سلامت‌تان را نشکنید

آرش نهاوندی-روزنامه‌نگار

 شکستن قولنج یا تولید صداهای خارجی از مفاصل بدن به‌عنوان یک عادت یا تیک یا کاری برای رفع خستگی بدن توسط بسیاری از افراد انجام می‌شود. این عمل معمولا با ترکیب 2مفصل یا استخوان در یک زاویه خاص انجام می‌شود و ممکن است باعث تولید صداهای خارجی شود. اما متخصصان فیزیوتراپی و ارتوپدی بر این باورند که شکستن قولنج کاری علمی نیست و با عوارض زیادی ازجمله پارگی تاندون‌ها، آسیب به اعصاب و عروق دست و عفونت همراه است. برای پی بردن به اینکه آیا شکستن قولنج کاری علمی و درست است و به‌منظور آگاهی از آسیب‌های این کار و شیوه‌های درمان عوارض ناشی از آن، گفت‌وگویی با دکتر سیدمرتضی کاظمی، متخصص ارتوپدی انجام داده‌ایم که نکته‌هایش را پیش رو دارید.

شکستن قولنج‌ اصولا یک تیک عصبی یا عادتی برای رفع خستگی است. افرادی که برای نخستین‌بار به آن عادت می‌کنند، تصور می‌کنند اگر بند انگشت خود یا شانه‌‌شان را به جلو ببرند یا ستون فقرات‌شان را فشار دهند و صدایی از آن در‌آید، حال‌شان بهتر می‌شود و آرام می‌شوند.
علت صدای ناشی از شکستن قولنج به یک‌سری رباط‌ها و تاندون‌های عضلات بازمی‌گردد. این ر‌وباط‌ها و تاندون‌ها از روی استخوان‌ها رد می‌شوند؛ دقیقا مانند طنابی که به درخت بسته‌اید و روی آن تاب می‌خورید. زمانی که گره این طناب به درخت گیر کند، باعث ایجاد ارتعاش در طناب می‌شود. زیادشدن این حرکت باعث سایش طناب و درنهایت پارگی آن می‌شود.
در بدن، هرچه بیشتر شکستن  قولنج  تکرار شود، چون رباط و تاندون جسم‌های زنده هستند، آزرده‌تر و دچار التهاب می‌شوند. سایش آنها نیز بیشتر می‌شود و به استخوان‌ها گیر می‌کنند و در اینجا وضعیت پیچیده‌ای ایجاد می‌شود. به‌دلیل درشت‌ترشدن، رباط یا تاندون از دامنه عبوری خود رد نمی‌شود و ناگزیر در زمان حرکت و عبور، فشار بیشتری ایجاد می‌شود.
تکرار این کار به یک تیک و عادت تبدیل می‌شود. به‌عنوان مثال اگر زمانی یک گرفتگی در ناحیه کمر ایجاد شود، فرد از فرد دیگری درخواست می‌کند قولنج وی را بشکند. شکستن قولنج احساس خوشایندی در فرد ایجاد می‌کند؛ به‌طوری‌که از این پس به‌صورت یک عادت از دیگران درخواست می‌کند قولنجش را بشکنند. او با این کار درواقع وارد یک پروسه التهابی رباط یا تاندون می‌شود که به‌صورت فیزیولوژیک در آدم‌‌ها به‌دلیل تیک یا عادت به شکستن  قولنج ‌ایجاد می‌شود.

عادتی برای پول‌درآوردن
چندی قبل در یک فیلم تبلیغاتی چند ورزشکار قولنج خود را می‌شکستند و مردم را نیز ترغیب به این کار می‌کردند. این کارها برای افرادی که به این تبلیغات مبادرت می‌کنند، صرفا جنبه تبلیغاتی، بازارگرمی و درآمدزایی دارد. شکستن قولنج عارضه‌ای است که فرد باید آن را کنار بگذارد؛ نه اینکه عده‌ای دیگر فرد را تشویق به این کار کنند. درواقع فرد مبتلا به عارضه قولنج نیاز به درمان این عارضه دارد. ‌شکستن‌قولنج اساسا کار اشتباهی است که نباید انجام شود.