کرونای زمستانی، مهمان اروپا

سمیرا مصطفی‌نژاد- روزنامه‌نگار
 امید‌واری‌های اروپا‌ برای موفقیت در مهار همه‌گیری کرونا در عرض چند‌ماه به ناامیدی تبدیل شده است. بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای غرب اروپا تا پایان تابستان امسال محدودیت‌های سختگیرانه را به‌واسطه پیشگامی در واکسیناسیون و کاهش نرخ ابتلا لغو کردند. اما اکنون درحالی‌که دیگر نقاط جهان به‌تدریج درحال بازگشایی هستند، ممکن است اروپایی‌ها مجبور به مواجهه با زمستانی مشابه زمستان سال گذشته شوند و محدودیت‌های تردد را بار دیگر به اجرا بگذارند.
در برخی از کشورهای اروپایی محدودیت‌ها لغو شده و روند واکسیناسیون در تعدادی از کشورها به کندی پیش می‌رود. همزمان اروپا با هجوم سویه دلتای کووید-19 روبه‌روست. سازمان بهداشت جهانی هشدار داده که با فرارسیدن زمستان امکان مرگ نیم میلیون نفر از شهروندان اروپا بر اثر ابتلا به کووید-19 وجود دارد. همین نگرانی‌ها باعث شده تعدادی از کشورهای اروپایی به بحث تزریق دوز یاد‌آور یا همان دوز سوم و بازگرداندن محدودیت‌های کرونایی نگاهی جدی‌تر داشته باشند. اگرچه درحال حاضر تعداد زیادی از کشورهای جهان‌ ازجمله آمریکا و به تازگی ایران و فرانسه، طرح تزریق دوز سوم به گروه‌های آسیب‌پذیر را آغاز کرده‌اند اما سازمان بهداشت جهانی با توجه به خطر آغاز موج‌های جدید همه‌گیری در جهان، مستقیما با تزریق گسترده و عمومی دوز سوم واکسن کرونا مخالف است.

موج جدید کرونا در انتظار اروپا
فرانسه یکی از کشورهای اروپایی است که از بالاترین نرخ واکسیناسیون عمومی برخوردار است و بیش از 75درصد از جمعیت بزرگسال در این کشور در برابر کووید-19 واکسینه شده‌اند. با این‌همه نرخ ابتلا به ویروس کرونا طی هفته گذشته در فرانسه 40درصد افزایش یافته است و این کشور را در آستانه آغاز موج پنجم همه‌گیری قرار داده است.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روز گذشته اعلام کرد که شهروندان فرانسوی بالای 65سال برای دریافت مجوز تردد، به تزریق دوز یادآور واکسن کرونا نیاز خواهند داشت. او روز سه‌شنبه 18آبان از شهروندان فرانسوی خواست دوز یادآور واکسن کرونا را تزریق کنند و اعلام کرد افراد 65سال به بالا باید تا یک‌ماه دیگر دوز یادآور را تزریق کرده باشند تا بتوانند مجوز سلامت برای تردد را دریافت کنند. این مجوز برای ورود به اماکن عمومی مانند رستوران‌ها یا ورزشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
براساس گزارش سی‌ان‌ان، افزایش نرخ ابتلا در دیگر کشورهای اروپایی درحال تبدیل کردن این قاره به کانون جدید شیوع همه‌گیری است و این موضوع دولت‌های منطقه را به فکر بازگرداندن محدودیت‌ها انداخته است. جمهوری چک با بالاترین نرخ ابتلای جدید روزانه دست و پنجه نرم می‌کند و 14هزارو539مورد ابتلای جدید را گزارش کرده‌ است. آلمان برای سومین روز پیاپی نرخ ابتلای قابل‌توجهی را گزارش کرده است. «مؤسسه بیماری‌های عفونی رابرت کوخ» 3روز قبل مجموع آمار ابتلای جدید طی 24ساعت را 39هزارو676نفر اعلام کرد که این رکوردی جدید در آلمان به شمار می‌رود. اتریش هم این هفته به‌دلیل افزایش آمار ابتلا، تردد افراد واکسینه نشده را به اماکن عمومی ممنوع و ایسلند استفاده از ماسک و اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی را برای مهار افزایش ابتلا در میان شهروندانش اجباری کرده است. دولت دانمارک هم به واسطه افزایش آمار ابتلا به اجرای طرح محدودیت‌های تردد، چراغ سبز نشان داده است. از روز جمعه 21آبان‌ماه شهروندان دانمارکی برای ورود به اماکن عمومی مانند رستوران‌ها، همایش‌ها، سالن‌های عمومی یا ورزشگاه‌ها باید مجوز سلامت خود را به همراه داشته باشند. عجله دانمارک برای لغو محدودیت‌ها از تابستان سال‌جاری اکنون به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر افزایش نرخ ابتلا شناخته می‌شود. دولت این کشور در تابستان سال‌جاری و پس از موفقیت بالا در واکسیناسیون عمومی رسما اعلام کرد کووید-19 دیگر تهدیدی برای جامعه نیست. اما عمر این خوش‌بینی برای دانمارکی‌ها بسیار کوتاه بود. اکنون این کشور برای جلوگیری از شیوع بیماری در سراسر کشور مجبور است محدودیت‌های گذشته را دوباره به اجرا بگذارد تا مانع از آغاز موج سوم شود. میزان ابتلای روزانه در دانمارک از 200مورد در شهریور به 2 هزار و 300مورد رسیده است.

