اشتغال روستایی، فرصتی برای بیکاران شهری

مجتبی خدایی |   تبریز – خبرنگار|  

ایجاد اشتغال مدل یکسانی ندارد و باید مانند یک جریان سیال به دنبال راهکارهای نوین برای اشتغال‌زایی بود. این جمله را یکی از اساتید کارآفرین در جمع جوانان جویای کار تبریزی و در یک گردهمایی کاریابی عنوان کرد؛ موضوعی که اکنون در آذربایجان شرقی به یک ضرورت مبدل شده است.

 هر چند اشتغال روستایی به عنوان یکی از راهکارهای اشتغال‌زایی توانسته جایگاه خوبی پیدا کند و موج مهاجرت منفی را به برخی شهرها از جمله ورزقان و اهر به وجود بیاورد. گواه این ادعا هم رتبه نخست آذربایجان شرقی در پرداخت تسهیلات روستایی است که این روند موفق می‌تواند منجر به مهاجرت معکوس مردم روستاهای مختلف استان به زادگاهشان شود. 


حمایت مسئولان از اشتغال روستایی 

مدیر یکی از موسسات کاریابی در تبریز می‌گوید: 90 درصد کسانی که به این مرکز مراجعه می‌کنند به دنبال کارهای راحت و بی‌دردسری هستند که حقوق ماهیانه‌ای منطبق بر قانون کار دریافت کنند، اما بیش از 70 درصد آنان مهارت خاصی هم ندارند. در حالی که این وضعیت در متقاضیان کار شهرستانی متفاوت است و اغلب آنها حتی حاضر به کارهای سخت هم هستند. بسیاری از آنها نیز مهارت‌هایی مانند قالیبافی یا دامپروری دارند.
«حسین جاهدی» عنوان می‌کند: پیدا کردن کار برای جوانان تبریزی سخت‌تر است، چراکه حاضر نیستند در هر کاری مشغول به فعالیت شوند. در حال حاضر بسیاری از جوانان بیکار هم از مهاجران روستایی هستند که دنبال ایجاد فرصت‌های شغلی در روستاهای خود نیستند و به تبریز مهاجرت می‌کنند، آنها هم با ترویج دیدگاه‌های نامناسب درباره کار به دنبال مشاغلی هستند که از احترام اجتماعی بیشتری برخوردار شوند.

وی ادامه می‌دهد: چند بار به مسئولان مربوطه نامه نوشته‌ایم که برای این جوانان دوره‌های آموزشی برگزار کرده و فرهنگسازی انجام شود تا با موضوع اشتغال متفاوت‌تر برخورد کرده و به‌جای پیدا کردن کارهای راحت و پشت میزی در شهرها، به فکر اشتغال در روستاهای خود باشند که نتیجه بهتری هم دارد. در حال حاضر حمایت مسئولان از اشتغال روستایی افزایش نسبی پیدا کرده، اما کافی نیست.

جاهدی تاکید می‌کند: به‌جای پرداخت وام برای کارآفرینی می‌توان از روش‌های دیگری چون بسترسازی برای اشتغال در روستا مانند تقویت بازارچه‌های فروش روستایی بهره برد. اگر بتوان برای جوانان روستایی در همان روستا کار مناسبی پیدا کرد‌، فعالان کاریابی هم می‌توانند برای جوانان بیکار در تبریز یا شهرهای بزرگ وقت بیشتری بگذارند و مشکل کمتر شود.


ایجاد 4 هزار شغل در روستاها 

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی می‌گوید: پس از بررسی‌های فراوان و با توجه به ظرفیت‌های اشتغال روستایی در استان حمایت‌های ویژه‌ای در سال‌های اخیر از این ظرفیت اشتغال صورت گرفته که ایجاد 4 هزار شغل در روستاهای آذربایجان شرقی از نتایج ملموس آن است.

