آدرس غلط فیلترینگ

محسن مهدیان؛  مدیرمسئول

رئیس جمهور محترم به‌دنبال رفع فیلترینگ است اما قاضی‌القضات و رئیس‌عدلیه می‌گوید هنوز وقتش نیست.  واقعیت این است که فارغ از درستی یا غلطی فیلترینگ، مسئله اصلی این است که فیلترینگ مسئله اصلی نیست؛ آدرس غلط است.
گویی عادت داریم مسئله را از کمر بحث و از نیمه راه روایت کنیم.
مسئله اصلی رهابودن فضای‌مجازی است. مسئله اصلی فقدان قانونگذاری و رگولاتوری در این حوزه است. مسئله اصلی این است که اساسا طرح و برنامه‌ای برای قانونمندکردن فضای مجازی وجود ندارد. مسئله اصلی این است که اساساً کارهای روی زمین مانده از جمله اینترنت ملی و...  رها شده است؛ فیلترینگ مسئله ثانوی است.  
به اندازه غربی‌ها و آمریکایی‌ها که صاحب پلتفرم‌های فیلترشده در ایران هستند، برای این عرصه نگران باشیم. امروزه همه جای دنیا برای فضای مجازی در کشورشان، برنامه‌ریزی می‌کنند. دغدغه دارند و قانونگذاری می‌کنند. دولت آمریکا رسماً یک پلتفرم را دادگاهی می‌کند و حضورش را محدود می‌سازد. در سطح اتحادیه اروپا برای پلتفرم‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند. بسیاری از کشورها از جمله چین، آلمان و روسیه برخی پلتفرم‌ها را محدود و  برخی را  ممنوع می‌کنند.
پرداختن به مسئله فیلترینگ تقلیل‌دادن ماجراست. اول ببینیم درباره چه چیز حرف می‌زنیم آن‌وقت مشخص می‌شود که آیا فیلترینگ کمک می‌کند یا خیر.  نیازمند یک نقشه کلان هستیم.  فیلترینگ می‌تواند جزئی از این نقشه باشد. آن‌هم باید دقیق شود که کجا باید استفاده شود و کجا خیر. در چه شرایطی باید به‌کار گرفته شود و چه مقدمه‌ای آن را موثر می‌کند و چطور می‌شود عوارض آن را کم کرد.
آنچه مسئله اصلی است این است که ما فضای‌مجازی را در سطح حکمرانی دقیق نمی‌شناسیم. برداشت رایج این است که با مجموعه‌ای از رسانه‌ها مواجهیم. پلتفرم صرفاً یک رسانه نیست؛ صرفاً ابزار سرگرمی نیست؛ صرفاً محل تعامل مخاطبان نیز نیست. پلتفرم یک جامعه است؛ یک شبکه حقیقی و انسانی که شناخت می‌سازد، قدرت ساخت امر ذهنی دارد و نگرش ، گرایش و باور ایجاد می‌کند و اراده و رفتار می‌سازد.
پلتفرم، عبور از فضای‌مجازی به یک زندگی واقعی است. بخشی از خاک کشور است. مگر ممکن است بخشی از خاک کشور تحت کنترل و سیطره قانون نباشد؟ مگر ممکن است خاک کشور در اختیار حاکمیت نباشد؟ مگر می‌شود جزئی از کشور را قوانین کشورهای دیگر اداره کند؟ مضحک نیست؟ حاکمیت در ایران با یله‌گی فضای‌مجازی چند پاره شده است. بااین حال ما اصل موضوع را رها کرده‌ایم و چسبیده‌ایم به فیلترینگ.