کدام کشورها دوز یاد‌آور می‌زنند؟
دور از ذهن نیست که کشورهای ثروتمند تزریق دوز سوم به شهروندان خود را در برنامه داشته باشند. ابتدا رژیم صهیونیستی و مجارستان در تابستان سال‌جاری از برنامه خود برای تزریق دوز سوم به شهروندانشان خبر دادند. اما پس از آن تعداد زیادی از کشورها در اروپا و همچنین آمریکا به‌تدریج برنامه‌های خود برای تزریق دوز یادآور را اعلام کردند. سرعت اجرای این طرح‌ها گاه از سرعت دانشمندانی که درحال بررسی تأثیر دوز یادآور واکسن هستند، فراتر می‌رود؛ چرا که دولت‌ها پس از مطلع شدن از کاهش تدریجی اثرگذاری واکسن فایزر، از شیوع سویه دلتا به‌شدت واهمه دارند.
براساس آمار پایگاه پایش واکسیناسیون نیویورک‌تایمز، کشورهای اتریش، جمهوری چک، بلژیک، آلمان، فرانسه، انگلستان، آمریکا، کامبوج، کانادا، شیلی، چین، جمهوری دومنیکن، اکوادور، فنلاند، یونان، اندونزی، ایرلند، ایتالیا، روسیه، لهستان، صربستان، کره‌جنوبی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، امارات، تایلند، ترکیه، اروگوئه و ایران جزو 47کشوری هستند که طی ماه‌ها و روزهای گذشته تزریق دوز سوم واکسن را عموما به قشر آسیب‌پذیر و در معرض خطر آغاز کرده‌اند و یا قصد دارند از سال آینده این طرح را به اجرا بگذارند.

سازمان بهداشت جهانی مخالف دوز سوم
سازمان بهداشت جهانی در تابستان سال‌جاری اعلام کرد داده‌های موجود هیچ مدرکی مبنی بر نیاز به تزریق دوز یاد‌آور به‌دست نمی‌دهند. این سازمان دائما خواستار توقف اجرای طرح‌های تزریق گسترده و عمومی دوز سوم شده زیرا معتقد است ابتدا باید افراد آسیب‌پذیر در گوشه و کنار جهان کاملا واکسینه شوند و پس از آن کشورهای ثروتمند مرحله سوم تزریق گسترده را آغاز کنند. براساس گزارش سی‌ان‌بی‌سی، این سازمان ‌ماه گذشته بار دیگر اعتراض خود را به روند تزریق دوز سوم در کشورهای ثروتمند اعلام کرد. به‌گفته مایک رایان مدیر برنامه‌های سلامت اضطراری سازمان بهداشت جهانی، تزریق گسترده دوز سوم به جمعیتی که به واکسن دسترسی کامل دارند و به‌طور کامل واکسینه شده‌اند، بهترین تصمیمی نیست که می‌توان برای وضعیت کنونی جهان گرفت. رایان 2روز قبل در جلسه پرسش و پاسخ آنلاین اعلام کرد که با تزریق دوز سوم به گروه‌های آسیب‌پذیر مخالفتی ندارد.

   واکسیناسیون آفریقا؛ کمتر از 5/3درصد

دکتر تدروس ادهانوم، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، اواخر شهریور‌ماه اعلام کرد که بیشتر کشورهایی که پوشش واکسیناسیون در آنها زیر 2درصد است در آفریقا هستند و کشورهای آفریقایی به‌احتمال قوی نمی‌توانند تا پایان سال‌جاری میلادی یعنی کمتر از یک‌ماه دیگر، خود را به هدف ایمنی 10درصدی اعلام شده توسط سازمان جهانی بهداشت برسانند. به‌گفته او کمتر از 3.5درصد از جمعیت قاره آفریقا در برابر کرونا ایمن شده‌اند. درحال حاضر براساس آمارهای پایگاه پایش واکسیناسیون نیویورک‌تایمز نرخ واکسیناسیون کامل در 45کشور عموما آفریقایی کمتر از 10درصد است. در این لیست به جز کشورهای عراق، نیکاراگوئه، افغانستان، ارمنستان، جزایر سلیمان، سوریه و یمن، 38کشور باقیمانده از اعضای قاره آفریقا هستند. به بیانی دیگر تنها 16کشور از 54کشور در قاره آفریقا توانسته‌اند پوشش واکسیناسیون خود را به بیش از حد تعیین شده و 10درصدی سازمان جهانی بهداشت برسانند و مابقی کشورهای آفریقایی هنوز فاصله زیادی تا ایمن‌سازی‌ حداکثری جمعیت خود در برابر کرونا دارند. 18کشور از میان این 45کشور کمتر از 2درصد از جمعیت خود را واکسینه کرده‌اند که 17مورد از این کشورها، آفریقایی هستند.