جنگ‌زدگان در هتل تیمسار قلیچ
«اینترنشنال» نامی آشنا برای اهالی سیدخندان است
معصومه اصغری| خبرنگار:
حتماً آن را دیده‌اید؛ زمینی وسیع در ضلع جنوب‌شرقی پل سیدخندان که از سال‌ها پیش بلاتکلیف است. تا همین چند سال پیش هتل اینترنشنال یکی از بزرگ‌ترین و مدرن‌ترین هتل‌های تهران بود. حتی وقتی
«آلبرت لاموریس» کارگردان فرانسوی قصد داشت در مستند «باد صبا» تهران، پایتخت ایران را به نمایش بگذارد چند دقیقه از زوایای مختلف هتل اینترنشنال را نشان داد. شاید قصد داشت ساختمان‌های بلند و مدرن در تهران را به نمایش بگذارد. هتل اینترنشنال در سال‌های حیات خود سرگذشت جالبی داشت؛ از پاتوق سرمایه‌داران و افراد مشهور و اسکان جنگ‌زده‌ها تا محلی امن برای معتادان. اما حالا تنها یک زمین بلاتکلیف در ضلع جنوب‌شرقی پل سیدخندان است. سرگذشت هتل اینترنشنال را با ما بخوانید.
اگر به افراد قدیمی تهران بگویید هتل اینترنشنال را می‌شناسید؟ قطعاً شانه بالا می‌اندازند و می‌گویند که هتلی با این نام نمی‌شناسند. نشانی که می‌دهیم می‌گویند: «هتل باتمان قلیچ را می‌گویی؟» این هتل تخریب شده هنوز هم با نام صاحبش شناخته شده است. تیمسار «باتمان قلیچ» صاحب هتل اینترنشنال در زمان خودش معروف بود. یکی از افراد سرمایه‌دار تهران که می‌گویند به دربار رفت‌وآمد داشته و به دلیل ایستادگی‌اش در مقابل طرفداران دکتر مصدق در کودتای 28 مرداد منفور هم شده بود اما هتلی که تیمسار باتمان قلیچ ساخت در زمان خودش برو بیای زیادی داشت و به دلیل اینکه یکی از ساختمان‌های مدرن زمان خود بود سر و صدای زیادی هم کرد.
«ناصر تکمیل‌همایون» پژوهشگر و تهران‌شناس می‌گوید: «هتل بین‌المللی تهران یا اینترنشنال یا باتمان قلیچ نام هتلی ۵ ستاره در ضلع جنوب‌شرقی محله سیدخندان بود که به آن هتل سیدخندان هم می‌گفتند. این هتل در سال ۱۳۵۶ به مساحت ۱۳هزار مترمربع و زیربنای ۳۶ هزار مترمربع افتتاح شد. کار ساخت هتل اینترنشنال تهران در اواسط دهه ۱۳۴۰ خورشیدی آغاز شد. قبل از ساخت هتل در این مکان دانش‌سرای عالی، ساخته و بعد از چند سالی دانش‌سرا به کرج منتقل و به جای آن هتل ساخته شد. هتل اینترنشنال در گلوگاه گذر مسافران و زائرانی که به قصد زیارت امامزاده‌صالح(ع) از جاده قدیم شمیران راهی میدان تجریش می‌شدند قرار داشت. این هتل بیشتر به قصد اسکان رجال و کارمندان متمول و سرشناس دولت که در شهرستان‌ها اقامت داشتند و به قصد سیاحت یا زیارت به تهران می‌آمدند بنا شد.
ساخت این هتل با ۸۵۰ اتاق، ۴ سالن اجتماعات به همراه یک مجموعه ورزشی و ۳ آسانسور که از عمارت، هتلی ۵ ستاره می‌ساخت سرانجام در سال ۱۳۵۶ با سر و صدا و تبلیغات گسترده به پایان رسید.» «تکمیل‌همایون» ادامه می‌دهد: «هتل اینترنشنال یکی از پاتوق‌های مهم افراد مشهور به حساب می‌آمد، درآمد زیادی داشت و اهمیت آن به دلیل ساختمان مدرن زمان خودش بود. این هتل تا اوایل انقلاب یکی از هتل‌های معروف تهران به حساب می‌آمد. تا اینکه در زمان انقلاب، باتمان قلیچ هتل را رها می‌کند و یکباره هتل بدون پرسنل و مدیر می‌شود.»
