تنش در کرانه باختری، شکاف در تل‌آویو

رضا عمویی- روزنامه‌نگار

در جدیدترین دور تشدید تنش‌ها در کرانه باختری، شامگاه یکشنبه بر اثر حمله شهرک‌نشینان به شهرک «حواره» واقع در جنوب شهر نابلس، حداقل یک فلسطینی به شهادت رسید و حدود 400نفر دیگر زخمی شدند. تصاویر، گویای به آتش کشیدن تعدادی از خانه‌های فلسطینی‌ها و شمار زیادی از خودروهای آنها توسط شهرک‌نشینان صهیونیستی است.
رسانه‌های اسرائیلی، حمله شهرک‌نشینان به شهرک حواره را با شعار «انتقام» عنوان کرده‌اند. خبرگزاری فلسطینی «وفا» گزارش داده که شهرک‌نشینان با چوب و آهن و حتی سلاح سرد هرچه را که می‌دیدند مورد حمله قرار می‌دادند. براساس گزارش وب‌سایت نیوعرب، شهرک‌نشینان که برخی از آنها افراد مسلح نقابدار بودند، به 30خانه آسیب رساندند و 15خودرو را سوزاندند.
درگیری در شهرک حواره میان صهیونیست‌ها و فلسطینی‌ها یکی از ده‌ها درگیری میان دوطرف است که از ابتدای سال ‌جاری میلادی یعنی طی کمتر از 2‌ماه گذشته اتفاق افتاده است. چند ساعت، قبل از درگیری حواره، یک جوان فلسطینی در عملیات مسلحانه 2 سرنشین یک خودرو را با گلوله از پای درآورده بود. این اقدام در واکنش به یورش چند روز قبل نظامیان صهیونیست به اردوگاهی در حومه نابلس اتفاق افتاد که به شهادت حداقل 11فلسطینی منجر شد.
مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین در جدیدترین آمار خود از تنش‌ها و درگیری‌های سال 2023اعلام کرده که امسال خونین‌ترین سال کرانه باختری از سال 2000تا‌کنون است و با شهادت یک فلسطینی در حمله دیشب به شهرک حواره، تعداد‌ شهدای فلسطینی در کرانه باختری به 62نفر رسیده است. همچنین در همین مدت کوتاه، عملیات‌ فلسطینی‌ها به کشته شدن حداقل 32صهیونیست منجر شده که آمار تلفات‌ها برای صهیونیست‌ها نیز بالاترین از سال 2008تاکنون است.

مذاکرات بی‌نتیجه در اردن
درگیری یکشنبه‌شب گذشته در شهرک حواره تنها چند ساعت پس از برگزاری نشست امنیتی «عقبه» انجام گرفت که هدف از آن توقف عملیات‌های فلسطینیان در اراضی اشغالی بود. این نشست روز یکشنبه با میانجیگری آمریکا میان تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی به میزبانی اردن در بندر عقبه برگزار شد و در آن علاوه بر نمایندگان فلسطینی و صهیونیستی، نمایندگان قاهره و واشنگتن نیز حضور داشتند.
هدف از برگزاری این نشست ایجاد توافق‌های امنیتی لازم برای توقف تنش‌ها به‌ویژه در آستانه‌ ماه رمضان عنوان شد، اما درگیری‌ها در حواره نشان داد که نشست عقبه قادر به کنترل اوضاع و تنش‌ها در کرانه باختری نیست. الجزیره گزارش داده که پس از نشست عقبه تل‌آویو متعهد شده که به‌مدت 6‌ماه هیچ‌گونه شهرک‌سازی‌ جدید را تصویب نکند. اما به‌نظر می‌رسد که صهیونیست‌ها به این امتیاز حداقلی هم پایبند نخواهند بود، چرا که بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل که شهرک‌های صهیونیستی در کرانه باختری تحت مدیریت او اداره می‌شوند، روز گذشته در واکنش به نتایج نشست عقبه گفت که او هیچ توافقی در مورد توقف شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری را نمی‌پذیرد.
افزایش تصاعدی تنش‌ها در کرانه باختری به‌ویژه حادثه شهرک حواره همزمان با نشست امنیتی عقبه نشان می‌دهد که میز مذاکره نمی‌تواند تعیین‌کننده تحولات این روزهای فلسطین باشد. روی کارآمدن تندروترین کابینه تاریخ تل‌آویو به ریاست نتانیاهو باعث شده تا فلسطینی‌ها بیش از گذشته از آینده خود در مناطق اشغالی احساس خطر کنند و به‌نظر می‌رسد بخشی از عملیات‌ فلسطینی‌ها در کرانه باختری طی کمتر از 2‌ماه گذشته در واکنش به برنامه‌های اعلامی از سوی وزرای تندرو کابینه نتانیاهو صورت می‌گیرد؛ کابینه‌ای که به دنبال افزایش شهرک‌سازی‌ و الحاق تدریجی کرانه باختری به دیگر مناطق اشغالی است.

