دیدگاه
راه‌حل نجات، ایجاد بازار رقابتی است
لطف‌الله سیاهکلی*
پرسش این است که چرا به‌رغم تقاضای بالایی که برای خرید خودرو وجود دارد، باز هم شرکت‌های خودروسازی با زیان انباشته سنگین مواجه می‌شوند؟ واقعیت این است که عامل اصلی مربوط به پایین بودن قیمت خودرو‌های داخلی نیست؛ بنابر این باید به نحوه اداره این شرکت‌ها و فرایند‌های مدیریتی در شرکت‌های خودروسازی بازگردیم و ببینیم شیوه کار ما چه ایراداتی دارد که روزبه‌روز زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی افزایش می‌یابد.
بخشی از دلایل زیان سنگین شرکت‌های خودروسازی به تکنولوژی و ماشین‌آلات ساخت خودرو بازمی‌گردد که مربوط به نیم‌قرن پیش است. این ماشین‌آلات قادر به تولید خودروی باکیفیت نیستند و تولید با استفاده از تکنولوژی 50سال پیش در عین حال هزینه‌بر و زمان‌بر نیز هست. موضوع دیگر این است که پلتفرم‌هایی که خودروسازان استفاده می‌کنند نیز به‌روز نیستند، اما عامل اصلی تولید زیان‌های سنگین در صنعت خودروسازی به موضوع دیگری بازمی‌گردد. درواقع عامل اصلی اینکه شرکت‌های خودروسازی زیان‌ده هستند، این است که بازار خودرو در ایران رقابتی نیست و یک بازار انحصاری است.
در بازار انحصاری هیچ‌گاه تولید‌کننده طرف مشتری را نمی‌گیرد و بعد از مدتی خودش هم دچار خسارت می‌شود؛ به این دلیل که در یک بازار انحصاری قادر به افزایش کیفیت و ارتقای سطح فعالیت‌هایش نیست. انحصاری بودن بازار خودرو در عین حال به این منجر شده که قیمت خودرو به‌صورت دستوری تعیین شود و باعث شده مشتری، تولید‌کننده و دولت هر3 ناراضی باشند.
حال پرسش این است که چه باید کرد؟
اصلاح سیستم معیوب در صنعت خودروسازی یک فرمول بیشتر ندارد و آن هم رقابتی کردن بازار خودروست. تا زمانی که بازار انحصاری است و تولید در اختیار 2شرکت است و بقیه هم به نوعی وابسته به آنها هستند مردم هم ناچارند فقط از بین همین خودروها انتخاب کنند و این سیستم هرگز درست نخواهد شد.
برای اینکه بازار هم رقابتی شود دولت باید دست از سر خودروسازان بردارد. اداره شرکت‌های خودروسازی از سوی دولت اشتباه بزرگی است. چرا باید مدیران عامل شرکت‌های خودروسازی از سوی وزارت صنعت تعیین شوند؟
دولت باید خودروسازان را رها کند و به‌دست بخش خصوصی بسپارد.
اینکه بگوییم چون این شرکت‌ها زیان‌ده هستند، پس قیمت خودرو باید افزایش یابد آدرس غلط دادن است. محصولات این شرکت‌ها همین حالا هم گران است و متناسب با کیفیت آنها نیست. من به‌عنوان کسی که چند سال است به‌صورت حرفه‌ای در این صنعت مشغول به مطالعه و بررسی هستم با صدای بلند می‌گویم افزایش قیمت خودرو مسئله زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی را حل نخواهد کرد. افزایش قیمت خودرو بدون رعایت الزامات آن هیچ‌گاه نمی‌تواند زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی را جبران کند. راه‌حل اصلی این است که صنعت خودرو باید از انحصار خارج شود و دولت باید دست از سر خودروسازان بردارد.
*عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس