چاپ سوم خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی

چاپ سوم «خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی» اثر مرحوم زرویی نصرآباد در 176صفحه رقعی از سوی نشر نیستان وارد بازار کتاب شد.

این کتاب، اثری خواندنی از ابوالفضل زرویی نصرآباد با نام خاطرات حضرت استادی سِر پروفسور حَسَنعلی خان مستوفی است؛ اثری طنز در باب اندیشه و فکر و سیاست و هر آنچه زرویی در خلال سال‌های زندگی خود دستمایه‌ای برای نگاه طنزآمیز به آن یافته است.
زرویی در این اثر دست به خلق 2 شخصیت خیالی با عناوین حسنعلی خان مستوفی و میرزا حسین پیشکار زده است‌که یکی به تقریر و بازگویی خاطرات دیگری مشغول است و جالب اینجاست که هر دو نیز از اساس وجود خارجی ندارند.
هنر زرویی در این اثر را می‌شود در ابعاد مختلفی جست‌وجو کرد. از سویی او در این اثر به روایت و زبانی کلاسیک – به سبک ادبیات دوران قاجار – برای بیان خاطرات حسنعلی‌خان دست زده است. روایتی که می‌شود رد پای آن را در آثار متفاوت و بکری چون روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه جست و البته زرویی با زیرکی تمام با حفظ ساختار زبانی این خاطرات در این سبک روایی، از برخی عبارات و اصطلاحات قدیمی و ناملموس قجری آن پرهیز کرده و با عبارات و اصطلاحات رایج که به حد لزوم به آن افزوده شده به این متن نمک و جذابیت زیادی بخشیده است.
نکته جذاب دیگر این طنز را می‌توان در نمایش استادانه طنز تلخ در آن جست. هر چند که حسنعلی‌خان و کاریزمای اعجاب‌برانگیز شخصیت او که توسط زرویی در این متن آورده شده، در این کتاب به راحتی خواننده را راضی می‌کند، اما هنر زرویی درواقع ترسیم واقعیت‌هایی دراماتیک و تلخ از رفتارهای سیاسی و اجتماعی ایرانیان در طول سال‌های متمادی است که او با وارونه جلوه دادنش گویی سعی داشته به آن طعنه بزند. ماجرای دعوت و خاکساری رضا شاه پهلوی از حسنعلی خان برای شرکت در مراسم تاجگذاری وی و نیز مقدمه خودنوشت این کتاب که در آن شرح توصیفات شخصیت‌های مختلف سیاسی از این چهره است، می‌تواند گواهی بر این حقیقت باشد که زرویی در این کتاب حقیقت شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران را در طول تقریبی یک سده، به زیر ذره‌بین خود برده است.