زادروز
میرزا‌حسن مستوفی‌الممالک و فهرست شیندلری 16هزار نفره‌اش
بیش از 140سال پیش در چنین روزی کودکی به دنیا آمد که بعدها او را به سمت‌های گوناگونش در ادوار و حکومت‌های متوالی قاجار تا پهلوی می‌شناسند. میرزا‌حسن مستوفی‌الممالک، جدای از خوشنامی در میان گروه‌ها و احزاب گوناگون دولت ایران وجهه انسانی متمایزی داشت. برای نمونه درحالی‌که اسکار شیندلر(تاجر و صنعتگر آلمانی) توانسته بود با استفاده از ثروتش جان 1200نفر را در جنگ جهانی دوم نجات دهد، مستوفی‌الممالک در جریان قحطی بزرگ ایران (سال 1297) با فروش املاک خود، جان 16هزار نفر را نجات داد. او که در سال۱۳۱۸ (مصادف با ۱۲۸۰هجری خورشیدی) برای تحصیل به اروپا رفته بود، 7سال بعد و پس از پیروزی انقلاب مشروطه به دعوت میرزا‌علی‌اصغرخان امین‌السلطان به ایران بازگشت. او سپس جمعیتی به نام مجمع انسانیت تشکیل داد و به همراه محمد مصدق به فعالیت سیاسی پرداخت. سمت‌های سیاسی او متوالی و تقریبا بی‌وقفه بود. در هفدهم اردیبهشت۱۲۸۷ محمدعلی‌شاه او را به وزارت جنگ منصوب و به مجلس معرفی کرد. 15روز پیش از به توپ بستن مجلس شورای ملی از وزارت جنگ استعفا داد. مدتی دوباره وزیر جنگ و مدتی وزیر دربار احمدشاه بود. در سال۱۲۸۸ هجری خورشیدی در نخستین کابینه محمد‌ولی‌خان تنکابنی به وزارت مالیه منصوب شد. مستوفی‌الممالک نخستین‌بار در تیر۱۲۸۹ فرمان نخست‌وزیری دریافت کرد و با ورود ناصرالملک نایب‌السلطنه به ایران در بهمن۱۲۸۹ استعفا داد. او بار دیگر در پنجم ربیع‌الثانی۱۳۳۳ (اسفند ۱۲۹۳) نخست‌وزیر شد اما عمر دولتش به 20روز هم نکشید و استعفا داد. 4ماه بعد مجددا از احمدشاه فرمان تشکیل کابینه گرفت و برای سومین‌بار نخست‌وزیر شد. سرانجام او با نخست‌وزیری در دوره پهلوی اول نشان داد هیچ دولتی نمی‌تواند از بهره‌بردن از تجربه‌های او صرف‌نظر کند.
مستوفی ۶ شهریور ۱۳۱۱ در نزدیکی امامزاده قاسم شمیران، به‌دلیل سکته قلبی درگذشت.
در همینه زمینه :
