجارهایی می‌سازد که غیر از فرهنگ و هویت و حاکمیت مردم ایران است. این باگ پلتفرمی نه ایران، بلکه همه دنیا را نگران کرده  و به همین دلیل است که آمریکا  و  بسیاری از کشورهای اروپایی نسبت به این بی‌حاکمیتی نگران و دست‌به‌کار ایجاد محدودیت شده‌اند.

دوم؛ برداشت غلط از امنیت
یک تلقی رایج که بارها گفته شده، این است که فیلترینگ برای ایام آشوب است و وقتی آشوب نیست دلیلی برای محدودیت نیست. این خطا ناشی از این تصور است که اثر امنیتی پلتفرم را صرفا در ایام فتنه دیده‌اند؛ حال‌آنکه آشوب، نتیجه پلتفرم است و این ثمره پلتفرم و خروجی میدانی آن است که آشوب می‌شود. پلتفرم رسانه آشوب نیست؛ بلکه خالق آشوب است. آشوب ماه‌ها در ذهن ساخته می‌شود و تنها طی چند روز به کف میدان می‌رسد. ما تلقی نادرست  و ناکافی‌ای از امنیت داریم. وقتی آشوب در ذهن شکل گرفت، تنها یکی از آثارش ناامنی در خاک است. ناامنی را دقیق ببینیم و از کف میدان رها شویم و به ذهن‌ها برویم.

سوم؛ بی‌اعتنایی به پلتفرم داخلی
توجه شود که پلتفرم با اپلیکیشن فرق می‌کند و از جایی که مخاطب سراغ اپ می‌رود، پلتفرم شکل می‌گیرد. برخی به اثر محدودیت در شکل‌گیری پلتفرم‌های داخلی توجه نمی‌کنند؛ بالاخره عده‌ای به هر دلیل ترجیح می‌دهند از پلتفرم‌های داخلی استفاده کنند. همین میزان اقبال ضروری است.
در هر صنعتی و در همه‌جای دنیا اگر قرار باشد تولید بومی ایجاد شود، باید مرزها کنترل شود. از این جهت محدودیت موجب شکل‌گیری پلتفرم بومی و توسعه دانش داخلی می‌شود؛ هرچند این دست تصمیمات نباید یکطرفه باشد، نباید به‌نحوی از پلتفرم‌های داخلی حمایت شود که سرنوشت صنعت خودرو را پیدا کنند؛ حمایت از پلتفرم باید مشروط و محدود باشد.
خلاصه تصمیم شورای‌عالی فضای مجازی از این 3منظر هوشمندانه و قابل تقدیر است.