ناهماهنگی مسئولان در مدیریت بحران

سیدمیثاق حسینی|  اهواز- خبرنگار:

انتقال اطلاعات بین سازمان‌ها، سرعت انتقال و مدیریت آنها تاثیر مهمی در آینده یک شهر یا روستا و حوادث طبیعی و غیرطبیعی دارد که نمونه بارز آن در سیل خوزستان مشاهده شد.حوادث بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها هستند و در این میان عنصر اصلی در کنترل بحران، مدیریت واحد است که می‌تواند با دریافت اطلاعات از بخش‌های مختلف و تصمیم‌گیری به‌موقع از جان و مال مردم محافظت کند.

آمادگی و برنامه‌ریزی مناسب برای مدیریت بهینه نیروها و امکانات، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مدیریت بحران یک استان است. از جمله اقدامات مورد نیاز در این زمینه پیش‌بینی نیرو، امکانات و تجهیزات مناسب در سازمان‌های امدادی و خدماتی، سازماندهی و تقویت نیروهای واکنش سریع با تجهیزات مناسب و برقراری ارتباط موثر بین گروه‌ها و سازمان‌های درگیر در بحران است.
اگرچه در روزهایی که خوزستان درگیر سیل بود از مدیریت یکپارچه و واحد در سیل سخن گفته می‌شد، پس از پایان بحران، ناهماهنگی‌هایی بین ادارات مختلف خود را نشان داد که موجب شد بحران به بحران افزوده شود.


پیش‌بینی نادرست هواشناسی

یکی از انتقادات تکراری پس از بحران‌ها در خوزستان، نبود مدیریت واحد برای پیش‌بینی و اتخاذ راه‌حل مناسب است. «فرهاد ایزدجو» مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به پیش‌بینی‌های هواشناسی می‌گوید: اداره‌کل هواشناسی استان بهمن سال گذشته، در جلسه شورای عالی آب، پیش‌بینی بارش در اسفند و فروردین را 10 درصد (10 میلیمتر) بیش از نرمال اعلام کرده بود در حالی که آنچه اتفاق افتاد، بیش از 2 برابر میزان نرمال بود. 


بی‌توجهی سازمان آب و برق به اطلاعیه‌ها 

در این میان مسئولان اداره‌ کل هواشناسی اعتقاد دارند که اظهارنظر این‌چنینی سازمان آب و برق برای فرار از پاسخگویی است.  مدیرکل هواشناسی خوزستان در این رابطه به همشهری می‌گوید: دلیل سکوت ما تاکنون این بوده است که خوزستان در شرایط سختی قرار گرفته بود و سعی کردیم شرایط را از این سخت‌تر نکنیم.

«محمد سبزه‌زاری» با بیان اینکه از 20 اسفندماه به ‌صورت تدریجی اخطاریه‌های خود را به سازمان آب و برق اعلام کردیم، اظهار می‌کند: سازمان آب و برق خوزستان انتظار دارد سیل به صورت فصلی پیش‌بینی شود که این موضوع ضعف آگاهی را نشان می‌دهد.وی می‌افزاید: ما تقریبا 9 روز قبل از واقعه، یعنی با همان استانداردهای آمریکا، اخطاریه‌ها را صادر کردیم اما سازمان آب و برق به آن توجه نکرد.


دیواری کوتاه‌تر از هواشناسی پیدا نکرده‌اند

مدیرکل هواشناسی خوزستان می‌گوید: سازمان آب و برق خوزستان بر اساس مدل‌های پیش‌بینی خودش تصمیم می‌گیرد و زمانی که به مشکل برمی‌خورد، تقصیر را به گردن هواشناسی می‌اندازد، درواقع دیواری کوتاه‌تر از هواشناسی پیدا نکرده‌اند.وی می‌افزاید: تنها مرجع قانونی صدور اخطاریه و اطلاعیه، سازمان هواشناسی است. اگر این‌گونه نیست، این سازمان را حذف کنند و هر سازمان برای خود یک مرکز پیش‌بینی راه‌اندازی کند.
سبزه‌زاری بیان می‌کند: مدیران سازمان آب و برق می‌توانستند 20 روز قبل از رسیدن سیلاب به سدها آنها را باز کنند و با نیاز به بازگشایی کامل دریچه‌ها باعث ایجاد خسارت برای مردم نشوند.


