یادداشت
هویت ایرانی؛ پایه‌ای استوار برای اجماع ملی و تمدنی
امین توکلی‌زاده؛ معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران
آنچه موجبات اجماع ملی برای دفاع از ایران را فراهم آورد، هویت ایرانی است؛ هویتی ریشه‌دار که در بستر تاریخ و فرهنگ این سرزمین شکل گرفته و با اسلام و مکتب اهل‌بیت(ع) به تعالی رسیده است. اگر ایران امروز با اسلام عجین و عشق به اهل‌بیت(ع) بخش جدایی‌ناپذیر از وجود مردمانش شده، به این دلیل است که اسلام نه به‌عنوان دینی تحمیلی، بلکه به‌مثابه مکملی هماهنگ با روحیه و هویت ایرانی پذیرفته شده است. تاریخ گواه است که هیچ قدرتی نمی‌توانست ملتی با چنین پیشینه تمدنی را به زور به پذیرش دینی وادارد، بلکه ایرانیان آزادانه و از سر شناخت، اسلام را برگزیدند؛ زیرا این دین با ارزش‌های نهادینه شده در فرهنگ و هویت آنان همخوانی داشته است.
هویت ایرانی چیست؟
هویت ایرانی، ترکیبی از غیرت ملی، تعهد دینی و خرد جمعی است که در طول تاریخ، این ملت را از گزند حوادث مصون داشته است. امروز نیز تنها با تکیه بر همین هویت است که ایران می‌تواند به آینده‌ای درخشان و مستقل دست یابد.
این هویت در برابر تهاجم‌های بیگانه هرگز تسلیم نشد و با حفظ اصالت خود، در عین تعامل با دیگر فرهنگ‌ها به رشد و بالندگی ادامه داد.
شجاعت، آزادگی، پاکدامنی، عدالت‌طلبی، ظلم‌ستیزی، حمایت از مظلوم، علم‌دوستی، حکمت، هنر و میل به تعالی تنها بخشی از این فضیلت‌ها هستند که در هماهنگی با یکدیگر، تمدنی درخشان به نام ایران را پدید آوردند.
هنگامی که این هویت با اسلام و سیره اهل‌بیت(ع) درآمیخت، نه‌تنها از بین نرفت، بلکه شکوفاتر شد و به‌عنوان یکی از پایه‌های تمدن اسلامی، نقشی بی‌بدیل در پیشبرد علوم، فلسفه، هنر و حکمرانی ایفا کرد.
افتخارات علمی و فرهنگی ایرانیان در دوران طلایی اسلام، گواه این ادعاست؛ البته این به‌معنای نادیده گرفتن دستاوردهای دیگر ملل نیست؛ چراکه ایرانیان همواره با نگاهی گشوده به جذب فضایل دیگر فرهنگ‌ها پرداخته و در عین حفظ اصالت خود، از تجربیات دیگران بهره برده‌اند.
قیام علیه استبداد پهلوی؛ دفاع از هویت ایرانی
یکی از برجسته‌ترین نقاط عطف تاریخ معاصر ایران، قیام مردمی علیه رژیم پهلوی بود؛ حکومتی که با وابستگی به قدرت‌های خارجی، در پی محو هویت ملی و مذهبی مردم بود.
پهلوی‌ها همچون گاو شیردهی برای غرب عمل می‌کردند و منابع کشور را به یغما می‌بردند؛ درحالی‌که اقتصاد ایران به صنایع مونتاژی و نفتی وابسته محدود شده بود.
اگر این روند ادامه می‌یافت، چه بر سر زبان، فرهنگ و حتی پوشش ایرانیان می‌آمد؟
مردم ایران، اما این ذلت را برنتابیدند و براساس همان هویت دیرینه خود ترکیبی از غیرت ملی و تعهد مذهبی انقلابی کم‌نظیر را رقم زدند.
انقلاب اسلامی با رأی قاطع 5/99درصدی مردم، الگویی نوین از حکومت‌داری را پایه‌گذاری کرد: جمهوری اسلامی؛ مدلی که مردم‌سالاری دینی را با انتخابات آزاد و مشارکت عمومی تلفیق کرد.
ایران در برابر آزمون‌های سخت
4دهه اخیر، دوران آزمون‌های سخت برای ایران بوده است: ۸سال دفاع‌مقدس در برابر رژیم بعثی و حامیان جهانی‌اش، تحریم‌های ظالمانه، فتنه‌های داخلی و تهاجم فرهنگی.
هر یک از این بحران‌ها نه‌تنها ایران را نگسست، بلکه آن را منسجم‌تر و آگاه‌تر ساخت، حتی در سخت‌ترین شرایط، مردم با حضور در انتخابات یا روش‌های مدنی دیگر، نشان دادند که شالوده جامعه ایرانی همچنان استوار است. البته کاستی‌هایی نیز وجود داشته است که اگر توصیه‌های رهبری در مبارزه با فقر و فساد، تبعیض و نفوذ دشمن با جدیت بیشتری پیگیری می‌شد، امروز شاهد هزینه‌های کمتری بودیم. با این حال، مسیر کلی انقلاب، بازگشت به هویت اصیل ایرانی، هویتی مستقل، مقاوم و اثرگذار را ممکن ساخته است.
ایران قوی؛ رؤیایی که به واقعیت می‌پیوندد
امروز ایران، با وجود تمام فشارها، در حال تبدیل شدن به قدرتی نوظهور در منطقه و جهان است. پیشرفت‌های هسته‌ای و موشکی، توسعه علمی و فناوری و دیپلماسی فعال، نشان‌دهنده خروج تدریجی کشور از محاصره دشمنان است. اما قدرت یافتن ایران، خوشایند سلطه‌طلبان نیست. آمریکا و متحدانش خواهان تجزیه ایران هستند. چین و روسیه ترجیح می‌دهند ایران به آنها وابسته باشد، اما هیچ‌یک از این سناریوها با هویت مستقل و غیرتمند ایرانی سازگار نیست.
جنگ اخیر غزه و مقاومت حماس، بار دیگر ثابت کرد که ایران نه‌تنها یک قدرت نظامی، بلکه یک الگوی مقاومت برای ملت‌های تحت ستم است. اگرچه دشمنان با تحریم و ترور و حالا تجاوز به خاک ایران می‌کوشند رشد ایران را متوقف کنند، ولی ایران با تکیه بر هویت تمدنی و باور‌های اعتقادی خود، در حال نوشدن است؛ ایرانی قدرتمند، مستقل و اثرگذار که جهان نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد.
