غبار روبی از مزار قهرمانان

مهدیه تقوی راد  | روزنامه‌نگار

این روزها افرادی که در بهشت زهرا(س) و به‌ویژه گلزار شهدای قطعه 50 تردد دارند، بانوانی را می‌بینند که در حال رسیدگی حجله‌های بالای سر مزارها و شست‌و‌شو، غباروبی و... هستند. این بانوان که داوطلبانه در طرح ساماندهی و احیای حجله‌های شهدا با‌ همراهی خانواده‌های معظم آنها و مشارکت خادمان افتخاری فعالیت می‌کنند، با عشق در راستای زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره شهدا و پیوند نسل امروز با ارزش‌های والای دفاع‌مقدس گام برمی‌دارند. در صبح یکی از آخرین روزهای تابستان با آنها همراه شدیم.

استقبال از طرح غبارروبی
قطعه 50گلزار شهدا بین خیابان‌های لاله 4و 6قرار دارد و روی حجله‌هایش در گذر زمان گردوغبار نشسته است. شیشه‌ها و وسایل داخلش از گل‌های مصنوعی تا چراغ گردسوز و قرآن‌ها هم کدر شده‌اند. با ورود تعدادی از بانوان شور و حال عجیبی در قطعه ایجاد می‌شود. عالمه محمدی، مسئول گروه جهادی که پاکسازی قطعه به ابتکار او و با همکاری سازمان بهشت زهرا(س) در حال انجام است می‌گوید: والدین تعدادی از شهدا در گذر زمان فوت کرده و حجله‌هایشان از سال‌ها پیش غبارروبی نشده‌اند. همیشه وقتی به بهشت زهرا(س) می‌آمدم و می‌دیدم حجله‌ای قفل ندارد، وسایل داخلش را تمیز می‌کردم و دوباره مثل روز اول سر جایش می‌گذاشتم. تا اینکه با تعدادی از بانوان گروه‌های جهادی تصمیم گرفتیم تا کاری جهادی انجام دهیم. موضوع را با بانوان خادم بهشت در میان گذاشتیم و با استقبال آنها مواجه شدیم.

شست‌وشوی کامل 
مرحله دوم خروج وسایل از داخل حجله‌ها و شست‌وشوی وسایل است. برای این کار بانوان دستکش به‌دست کرده و شست‌وشو را انجام می‌دهند و در نهایت با پارچه‌ای تمیز حجله را خشک می‌کنند. مرضیه صدرزاده، عمه شهید صدرزاده در حالی که  وسایل قابل شست‌وشوی داخل حجله را با دقت و وسواس می‌شوید می گوید: ترمه، پرده‌های توری، گلدان و هر چیز قابل شست وشو رامی شوییم و سپس در آفتاب پهن می‌کنیم تا کامل خشک شود. سایر وسایل داخل حجله هم با دستمال نمدار گردگیری می‌شود. 

نونوار کردن حجله‌های خالی
درِ برخی از حجله‌های قطعه باز است و هیچ وسیله‌ای داخلش نیست، یا اینکه فقط یک عکس شهید وجود دارد که آن هم آفتاب رنگ و رویش را برده است. پس از شناسایی این حجله‌ها، بانوانی با خود وسایلی مانند گل‌های مصنوعی، گلدان کوچک، قاب عکس‌های مزین به اسماءالحسنی و اسامی متبرک ائمه، رومیزی‌های کوچک، ترمه و... به همراه آورده‌اند، متناسب با اندازه هر حجله وسیله‌ای را داخلش قرار می‌دهند. طیبه مهرورز، از خادمان
 بهشت زهرا (س) که از منطقه 14 آمده می گوید: این وسایل توسط اعضای گروه جهادی و گاه خانواده شهدا به‌عنوان هدیه تهیه شده است. نمونه‌اش خواهر شهیدی است که مادرش به تازگی فوت کرده و حالا قلاب بافی‌های مادرش را برای قرار دادن در حجله‌ها به بانوان داده است. بانویی هم که با توسل به شهیدی حاجت خود را گرفته، دسته گلی مصنوعی اهدا کرده است. با این هدایا حجله‌های خالی رنگ و روی جدید به‌خود می‌گیرند.


ثبت اطلاعات حجله‌ها
با حضور در قدیمی‌ترین قطعه بهشت زهرا(س) کار شروع می‌شود. زهرا بایرامی، همسر شهید مرتضی ابراهیمی که از شهریار برای مشارکت آمده می گوید:غبارروبی چند مرحله دارد، نخستین مرحله‌اش شناسایی حجله‌هایی است که قفل ندارند و در آنها باز است. تعدادی از بانوان در برگه‌ای که برای همین کار در نظرگرفته شده، نام شهید، ردیف، شماره مزار و وسایل داخل حجله و زمان غبارروبی را می‌نویسند. سپس از حجله عکس می‌گیرند تا نوع چیدمان حجله بعد از شست‌وشوی وسایل به همان صورت اولیه انجام شود.


ترمیم عکس شهدا 
بهسازی حجله‌ها به شست‌‎و‌شو و پاکسازی وسایل داخل آن ختم نمی‌شود. تصاویر برخی ا  ز شهدا در گذر زمان کمرنگ یا پوسته پوسته شده است. به همین دلیل بانوان حین غبارروبی وضعیت تصاویر را ثبت می‌کنند  و پس از پایان کار در قطعه50 در اختیار افراد فعال در زمینه طراحی قرار می دهند تا عکس شهید با استفاده از هوش مصنوعی و با بیشترین شباهت به تصویر اصلی ترمیم شود و بعد از قاب شدن در داخل حجله قرار بگیرد.

همراهی سازمان بهشت زهراس
پس از پایان کار، درهای حجله‌ها توسط عوامل سازمان بهشت زهرا(س) قفل زده می‌شود و کلیدش در اختیار امانت‌داری سازمان قرار می‌گیرد تا در نهایت به‌دست خانواده شهید برسد. همچنین بانوان برای حجله‌هایی که شیشه‌هایشان هم شکسته برنامه دارند. آنها موضوع را به مسئولان سازمان اطلاع می‌دهند تا تعمیرات‌شان آغاز شود. البته برخی خانواده‌ها هم در زمان غبارروبی در مزار شهدا حضور دارند و اگر کلیدشان گم شده باشد در حضور خودشان قفل حجله باز و پس از غبارروبی قفل جدید به حجله  زده می شود و کلید جدید در اختیارشان قرار می‌گیرد.

بهسازی غرفه‌ها  با همکاری حوزه‌های مختلف
محمدجواد تاجیک، مدیرعامل جدید بهشت زهراس:طرح ساماندهی و احیای حجله‌های شهدا در گلزار مطهر با مشارکت خادمین افتخاری گلزار، گروه‌های جهادی، دانشگاه‌ها، هیئات مذهبی و پایگاه‌های بسیج مساجد اجرا می‌شود. این طرح با محوریت حجله‌های شهدای قطعه ۵۰ و با حضور گروه‌های جهادی و همراهی خانواده‌های شهدا در حال اجراست. در فرایند اجرای این طرح، غبارروبی، مرمت و چینش وسایل با حفظ اصالت محیطی بازآفرینی می‌شود. همزمان با اجرای این طرح، پویش «از خانه‌ها تا حجله‌ها» نیز برگزار و تلاش می‌شود تا از وسایل شخصی، تزئینی و هنری خانواده‌های معظم شهدا و اقشار مختلف مردم که در خانه‌ها باقی مانده و یادآور خاطرات دوران دفاع‌مقدس و شهداست، در حجله‌ها استفاده شود.