تلاش شورای شهر برای ایجاد نظام جامع مدیریت محیط‌زیستی

سیدآرش حسینی میلانی/رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران

یکی از موضوعاتی که در شورای پنجم در حال رسیدگی است، آن است که یک نظام جامع مدیریت محیط‌زیستی از سوی شهرداری تهران ایجاد شود که اطلاعات تولیدی از سوی آن، باید حتما در اختیار شهروندان، سمن‌ها و گروه‌های مختلف قرار بگیرد.
بایدببینیم ما چه انتظاری از هوشمندسازی در حل مشکلات محیط‌زیستی شهر تهران داریم؟ برداشتی وجود دارد که هوشمندسازی یک راهکار و راه علاج قطعی برای حل معضلات محیط‌زیستی شهر تهران است. این نظریه بدون نگاه به مشکلات واقعی، به‌نظر نمی‌رسد‌ راهگشا باشد. نخستین اقدام این است که برداشت واقع‌‌بینانه‌ای از وضعیت موجود داشته باشیم.
‌اکنون نظام مدیریت محیط‌زیستی در شهر تهران از نظر فرایندی و ساختاری در واحدهای مختلف پراکنده است. یک قسمت آن شامل بخش‌هایی است که در داخل ساختار شهرداری تهران قرار دارد؛ شامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، اداره‌کل محیط‌زیست و توسعه پایدار، سازمان بوستان‌ها و فضاهای سبز، سازمان پسماند، شرکت ساماندهی مشاغل و صنایع و... که هر‌‌کدام از آنها بخشی از زنجیره و فرایند کنترل محیط‌زیست شهر تهران را برعهده دارند. بخش دیگر هم در حوزه وظایف ادارات محیط‌زیست، آب و فاضلاب، منابع طبیعی و... است. داده‌ها در بحث کیفیت هوا، به میزان قابل توجهی تولید شده و بیش از 2دهه است که بانک اطلاعاتی منسجمی در این‌باره ایجاد شده است. در حوزه‌ای مانند پسماند مشاهده می‌کنیم که اطلاعات منسجم و شفافی نیست درحالی‌که در حوزه پسماند، بازار خیلی خوبی برای سرمایه‌‌گذاری در سطوح بازیافت، تولید انرژی و تفکیک از مبدأ در سطوح مختلف وجود دارد. حوزه دیگر مدیریت محیط‌زیست شهری، حفاظت و احیای دارایی‌های طبیعی شهر و حریم آن است. در اطراف شهر تهران، حریمی وجود دارد که باید از آن محافظت کرد. این حفاظت تاکنون عمدتا برعهده دستگاه‌ها بوده‌‌ و ما تاکنون شهروندان را برای این کار به مشارکت فرانخوانده‌‌ایم. دلیل این کار هم آن است که پلتفرم و زیرساخت اطلاعاتی لازم برای انجام این کار تاکنون طراحی نشده است. نقشه‌های لازم در اختیار مردم و فعالان محیط‌زیست به‌راحتی قرار نمی‌گیرد. مدافعان محیط‌زیست باید به سهولت از انواع مختلف حریم‌های محیطی اطلاع داشته باشند. اگر مردم در حفاظت از محیط‌زیست مشارکت جدی داشته باشند، بسیار ساده‌تر و سریع‌تر می‌توان جلوی تخلفات را گرفت.
یکی از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم این است که برخی از داده‌های محیط‌زیستی محرمانه است. باید بررسی کرد تا چه حد از این اطلاعات و داده‌ها را می‌توان برحسب قانون آزاد و شفاف کرد و در اختیار شهروندان قرار داد. از سوی دیگر، برخی ‌مسائل و پدیده‌ها اندازه‌گیری نمی‌شود که اساسا بخواهیم از هوشمندسازی آن سخن بگوییم. برخی‌ داده‌ها نیز صحت‌سنجی نمی‌شود. ممکن است برخی از این اطلاعات مبتنی بر ادعاها باشد و نسبت به آنها حرف و حدیث وجود داشته باشد.
سامانه‌ای درخصوص درختان و باغات در دست طراحی است که براساس آن  شهروندان می‌توانند به سرعت موارد تخلف را به شورایاری محل و شورای شهر اطلاع دهند تا به‌صورت مؤثر با کسانی که درختان را قطع می‌کنند، برخورد شود. طرحی را نیز همین هفته در صحن شورا تصویب کردیم که براساس آن، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز ملزم به شفافیت اطلاعات شده است و بر همین اساس، امیدواریم طی 6ماه آینده شفاف‌سازی لازم در حوزه فضای سبز تحقق یابد.