استاد چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران ویژگیهای عینک مناسب را شرح میدهد
راهنمای گام به گام انتخاب فریم عینک
عینک بهعنوان ابزاری برای اصلاح و بهبود بینایی، قدمتی طولانی دارد و امروزه با تنوع بینظیری در طراحی، جنس و کاربرد، به یکی از اکسسوریهای مهم در استایل شخصی نیز تبدیل شده است. با این حال، انتخاب صحیح عینک، فراتر از جنبههای ظاهری، نیازمند توجه به نکات فنی و تخصصی است که میتواند تأثیر چشمگیری بر سلامت چشم و راحتی کاربر داشته باشد. در این گفتوگو دکتر هرمز شمس ما را برای انتخاب فریم مناسب راهنمایی میکند.
ترفندهای انتخاب فریم عینک
اولویت در انتخاب فریم، اندازه آن است. دکتر هرمز شمس، درباره انتخاب فریم عینک میگوید: فریم باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا مانع میدان دید اطراف نشود. ارتفاع فریم باید بهگونهای باشد که لبه بالایی آن مزاحم دید نشود و لبه پایینی آن نیز خیلی پایین نباشد که باعث شود فرد برای دیدن به پایین، مجبور به پایین نگاه کردن از بالای عینک باشد. فریمهایی که کمی انحنا دارند، میتوانند محافظت بیشتری در برابر باد، گردوغبار و نور خورشید از اطراف چشم فراهم کنند. مهمترین نکته، تطابق فاصله بین مردمکهای چشم با مرکز لنز عینک است. اگر این فاصله به درستی تنظیم نشود، میتواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند دوبینی، سردرد، خستگی چشم و کاهش تمرکز شود. اپتومتریست یا چشمپزشک باید این فاصله را به دقت اندازهگیری و هنگام ساخت عینک لحاظ کند. پس از خرید عینک، حتماً از اپتومتریست یا فروشنده بخواهید که عینک را بهطور صحیح روی صورت شما تنظیم
کند.
انتخاب فریم نامناسب
انتخاب فریم نامناسب در ابتدا ضرر پزشکی ندارد، اما دکتر شمس تاکید میکندکه ممکن است میدان دید را کم کند و اگر فریم به درستی روی صورت قرار نگیرد و لنزها در موقعیت مناسب نسبت به چشمها نباشند، میتواند باعث اختلال در دید دوچشمی و درک عمق شود. فریمهای خیلی بزرگ یا خیلی کوچک میتوانند میدان دید فرد را محدود کنند. فریمهای خیلی پهن دید جانبی را کاهش میدهند و فریمهای خیلی باریک دید محیطی را محدود میکنند. بعضی از افراد نیز به جنس فریم (مانند فلزات یا پلاستیکهای خاص) حساسیت دارند و ممکن است دچار قرمزی، خارش و التهاب پوست در ناحیه تماس فریم با پوست شوند. استفاده از فریم نامناسب در کودکان میتواند تأثیرات جدیتری بر رشد بینایی داشته باشد.
انتخاب فریم مناسب
فریم باید حین فعالیتهای شدید و حرکات سریع، ثابت بماند و از روی صورت لیز نخورد. شمس در اینباره میگوید: استفاده از پدهای بینی و دستههایی با روکش ضدلغزش میتواند به این امر کمک کند. در ورزشهایی که نیاز به دید محیطی وسیع است، مانند دوچرخهسواری یا اسکی، فریم نباید میدان دید را محدود کند. فریمهای باریک و با لنزهای بزرگ برای این منظور مناسبترند. افرادی که ساعتهای طولانی پشت میز مینشینند و با کامپیوتر کار میکنند، نیاز به فریمی سبک و راحت دارند تا باعث خستگی و فشار روی بینی و گوشها نشود. فریمهای تیتانیومی یا پلاستیکی سبک برای این منظور مناسبتر هستند. برای کسانی که ساعتهای طولانی رانندگی میکنند فریم باید میدان دید وسیعی را فراهم کند و از ورود نور مستقیم خورشید از بالا و کنارهها جلوگیری کند.
