گرد و خاک رسانه‌ها در میدان سوریه

رضا عمویی- روزنامه‌نگار

شایعات و اخبار درباره سوریه پس از پایان کار دولت بشار اسد به‌طور گسترده در حال دست‌به‌دست شدن است. این شایعات در وضعیتی از هرج و مرج در دوران ‌گذار سوریه قوت گرفته و نکته مهم این آشفته بازار تحولات سوریه آن است که بخش مهمی از این شایعات از سوی پرادعاترین رسانه‌ها مطرح شده است. برخی از این رسانه‌ها از قضا رسانه‌هایی هستند که در آمریکا خود را پرچم‌دار خبر و تحولات بین‌المللی می‌دانند. انتشار برخی اخبار غلط درباره سوریه در دوران جدید پسااسد بیش از هر چیز عمدی بودن و جهت‌دار بودن رویکردهای رسانه‌ای به‌ویژه در غرب را درباره سوریه نشان می‌دهد.

اشک تمساح سی‌ان‌ان
به‌تازگی انتشار یک خبر دروغ درباره سوریه از شبکه خبری سی‌ان‌ان باعث زیر سؤال رفتن اعتبار این شبکه آمریکایی شده است.
  دروغ بزرگ سی‌ان‌ان:  این شبکه آمریکایی در یکی از گزارش‌های خود یک افسر اطلاعاتی نیروی هوایی بشار اسد را به‌عنوان یک زندانی به مخاطبینش معرفی کرد که از سقوط دولت اسد بی‌خبر است، اما این گزارش بعد از یک‌هفته دروغ از آب درآمد!
  صحنه‌سازی سی‌ان‌ان از زندان صیدنایا:  برخی از کاربران این گزارش دروغ سی‌ان‌ان را نوعی صحنه‌سازی‌ با هدف ارائه روایت مورد نظر آمریکا از دولت اسد توصیف کرده‌اند.
  سابقه دروغ‌های سی‌ان‌ان:  کلاریسا وارد، خبرنگار سی‌ان‌ان که گزارش دروغ یک زندانی در سوریه را منتشر کرده بود، سال گذشته نیز با حضور در اسرائیل، مدعی رگبار موشکی نیروهای حماس به سمت اسرائیل شد؛ درحالی‌که تصاویر پشت سر این خبرنگار و دوچرخه‌سواری کودکان وضعیت را عادی نشان می‌داد. برخی از کاربران فلسطینی این خبرنگار را یک بازیگر ماهر توصیف کرده‌اند.



انتقال میلیون‌ها دلار پول توسط بشار اسد
آمار و ارقام‌های مختلفی درباره انتقال پول‌های کلان توسط خاندان اسد به خارج از سوریه منتشر شده است.
  خبر ادعاشده:  بشار اسد در سوریه بین سال‌های 2018 تا 2019 حدود 250میلیون دلار پول نقد به مسکو منتقل کرده است. / بشار اسد قبل از خروج از سوریه، 200میلیون دلار پول نقد را در 21پرواز به روسیه منتقل کرده است.
   اصل خبر:  هنوز هیچ‌کدام از رسانه‌های روسی خبر ادعاشده درباره انتقال پول‌های کلان از سوریه به مسکو را تأیید نکرده‌اند. مدارک و مستندات قابل اثباتی درباره ادعای انتقال پول به خارج از سوریه توسط دولت بشار اسد ارائه نشده است.
  رسانه منتشر‌کننده خبر:  فایننشال‌تایمز و دیلی‌میل

ترور دانشمند سوری
خبر ترور شیمی‌دان سوری یکی دیگر از دروغ‌های رسانه‌ای درباره سوریه است.
  خبر دروغ:  دکتر حمدی اسماعیل ندی، شیمی‌دان آلی توسط افراد ناشناس در خانه‌اش در دمشق ترور شد.
  اصل ماجرا:  حمدی اسماعیل ندی، پزشک ۷۴ساله اهل قاهره است و آخرین‌بار ۹سال پیش برای یک سفر کاری 4روزه به دمشق سفر کرده بود. او در حساب فیسبوک خود و همچنین در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر ترورش را تکذیب کرد.
  رسانه برجسته منتشرکننده خبر:  يسرائیل‌هیوم (رسانه عبری‌زبان)