هتل اینترنشنال خوابگاه دانشجویان علم و صنعت
پس از انقلاب و تغییر و تحولات آن سال‌ها، ساختمان بدون مدیر هتل از سوی گروهی از دانشجویان دانشگاه علم و صنعت ایران مصادره می‌شود و ناگهان به خوابگاه تغییر کاربری می‌دهد. «علی منظوری» دبیر شورایاری محله سیدخندان می‌گوید: «آن زمان من دانشجو بودم. خوب یادم است بعد از اینکه هتل بدون پرسنل رها شده بود دانشجویان دانشگاه علم و صنعت آنجا را به خوابگاه خودشان تبدیل کرده بودند. اتاق‌های هتل هرکدام شبیه یک واحد آپارتمان با تمام امکانات بود. در هر اتاق چند دانشجو سکونت داشت. درست یادم نمی‌آید که دانشجوها خودشان رفتند یا اینکه بیرونشان کردند اما تا اوایل دهه 60 هتل اینترنشنال خوابگاه دانشجویان شده بود.»
اقامتگاهی برای جنگ‌زده‌ها
«ناصر غلامرضایی» در فیلم «حریم مهرورزی» زندگی مهاجران جنگی در تهران و اقامتگاهشان را که همان هتل اینترنشنال است به خوبی روایت کرده است. این هتل بهترین پناهگاه در روزهای بی‌سرپناهی برای جنگ‌زدگان بود. تکمیل‌همایون می‌گوید: «هتل بین‌المللی تهران در پل سیدخندان همچنان بلاتکلیف بود. تا اینکه در اوایل دهه۱۳۶۰ در دوران جنگ ایران و عراق، هتل به‌صورت قطعی مصادره شد و در اختیار بنیاد آسیب‌دیدگان جنگ قرار گرفت. مهمانان بعدی هتل اینترنشنال ۶۵۰خانواده مهاجر جنگی بودند که از سال ۱۳۶۲ تا اوایل دهه ۷۰، یعنی چند سال پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در آنجا زندگی کردند.
چندین فیلم و کتاب از اقامت چند ساله آنها در این هتل نوشته شده است. در دوران اقامت جنگ‌زدگان تأسیسات زیربنایی هتل هر روز مستهلک‌تر از روز قبل می‌شد و در غفلت جمعی، بسیاری از اشیاء و قطعات باارزش تأسیساتی آن مورد دستبرد قرار می‌گرفت. سال‌ها به همین منوال گذشت تا اینکه در سال۱۳۷۲ تشکیلات مهاجران جنگی که آن زمان سرپرستی بقایای هتل اینترنشنال سابق را برعهده داشت با پرداخت حدود ۷۰ میلیون تومان به ۴۸۰ خانواده‌ای که از زمان جنگ در هتل باقی مانده بودند، هتل را به‌طور کامل خالی کرد.»
مهمانان ناخوانده
سال‌ها بعد از رفتن جنگ‌زدگان باز هم هتل بزرگ تهران بدون مدیر بود و اتاق‌های هتل اینترنشنال به محل امنی برای معتادان و بزهکاران تبدیل شد. منظوری، دبیر شورایاری این محله می‌گوید: «سال ۱۳۷۹ هتل اینترنشنال تهران به شکل قطعی و به مبلغ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به وزارت پست و تلگراف و تلفن سابق، منتقل و تا مدت‌ها به حال خود رها شد. سرانجام شرکت مخابرات ایران در سال ۱۳۸۶ این هتل را با صرف هزینه‌ای در حدود ۷۰۰ میلیون تومان، تخریب و کار ساخت مجتمع شرکت مخابرات ایران را در همان محل آغاز کرد.
در این سال‌ها نه تنها شرکت مخابرات‌کاری برای ساخت‌وساز در این زمین انجام نداد بلکه سال‌ها این زمین به پارکینگ تغییر کاربری داد.» او ادامه می‌دهد: «به گفته مقامات مسئول شهرداری 250مترمربع از ساختمان هتل اینترنشنال تهران در محدوده طرح اصلاحی شهرداری قرار دارد. کسی نمی‌داند قرار است چه بلایی بر سر زمین هتل بیاید. زمینی در گوشه‌ای از محله‌ای پر تردد که می‌تواند کاربری‌های زیادی داشته باشد اما معلوم نیست چه آینده‌ای در انتظارش است.»