چگونه عینک مناسب بخریم؟
خوشبختانه در حال حاضر در خیلی از محلهها فروشگاههای عینک وجود دارد. شمس میگوید: این فروشگاهها اکثرا افراد را برای انتخاب یک عینک مناسب
به خوبی راهنمایی میکنند. قبل از خرید، عینک را به دقت بررسی کنید و به مواردی مانند کیفیت ساخت، پرداخت، لولاها، نشان و لوگوی برند، شماره مدل و سایر مشخصات فنی توجه کنید. همچنین مطمئن شوید عینکی که خریداری میکنید، دقیقاً با نسخه پزشک شما مطابقت دارد. عینک را روی صورت خودتان امتحان کنید و مطمئن شوید که راحت است و هیچ فشاری روی بینی، گوشها و شقیقهها ایجاد نمیکند. لزوماً نیازی به خرید گرانترین عینکها نیست. با توجه به نیازهای بینایی و بودجه خود میتوانید عینک مناسبی
انتخاب کنید.
استفاده از عینک دودید
استفاده از عینکهای دودید (بایفوکال) میتواند برای برخی افراد مشکلاتی ایجاد کند، اما دکتر شمس تاکید میکندکه برای بسیاری راهحلی مؤثر برای دید واضح در فواصل دور و نزدیک است. مهمترین مزیت استفاده از عینک دودید، عدمنیاز به تعویض مداوم عینک برای دید دور و نزدیک است. خیلی از افراد از ایجاد سردرد هنگام استفاده از این عینکها شکایت دارند، اما باید گفت اگر لنز این عینکها درست و اصولی ساخته شود، امکان ایجاد سردرد را تقریبا به صفردرصد میرساند. البته این عینکها معایبی نیز دارند، مثلا هنگام تغییر نگاه از بخش دور به نزدیک، ممکن است پرش تصویر یا تغییر ناگهانی در وضوح دید ایجاد شود. همچنین افرادی که فعالیتهای زیادی دارند و نیاز به دید پویا دارند (مانند ورزشکاران)، ممکن است عینکهای دودید را مناسب نیابند.
تاریخچه
دکتر شمس درباره عینکهای تقلبی میگوید: متأسفانه اکثر فریمهای موجود در بازار غیراستاندارد و فیک هستند. فریمها بهعنوان برندهای خارجی و معروف ارائه میشوند، اما در واقع فیک و در بهترین حالت هایکپی هستند. تشخیص عینکهای اصلی از نمونههای تقلبی میتواند چالشبرانگیز باشد، زیرا تولیدکنندگان کالاهای تقلبی هر روز روشهای خود را برای شبیهسازی محصولات اصلی بهبود میبخشند. جعبه عینک اصلی معمولاً از جنس مرغوب و با چاپ با کیفیت است و نوشتهها و لوگوی برند باید واضح و بدون غلط املایی باشد. همچنین شماره سریال، مدل، رنگ، اندازههای قاب و نام کشور سازنده باید روی جعبه چاپ شده باشد. فریم عینک اصلی معمولاً از مواد باکیفیت ساخته شده و پرداخت آن تمیز و بدون نقص است. هرگونه ناهمواری، خط و خش یا ایراد در رنگآمیزی نشاندهنده فیک بودن فریم است. فریم عینک اصلی معمولاً وزن مناسبی دارد. فریمهای بسیار سبک یا بسیار سنگین میتوانند نشانهای از تقلبی بودن باشند.
عینک آفتابی مناسب
شمس، عینک آفتابی مناسب را اینگونه معرفی میکند: یکی از مهمترین وظایف عینک آفتابی، محافظت از چشم در برابر اشعههای مضر UV خورشید است. عینکهای اصلی معمولاً دارای لنزهایی با پوشش UV400هستند که تقریباً تمام اشعههای UVA و UVB را مسدود میکنند. اما عینکهای فیک اغلب فاقد این پوشش هستند یا پوشش آنها کیفیت لازم را ندارد. در نتیجه، چشمها در معرض مستقیم اشعههای مضر UV قرار میگیرند که میتواند منجر به مشکلات جدی مانند آب مروارید، دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد)، ناخنک چشم و حتی سرطان پوست پلک شود. جالب است که لنزهای تیره عینکهای فیک باعث میشوند مردمک چشم بازتر و در نتیجه میزان بیشتری از اشعه UV وارد چشم شود و آسیب بیشتری به آن برساند.
سایزبندی فریم
در مورد اینکه آیا استاندارد خاصی برای سایزبندی فریم عینک در ایران وجود دارد یا خیر، شمس میگوید: بهطور دقیق و مدون، استاندارد ملی خاصی که منحصراً برای ایران تعریف شده باشد، وجود ندارد. با این حال، سایزبندی فریم عینک در ایران، از استانداردهای بینالمللی تبعیت میکند. فروشندگان و اپتومتریستها در ایران، با استفاده از سیستم باکسینگ و اندازهگیریهای دقیق صورت فرد، مانند فاصله بین مردمکها و پهنای صورت، فریم مناسب را انتخاب میکنند.