ترور 3دانشمند سوری در دمشق
ترور همزمان 3دانشمند سوری نیز خبر پربازدیدی درباره سوریه طي 2هفته گذشته بوده است.
  خبر دروغ: 3فیزیک‌دان در دمشق پایتخت سوریه ترور شدند. شادیه حبال، فیزیک‌دان و همسرش در دمشق ترور شدند. حبال و همسرش دارای مدرک دکتری بین‌المللی در فیزیک بودند و اين جنایت ساعاتی پس از ترور زهرا الحمصیه، میکروبیولوژیست هسته‌ای با 2گلوله به سرش رخ داده است.
  اصل ماجرا: شادیه حبال، یک دانشمند فضایی سوری-آمریکایی است که به‌مدت 12سال است كه در خارج از سوریه زندگی می‌کند و حمدی اسماعیل و زهرا الحمصیه نام‌های ساختگی‌اي هستند که وجود ندارند.
  رسانه‌ منتشر‌کننده خبر:  اکانت‌های وابسته به مخالفان در شبكه ایکس(توییتر)

ادعای آزار جنسی سیستماتیک
در برخی گزارش‌ها، رسانه‌ها ادعاهایی مبنی بر آزار جنسی سیستماتیک در زندان صیدنایا را مطرح کرده‌اند.
  خبر دروغ: براساس شهادت‌های برخی افراد، زنداني‌های سوریه شاهد تجاوزهای سیستماتیک علیه زندانیان بوده‌اند.
  اصل خبر:  هیچ شواهد معتبری درباره تجاوز سیستماتیک در زندان‌های سوریه هنوز در رسانه‌ها ارائه نشده است.
  رسانه منتشر‌کننده خبر:  سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی

سلول‌های مخفی زندان‌های اسد
یکی از نخستین و گسترده‌ترین شایعات، صحبت در مورد وجود طبقات زیرزمینی در زندان‌های مربوط به سوریه بود.
  خبر دروغ:  برخی از رسانه‌های نزدیک به شورشیان مسلح گفته بودند که زندان دولتی صیدنایا دارای درهای مخفی با کدهای الکترونیکی است و اعضای گروه امدادی کلاه‌سفیدها(وابسته به شورشیان مسلح) در حال جست‌وجوی برای کشف این سلول‌های مخوف زندانیان هستند.
  اصل ماجرا:  پس از چندین روز جست‌وجو، کلاه‌سفیدها در بیانیه‌ای اعتراف کردند که عملیات جست‌وجو بدون یافتن سلول‌های مخفی یا زیرزمینی پایان یافته است. در این ارتباط گفته شده که تیم‌های تخصصی در این زندان تمام بخش‌های زندان و تأسیسات آن را در زیرزمین‌ها، حیاط‌ها و بیرون از ساختمان‌ بازرسی کرده‌اند و هیچ مدرکی دال بر وجود زیرزمین‌های مخفی پیدا نشده است.
  رسانه منتشر‌کننده خبر:  بی‌بی‌سی و رویترز

اعدام با دستگاه پرس
گزارش‌های متعددی نیز از برخی اعدام‌های عجیب و غریب در زندان‌های دولتی سوریه منتشر شده است.
  خبر دروغ:  مخالفان بشار اسد گفته‌اند که ابتدا افراد زندانی با طناب دار اعدام می‌شدند، سپس جنازه‌ها را در دستگاه پرس مي‌گذاشتند و آنها را مچاله می‌کردند. حتي گفته‌اند برخی از افراد را بدون اعدام و زنده‌زنده در دستگاه پرس می‌گذاشتند و پس از پرس جنازه، آن را در اسید حل می‌کردند.
  اصل خبر:  براساس گزارش عربی۲۱، ‌دیاب سریه، مدیر کمیته بازداشت‌شدگان در زندان صیدنایا تأکید کرده که از هیچ دستگاه پرسی برای له کردن و نابود کردن اجساد بازداشت‌شدگان استفاده نمی‌شده است. وي همچنين افزوده که دستگاه پرس موجود در این زندان برای شکنجه یا خرد کردن استخوان‌ها نبوده بلکه کارکرد تعمیراتی برای بخش فنی زندان داشته است.
  رسانه منتشر‌کننده خبر: اکانت‌هاي کاربران وابسته به مخالفان مسلح در شبكه توییتر(ايكس)