رشد جمعیت جهان، انفجاری نخواهد بود

در شرایطی که تاکنون پیش‌بینی‌های بسیاری درباره احتمال انفجار جمعیت جهان به‌ویژه در آفریقا طی سال‌های پیش رو وجود داشته، ارزیابی‌های جدید نتایج متفاوتی را نشان می‌دهد. اکونومیست در گزارشی می‌نویسد با وجود پیش‌بینی‌های سازمان ملل درباره رشد سرسام‌آور جمعیت کشورهای منطقه جنوب آفریقا از حدود 1.2میلیارد نفر به 3.4میلیارد نفر تا سال 2100، داده‌های جدید نشان می‌دهد نرخ زاد و ولد در آفریقا برخلاف انتظار در حال کاهش است. براساس این گزارش، نرخ زاد و ولد در بسیاری از کشورهای آفریقایی به مانند کشورهای شرق آسیا در حال کاهش است. به‌عنوان مثال، در مالی، نرخ باروری در 6سال گذشته از 6.3 به 5.7و در گامبیا از 5.6در سال 2013 به 4.4و در غنا در 3 سال گذشته از 4.2 به 3.8کاهش یافته است. حتی در نیجر که بالاترین نرخ باروری در جهان را دارد، نرخ زاد و ولد از 7.6در سال 2012 به 6.2 طی سال‌های اخیر کاهش یافته است.
در دیگر مناطق جهان ازجمله در شرق آسیا نیز رشد جمعیت در مقایسه با یک دهه گذشته روند کاهشی دارد. در چین تازه‌ترین داده‌های آماری دولت این کشور حکایت از آن دارد که جمعیت چینی‌ها برای نخستین بار طی ۶۰ سال گذشته کاهش یافته است و روند کاهش تولد و از طرفی کهنسال شدن جامعه به سرعت رو به افزایش است. براساس گزارش رسمی منابع چینی، جمعیت چین به جز تایوان، هنگ کنگ و ماکائو تا پایان سال ۲۰۲۲ به یک میلیارد و ۴۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار نفر رسیده است که نسبت به سال قبل از آن ۸۵۰ هزار نفر کمتر شده است. علاوه بر کاهش نرخ جمعیت چین، دیگر کشورهای شرق آسیا نیز با همین روند روبه‌رو هستند و اداره آمار کره‌جنوبی در سپتامبر گذشته اعلام کرده بود که این کشور در سال ۲۰۴۴ به‌دلیل روند سریع پیری جمعیت و کاهش نرخ رشد، به کشوری تبدیل خواهد شد که نسبت به سایر کشورهای جهان، بیشترین آمار جمعیت افراد ۶۵ ساله و پیرتر را خواهد داشت. در کشورهای غربی نیز وضعیت رشد جمعیت کاهشی است و اداره سرشماری آمریکا در آوریل 2021 گزارش داده بود که بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، جمعیت آمریکا یکی از کمترین سرعت رشد جمعیت از زمان تاسیس را تجربه کرده است. با توجه به کاهش نرخ جمعیت در مناطق کلیدی مانند آفریقا و آسیای شرقی شاید پیش‌بینی انفجار جمعیت جهان برای سال‌های آتی دور از واقعیت باشد.