سردرگمی مدیریت بحران

‌یک کارشناس مدیریت بحران در این باره به همشهری می‌گوید: بررسی‌ بحران‌های‌ گذشته‌ در خوزستان نشان‌ می‌دهد که مدیران در این‌گونه‌ موارد دچار سردرگمی‌ می‌شوند. ساده‌ترین‌ و در عین‌ حال‌ اساسی‌ترین‌ اشتباهات‌ در لحظات‌ بحرانی‌ رخ‌ می‌دهد.«عماد طالبی» اظهار می‌کند: معمولا سخن‌ و عملکرد مسئولان‌ خلاف‌ جهت‌ منافع‌ خود و سازمان‌ آنهاست. دستپاچگی‌ و عکس‌العمل‌های‌ غیرمنطقی‌ در چنین‌ شرایطی‌ بسیار دیده‌ می‌شود. جلوگیری‌ از ازدحام‌ خبرنگاران‌ کنجکاو، حفظ‌ اعتبا و کاهش‌ عوارض‌ و بازتاب‌های‌ منفی‌ آن‌ بر آینده‌ و افکار عمومی‌ مسائلی‌ هستند که‌ گاه‌ از کنترل‌ خود بحران برای‌ مسئولان‌ مشکل‌تر می‌شوند. 

وی می‌افزاید: تضادی‌ که‌ بین‌ کنترل‌ بحران و تسلط‌ بر شایعات‌ و اعصاب‌ ایجاد می‌شود، دقیقا‌ نمایانگر عدم‌ آمادگی‌ است. تعجب‌ و غافلگیری‌ اولین‌ عامل‌ مخرب‌ در بحران‌هاست. در حقیقت،‌ دوباره‌ به‌ دست‌ گرفتن‌ اوضاع‌ یا شکست‌ در همان‌ ساعات‌ اول‌ مشخص‌ می‌شود. طالبی بیان می‌کند: معضلی که هنگام بروز بحران عموما خود را نمایان می‌کند، هماهنگ نبودن سازمان‌های مسئول و گاه مداخله گروه‏های مردمی در کنترل آن است. رفع این معضل و ایجاد وحدت رویه زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم ایران جزو 10 کشور اول حادثه‏خیز جهان است و خوزستان نیز در صدر استان‌های بحران‌خیز کشور قرار دارد.


نیاز به مدیریت واحد

این کارشناس مدیریت بحران عنوان می‌کند: ناهماهنگی میان ادارات و سازمان‌های گوناگون در زمان بحران باعث عوارضی می‌شود که عمدتا بیش از منشا خطر، افراد و اموال درگیر در سانحه را با مشکل و خطر اتلاف روبه‌رو می‌کنند. بنابراین باید شیوه‌ای در مدیریت بحران انتخاب شود که نتیجه مناسب بدهد و آن مدیریت واحد بحران است.طالبی می‌گوید: متولی مدیریت بحران‌ها در استان استاندار و مدیرکل مدیریت بحران هستند. مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان سال گذشته برای تعطیلی و عدم تعطیلی مدرسه‌ها در زمان وقوع ریزگرد اداره کل هواشناسی را مقصردانست.

وی ادامه می‌دهد: در اینجا باید بپرسیم که قصور این اداره در چه چیزی است؟ اگر در پیش‌بینی شرایط است که مدیریت ارشد استان باید امکانات لازم را برای پیش‌بینی فراهم کند تا در آینده این وضع تکرار نشود.طالبی تاکید می‌کند: نباید به سادگی از این موضوع گذشت چراکه در آینده از قبیل این اتفاقات زیاد رخ می‌دهد و باید از الان برای آن موقع تصمیمات لازم را گرفت.