اواسط هفته قبل دولت به‌دلیل افزایش شدید دمای هوا، 2روز آخر هفته را تعطیل اعلام کرد. با وجود آنکه علت این تعطیلی افزایش شدید دمای هوا اعلام شد اما شایعات زیادی نیز در مورد علل تعطیلی مطرح شد که طیف وسیعی از موضوعات، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گرفت. اما اصل ماجرا چه بود؟
واقعیت این است که عامل اصلی تعطیلات 2 روزه در درجه اول افزایش شدید دمای هوا و سلامت شهروندان و در درجه دوم افزایش مصرف برق بوده است.
به‌طور کلی بین افزایش دما و میزان مصرف برق رابطه وجود دارد و هرچه دمای هوا افزایش یابد نیاز مردم به استفاده از وسایل سرمایشی بیشتر می‌شود و این موضوع مصرف برق را بیشتر و شبکه را ناپایدار می‌کند. اما باید دید علت اصلی این کمبود برق چیست؟
به‌طور کلی 2عامل را می‌توان به‌عنوان علل اصلی کمبود برق در کشور اعلام کرد. در وهله اول پایین بودن قیمت برق تحت‌تأثیر قیمت‌گذاری دستوری به کاهش سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه‌های جدید در طول چند دهه گذشته منجر شده است. آمارها نشان می‌دهد نرخ رشد ظرفیت نیروگاهی ایران از 8.8درصد در دهه80 به 2.2درصد در دهه90 کاهش یافته، درحالی‌که میزان مصرف برق سالانه بین 5تا 7درصد درحال افزایش است، یعنی میزان نیروگاه‌های ساخته شده در دهه90 با میزان افزایش مصرف متناسب نبوده است.
دلیل کاهش عرضه برق این است که روند سرمایه‌گذاری در صنعت برق در طول سال‌های 87 تا 99 نزولی بوده و از 6.5میلیارد دلار به 630میلیون دلار رسید. ریشه اصلی این کاهش سرمایه‌گذاری به قیمت‌گذاری دستوری بازمی‌گردد. دولت برق را از نیروگاه‌ها می‌خرد و آن را در اختیار مصرف‌کننده‌ها می‌گذارد اما مبلغی که به نیروگاه‌ها پرداخت می‌کند کفاف هزینه تولید را نمی‌دهد. در واقع ارزان بودن قیمت برق موجب شده نیروگاه‌ها زیان‌ده شوند و توان مالی برای سرمایه‌گذاری جدید نداشته باشند. دولت حتی بدهی‌های خود را با تأخیر طولانی به نیروگاه‌ها پرداخت می‌کند، این امر موجب شده حجم بدهی دولت به نیروگاه‌ها افزایش یابد. روشن است برای افزایش تولید برق راه‌حلی جز واقعی شدن قیمت برق وجود ندارد تا ساخت نیروگاه‌های جدید صرفه اقتصادی داشته باشد.
اما عامل دومی که به کاهش تولید برق در کشور منجر شده پایین بودن راندمان یا بازده نیروگاه‌ها است. ایران بالاترین تلفات تبدیل انرژی در نیروگاه با راندمان بسیار پایین و تلفات انتقال را در شبکه دارد که هزینه تمام‌شده هر کیلووات ساعت انرژی را به ۱۰سنت نزدیک کرده است.
راندمان صنعت نیروگاهی ایران ۳۴درصد است و این موضوع موجب شده میزان اتلاف سوخت‌های فسیلی در نیروگاه‌های برق تا سطح 66درصد افزایش یابد. ۹۱هزار مگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاهی در کشور وجود دارد اما میزان تولید برق در نیروگاه‌ها، در اوج بار، ۶۲هزار مگاوات است. یعنی نسبت تولید عملیاتی به کل ظرفیت نیروگاه‌ها کمتر از ۷۰درصد است.کارشناسان بر این باورند که؛ سیاستگذاری‌های انجام شده در صنعت برق در گذشته عمدتا متکی بر مصرف نفت و سوخت‌های فسیلی بوده که ساده‌ترین روش تولید برق است به همین دلیل در شرایط فعلی لازم است که سیاست‌های تازه‌ای برای افزایش تولید و بهره‌وری صنعت برق در پیش گرفته شود.
ماجرای تعطیلی‌ها و مصرف برق
در همینه زمینه :