تشدید شکاف‌های داخلی در تل‌آویو
اگرچه بخشی از تنش‌های امروز کرانه باختری تحت‌تأثیر درگیری‌ها میان نیروهای فلسطینی و نظامیان صهیونیستی صورت می‌گیرد، اما اوضاع در تل‌آویو نیز چندان مساعد نیست. در 8 هفته گذشته مخالفان نتانیاهو در تل‌آویو و دیگر شهرهای اشغالی به‌شدت علیه سیاست‌ها و برنامه‌های او به‌ویژه دستکاری‌ها در سیستم قضایی دست به تظاهرات زدند. تایمز اسرائیل، جمعیت معترضان این هفته را که در شامگاه شنبه خواستار لغو طرح‌های نتانیاهو بودند، تا 300هزار نفر عنوان کرده است. نکته قابل توجه آن است که اعتراضات ضد‌دولتی در رژیم صهیونیستی محدود به گروه‌های چپ نیست، بلکه گروه‌های محافظه‌کار و همکاران سابق نتانیاهو نیز به جرگه مخالفان او پیوسته‌اند. یائیر لاپید چپ‌گرا، نخست‌وزیر پیشین و رهبر مخالفان کابینه نتانیاهو در واکنش به حوادث حواره گفته است که اقدامات تندروهای یهودی مانع اقدامات ارتش برای مقابله با فلسطینی‌هاست. لاپید حتی خواستار مقابله نیروهای پلیس با صهیونیست‌های افراطی قبل از برخورد با فلسطینی‌ها شده است. همچنین بنی گانتز، سیاستمدار راست گرا و وزیر جنگ و همکار سابق نتانیاهو نیز پس از درگیری‌های اخیر حواره با انتقاد از سیاست‌های افراطی نتانیاهو گفت: «ما با یک فاجعه امنیتی روبه‌رو هستیم؛ بخش‌هایی از دولت به ترور دامن می‌زند و نتانیاهو ما را به سمت یک بحران امنیتی بزرگ خواهد کشاند.»

مکث
نتانیاهو به ‌دنبال کودتا
شمار زیادی از ساکنان مناطق اشغالی فلسطین معتقدند که بنیامین نتانیاهو با تغییر سیستم قضایی و کاهش اختیارات قضایی دادگستری‌ها در حال انجام یک کودتا به نفع خود است. نویسندگان عبری‌زبان ازجمله نمرود فلاشنبرگ در یادداشتی نوشته است که روی کار آمدن نتانیاهو در واقع لحظه پایان دمکراسی در تل‌آویو است.
وب‌سایت مجله «پلاس 974» که در تل‌آویو منتشر می‌شود، کابینه تندرو  نتانیاهو را یک حکومت فاشیستی توصیف می‌کند و می‌نویسد: در چند هفته گذشته بخش قابل توجهی از سرمایه‌های خارجی در حال خروج از تل‌آویو است و سرمایه‌گذاران و صهیونیست‌های ثروتمند به‌تدریج پول خود را به خارج منتقل می‌کنند، متخصصان جوان هم به‌دنبال رفتن به اروپا هستند، چون همه می‌دانند که برنامه‌های کابینه نتانیاهو تا چه حد زیانبار خواهد بود.

تحلیل
تل‌آویو به دنبال درگیری بیشتر است

محمد شهاده، نویسنده و تحلیلگر فلسطینی:کابینه راست افراطی اسرائیل خشونت‌ها را در مناطق فلسطینی تشدید می‌کند. تشدید خشونت‌ها در کرانه باختری بهانه لازم را به صهیونیست‌های تندرو برای انجام رادیکال‌ترین و خطرناک‌ترین اقدامات خواهد داد. وزرای راست افراطی نتانیاهو به عمد به‌دلیل منافع سیاسی خود، به خشونت‌‎ها و تنش‌ها دامن می‌زنند. چرا بن‌گویر، امکانات برای اسرای فلسطینی را محدود می‌کند؟ چون او می‌خواهد تمام این سرزمین را در آتش و تنش ببیند و واقعیت‌های جدیدی را به فلسطین تحمیل کند. در بلندمدت، تندروها به‌دنبال بهانه‌ای برای الحاق کرانه باختری و اخراج فلسطینی‌ها از این منطقه هستند و بهانه خود را برای انجام این اقدام، تامین امنیت شهرک‌نشینان می‌دانند؛ پس هرچه خشونت در کرانه باختری بیشتر باشد، صهیونیست‌های تندرو اجرای اهداف خود را عملی‌تر‌ می‌بینند.
در واقع به‌نظر می‌رسد که دولت راست‌گرای نتانیاهو به دنبال زمان مناسب برای یکسره کردن درگیری‌ها به جای مدیریت آن است. تندروها تلاش دارند تا راه‌حل 2 دولتی برای فلسطین را به‌طور کامل از بین ببرند. درگیری‌ها و حملاتی که این روزها علیه فلسطینی‌ها در کرانه باختری صورت می‌گیرد، بخشی از دستور کار آنها برای دمیدن در آتش تنش‌ها در فلسطین است.