«میراحد حسینی» ادامه می‌دهد: نکته مهم در اشتغال‌زایی در شرایطی که با کمبود منابع مالی مواجهیم، ایجاد شغل با حداقل هزینه است، به نحوی که برای این میزان از اشتغال تنها 200 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده که به نسبت اشتغال در بخش‌های صنعتی بسیار کمتر است.

وی بیان می‌کند: روند استقبال از این تسهیلات هم مناسب بوده و با توجه به شرایط ضمانت در روستاها تاکید زیادی برای حمایت و سهل‌گیری در مقررات اعطای وام به روستاییان شده است.
این مسئول تاکید می‌کند: مهم‌ترین نکته در پرداخت تسهیلات ارائه طرح مناسب برای اشتغال است و اگر فردی بتواند طرح مناسبی ارائه داده و علاوه بر خود برای چند نفر دیگر هم ایجاد شغل کند، از حمایت بیشتری برخوردار می‌شود.


68 درصد اشتغال روستایی در بخش کشاورزی 

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی عنوان می‌کند: در تسهیلات اشتغال‌زایی بخش روستایی 19 درصد از اشتغال در صنعت، 68 درصد در کشاورزی و 13 درصد در خدمات ایجاد شده که امیدواریم سهم بخش خدمات با توجه به بازدهی مطلوب‌تر افزایش پیدا کند. برای این منظور تربیت نیروی انسانی ماهر در روستاها نیازمند افراد متخصص است که آمار مهاجرت را در استان کاهش دهد. 

این مسئول ادامه می‌دهد: در مجموع در استان وضعیت ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی و خدمات با وجود پایین بودن اعتبارات لازم چندان مطلوب نیست و حدود 80 درصد در بخش صنعت وام پرداخت شده است که به نظر می‌رسد نیاز به حمایت بیشتری از اشتغال روستایی با توجه به بازدهی بهتر آن داریم. وی تاکید می‌کند: در صنایع بزرگ و متوسط مشکلاتی مانند بیکاری کارگران، ناتوانی در پرداخت تسهیلات و بدهی‌های سنگین بانکی وجود دارد که در اشتغال روستایی این مشکلات وجود نداشته و می‌توان در وضعیت فعلی به اشتغال روستایی بهای بیشتری هم داد که البته نیازمند توجه کلان مسئولان کشوری به استان است.


تسهیلات، گره‌گشای بیکاری در روستاها 

 در گذشته نه چندان دور، پیدا کردن کار در تبریز آسان بود و با احداث کارخانه‌های بزرگ، نیاز به نیروی کار همواره وجود داشت. در آن زمان حتی جوانان روستایی که مهارت کار کردن در این کارخانه‌ها را هم نداشتند، در دوره‌های کارآموزی رایگان شرکت می‌کردند و مشغول به کار می‌شدند. اما اکنون با بحران‌های اقتصادی پی‌در‌پی این وضعیت تغییر پیدا کرده و درِ کارخانه‌های بزرگ به روی جوانان روستایی که به همین منظور به شهرها می‌آمدند، بسته شده است.

اشتغال پایدار آن هم در محیط خود روستا در سال‌های اخیر در استان نتایج مثبتی داشته و بنا به آمار موجود بیش از 70 درصد تولیدات روستاهای آذربایجان شرقی در تبریز، استان‌های مجاور و حتی خارج از کشور فروخته می‌شود. به گفته مسئولان اشتغال استان، اشتغال‌زایی روستایی یک‌دهم اشتغال‌زایی صنایع بزرگی مانند خودروسازی برای دولت خرج دارد که می‌تواند گره‌گشای رفع مشکلات بیکاری در شهرها و روستاهای مختلف استان باشد. تسهیلات از جمله ابزارهای موثر برای توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال است که موتور محرکه این موضوع، دبیرخانه کارگروه اشتغال استان است و باید در زمینه‌های تفکیک حساب بانک‌ها، رسیدگی به مشکلات طرح‌ها و پرداخت سرعت بیشتری داشته باشد.