سیاسیون شاعر

لیلا شریف

بسیاری از سیاستمداران و رهبرانی که نامشان با سیاست گره خورده در گوشه‌ای از زندگی‌شان دستی بر آتش ادبیات داشته‌اند. مردان و زنانی همچون ملک‌الشعرا بهار، امام خمینی (ره) و... پشت چهره سیاست، در دنیای پر از لطافت شعر و شاعری قدم زده‌اند و آثاری از خود به‌جای گذاشته‌اند. البته این ویژگی تنها مربوط به سیاستمداران ایرانی نمی‌شود چرا که افرادی همچون جیمی کارتر، مائو و... در کنار نقش‌‎های سیاسی‌شان، طبع شعر هم داشته‌اند.

امام خمینی(ره)

چهره ایشان به‌عنوان بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران و فردی که توانست با شروع حرکت مردمی نقطه پایان بر دوران پهلوی بگذارد، در صفحات تاریخ ثبت شده است. اما امام در کنار نقش رهبری و حضور در عالم سیاست، نیم نگاهی به شعر هم داشته و دیوانی شامل مجموعه‌ای از غزلیات، رباعیات، قصاید، دوبیتی‌های عرفانی و... از خود به‌جای گذاشته‌اند.

محمدعلی فروغی

ادیب سیاستمدار و دانش‌آموخته دارالفنون، فردی‌است که به‌عنوان نخستین نخست‌وزیر دولت پهلوی شناخته می‌شود. او با حضور در دوره اول و دوم مجلس شورای ملی و همچنین ریاست وزارتخانه‌های مختلف در دوران قاجار و پهلوی، پرونده قطوری از سمت‌های سیاسی دارد و برای مرور تاریخ ایران نمی‌توان از کنار نام  فروغی به‌راحتی عبور کرد.

اما فروغی به‌دلیل تولد در خانواده‌ای اهل علم و شعر، در حوزه ادبیات نیز سرشناس بود و در دوران ریاستش بر فرهنگستان زبان فارسی، دست به اقدامات مهمی برای اعتلای فرهنگ فارسی زد و آثاری همچون تصحیح گلستان سعدی، دیوان حافظ و... از خود به‌جای گذاشت. او به‌دنباله‌روی از پدرش ذکاءالملک اول در حوزه شعر هم فعال بود و اشعارش در روزنامه پدرش به‌نام تربیت چاپ می‌شد. از فروغی دیوان اشعار هم به‌جای مانده است که بعد از فوتش دیگر تجدید چاپ نشد.

محمدتقی بهار

«مرغ سحر ناله سر کن/ داغ مرا تازه‌تر کن...»؛ حتی اگر نام شاعر این شعر را ندانید بدون شک بارها و بارها با صدای محمدرضا شجریان این شعر را زیر‌لب زمزمه کرده‌اید. «مرغ سحر»، تصنیف معروفی از محمدتقی بهار ملقب به ملک‌الشعراء بهار است.

ملک‌الشعرای بهار برای بسیاری به‌عنوان سراینده شعرهای آزادیخواهانه شناخته شده اما او جدا از اشعار سیاسی به‌عنوان نماینده مردم در ادوار مختلف مجلس شورای ملی حضور داشت و همچنین در کابینه قوام‌السلطنه، به صندلی ریاست وزارت فرهنگ تکیه زد.

حداد عادل

از مجلس ششم تا مجلس نهم دورانی بود که حداد عادل بر صندلی نمایندگی مجلس تکیه زده بود و در مجلس هفتم هم در جایگاه رئیس مجلس قرار داشت. او اکنون همزمان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که نشان از تلاقی وجه ادبی و سیاسی او دارد. علاقه حداد عادل به شعرگویی چنان است که شعری از او در کتاب‌های درسی چاپ شده و همچنین چندمجموعه شعر منتشر کرده است.

فاطمه راکعی

اگر برای آشنایی با خانم راکعی در گوگل جست‌وجو کنید، خبرهایی از سمت‌های سیاسی او در قامت سرپرست اداره کل بانوان معاونت اجتماعی شهرداری تهران، نماینده مجلس ششم و سایر فعالیت‌های سیاسی‌اش به‌چشم می‌خورد اما راکعی تنها یک زن سیاستمدار نیست بلکه او را باید به‌عنوان بانوی شاعر هم شناخت. مجموعه شعرهای «سفر سوختن»، «آواز گل سنگ» و «مادرانه‌ها» بخشی از فعالیت‌های راکعی در حوزه ادبیات و شعر است.

رجب طیب اردوغان

علاقه سیاستمداران به شعر تنها محدود به ایران نمی‌شود؛ چرا که در آن سوی مرزها هستند سیاستمدارانی همچون رئیس‌جمهور ترکیه که از گذشته با شعرهای سیاسی‌شان شناخته می‌شدند. علاقه اردوغان به شعر سیاسی چنان بود که او در سال 1999 به‌دلیل خواندن یک شعر اعتراضی روانه زندان شد. اکنون هم بر شهرت شعرهایش و تعداد علاقه‌مندانش افزوده شده است؛ هر چه باشد او یک رئیس‌جمهور شاعر است.

مائو

«نگاه کنید که دنیا چگونه زیر و رو می‌شود»؛ شاید باورش سخت باشد اما این جملات شعرگونه را بنیانگذار جمهوری خلق چین، مائو سروده است. او با نگاه کمونیستی‌اش تغییرات مهمی را در زندگی مردم چین ایجاد کرد و هنوز هم بعد از مرگش نه‌تنها آثار سیاسی‌اش همچون تصویرش بر اسکناس‌های چینی پا برجاست، بلکه اشعارش بعد از مرگش جمع‌آوری و به زبان انگلیسی هم ترجمه شده است.

استالین

او هم یک رهبر شناخته‌شده کمونیست بود که پایه‌های قدرتش را در شوروی گسترده ساخت. استالین که در گرجستان متولد شده بود، شعرهایی همچون «زیر باغچه درآسمان نیلگون صدای چهچهه بلبل طنین‌‌انداز است/ همانطور که روح از جنگل تاریک شب زجر می‌کشد» را به زبان گرجی سروده است.