حلاوت گفت‌و‌گو یا سماجت جست‌وجو

امیرجلال‌الدین مظلومی/ روزنامه‌نگار
امیدوارم اشتباه کرده باشم، اما تصور می‌کنم تعداد زیادی از افراد جامعه ما کم‌کم‌ دارند مهارت سلیس و رسا صحبت‌کردن را از دست می‌دهند، همین‌طور شنونده خوبی‌بودن را. مثلا وقتی از یک نوجوان سوال ساده‌ای می‌پرسی، برای ارائه یک پاسخ ساده، دچار مشکل می‌شود. مِن‌مِن می‌کند. صدایش زیر و بم اضافی پیدا می‌کند. اگر بخواهد جمله طولانی بگوید، دچار اشتباه می‌شود. خیلی‌ها را می‌بینیم که موقع صحبت، کلمات از یادشان می‌رود. همچنین کسانی هستند که موقع صحبت‌کردن با آنها این‌سو و آن‌سو را نگاه می‌کنند. نمی‌خواهم اغراق کرده باشم، اما به نظرم، این مشکل در سال‌های اخیر بیشتر به چشم می‌آید. بدون اینکه تحقیق میدانی دقیقی در این باره کرده باشم، چنین مشکلی را در کسانی که دائما گوشی هوشمند به دست دارند، بیشتر دیده‌ام. انگار کسانی که چشم دوختن به گوشی همراه و خواندن مطالب مختلف ارسالی برنامه تمام‌وقت آنها شده، به‌تدریج بسیاری از مهارت‌های رفتاری‌شان ضعیف می‌شود و البته در این میان گفتن و شنیدن، جای خود را دارد.

اگر چند سالی به عقب برگردیم یکی از دلمشغولی‌های روزمره، صحبت‌ها و گپ‌‌وگفت‌ها‌ و درددل‌هایی بود که غریبه و آشنا در تاکسی و اتوبوس و صف خرید و... می‌کردند. کسی که قصد خرید از بقال و سبزی‌‌فروش داشت، دو، سه جمله‌ای هم حال و احوال و گفت‌وگو می‌کرد. همین صحبت‌ها، تمرین خوبی بود برای گفتن و شنیدن.  اما حالا با حذف اینها کسی که تقریبا در تمام اوقات فراغت، بخش عمده‌ای از زمان استراحت و بسته به انصاف خودش قسمتی از زمان کار مشغول فضای مجازی است، چنین تمرینی ندارد، برای همین وقتی به دنیای واقعی برمی‌گردد، برای انجام رفتارهای ساده هم دچار مشکل می‌شود. تکرار می‌کنم، دوست دارم اشتباه کرده باشم ولی همین یکی دو ساعت بعد که برای بازگشت سوار اتوبوس می‌شوم، برخلاف سال‌های پیش که یکی جدول حل می‌کرد، یکی حساب و کتاب روزانه‌اش را می‌نوشت و چند نفری صحبت می‌کردند، همه سرها توی گوشی است. سماجت برای جست‌و‌جو در فضای مجازی، کم‌کم دارد جای حلاوت گفتن و شنیدن رو‌در‌رو را می‌گیرد.