خودروی چینی؛ فرصت یا تهدید

وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره مذاکرات اخیر با چینی‌ها در سفر اخیر به این کشور، گفت: چین در صنعت خودرو به پیشرفت‌های خوبی دست یافته و توانسته در بازارهای بین‌المللی نقش فعال داشته باشد. این کشور سالانه حدود ۲۵میلیون دستگاه خودرو تولید می‌کند و این می‌تواند پتانسیلی برای رشد فزاینده در این حوزه باشد. عباس علی‌آبادی از مذاکرات تهران و پکن برای تولید مشترک خودرو خبر داد و تأکید کرد: تلاش کردیم با این بازار ارتباط بگیریم و به‌نحوی با چین در توسعه صنعت خودرو مشارکت داشته باشیم؛ ازاین‌رو شرکت‌های ایرانی را با خود همراه کردیم تا با برخی از تولیدکنندگان برتر چین یک هماهنگی و ارتباطی برای توسعه تولید مشترک و دسترسی به اهداف کشور برقرار کنیم.
نکته قابل‌توجه این است که مشارکت خودروی ایران و چین در 2دهه گذشته بسیار توسعه پیدا کرده و خودروهای چینی از سهم صفر در بازار ایران به موقعیتی رسیده‌اند که رد پای آنها در همه خودروسازی‌های کشور مشهود است.
با این حساب، بیش از این که یافتن شرکای چینی و مذاکره برای تولید مشترک خودرو در کشور اهمیت داشته باشد، این مهم است که در این اقدامات تا چه اندازه کارنامه 2دهه حضور خودروی چینی در ایران بررسی و سنجیده شده است و در مذاکرات جدید آیا تمهیدی برای رفع نواقص این مشارکت انجام شده یا نه؟
واقعیت امروز بازار خودروهای چینی در ایران، این است که خودروهای چینی بدون داخلی‌سازی‌ در حال مونتاژ هستند و غالباً در دسته گران‌ترین خودروهای به‌اصطلاح تولید داخل به بازار عرضه می‌شوند. این در حالی است که از ابتدای دهه 90قرار بود این خودروسازان با انتقال دانش فنی و ایجاد زنجیره قطعه‌سازی در ایران، سهم داخلی‌سازی‌ را در گام اول به 40درصد و در گام‌های بعدی تا تولید داخلی تحت لیسانس ارتقا دهند.
همچنین در شرایطی که بخش عمده بازار خودروی داخلی به‌خودروهای ارزان‌قیمت برای طبقه ضعیف و متوسط اختصاص دارد، خودروهای چینی در سایه ممنوعیت واردات خودروی خارجی، بازار خودروهای میلیاردی را تصاحب کرده‌اند و حتی در نمونه‌های مونتاژ شده در ایران‌خودرو، سایپا و بهمن نیز به تولید خودروهای لوکس و گران‌قیمت محدود شده‌اند. در این وضعیت باید دید، مذاکرات جدید خودرویی با چین، اعطای سهم بازار بیشتر به چینی‌هاست یا گامی هم برای تأمین خودروی اقتصادی و البته با کیفیت برای شهروندان ایرانی مدنظر قرارخواهد گرفت.