سمفونی محزون درختان هیرکانی

فاطمه عباسی

صدای بریدن درخت‌های چندمیلیون‌ساله از دل جنگل‌های هیرکانی که در حاشیه جنوبی دریای مازندران و کناره شمالی البرز امتداد یافته‌اند، حالا دیگر برای اهالی شمال کشور به نوایی غم‌انگیز و هر‌روزه تبدیل شده است؛ نوایی که نشان‌دهنده‌ تلاش پرشتاب برای به‌جا‌گذاشتن حجم عظیمی از ویرانی است.
جنگل‌های شمال کشور که به جنگل‌های هیرکانی معروفند، از قدیمی‌ترین منابع گیاهی دنیا شناخته می‌شوند. این جنگل‌های بازمانده از عصر یخبندان، محل رویش گونه‌های بسیار با‌ارزش گیاهی به شمار می‌آیند که در مساحتی افزون ‌بر 3‌میلیون و ۴۰۰‌هزار هکتار، حالا زخمی از تبر‌هایی هستند که گاه و بیگاه به جانشان می‌افتد و فریادهایشان به هیچ جا نمی‌رسد. درختان سربه‌فلک کشیده این جنگل ۴0میلیون سال است که سرپا ایستاده‌اند و حالا کمر این موزه طبیعی در حال خم‌شدن است. تصاویری که به‌تازگی در فضای مجازی منتشر شده، نشان می‌دهد که قاچاقچیان چوب با قطعه‌قطعه‌کردن تنه درختان جنگل‌های هیرکانی در انتظار خشک‌شدن و افتادن این درختان کهنسال هستند. البته قطع درختان کهنسال و چندصدساله در جنگل‌های مختلف کشور ما سال‌هاست که توسط سودجویان و قاچاقچیان به‌روش‌های مختلف انجام می‌شود و این روند که روزانه در حال افزایش است، مناطق جنگلی را در سال‌های اخیر با اتفاق تلخ زوال و تخریب روبه‌رو کرده است. قطع درختان کنار آتش‌سوزی ازجمله مهم‌ترین دلایل جنگل‌زدایی، تخریب پوشش گیاهی و نابودی زیستگاه حیات وحش است؛ درختانی که نقش قابل‌توجهی در پاکیزگی هوا، جلوگیری از توسعه بی‌رویه شهرها، جلوگیری از وقوع سیل و فرسایش خاک و همچنین ایجاد گردشگاه‌های طبیعی، زیستگاه حیات وحش و... دارند حالا توسط قاچاقچی‌ها تا نیمه بریده می‌‌شوند که خشک‌شده و بعد از افتادن، تبدیل به الوار شوند. براساس آمار سازمان جنگل‌ها درخصوص امنیت غذایی کشور در ۱۵ سال اخیر یعنی از سال ۸۳ تا ۹۹ از سطح جنگل‌ها و مراتع روزانه ۶۰۰ هکتار کم شده و در 5سال گذشته یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار جنگل و یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مرتع از بین رفته که این آمار فاجعه‌بار است. نبودن نیروهای حفاظت از منابع طبیعی البته یکی از دلایلی است که به این سودجویان امکان می‌دهد که با تبر و اره برقی به جان درختان بیفتند. به‌گفته بومیان استان‌های شمالی با افزایش قیمت چوب، خودروهای سواری هم به چرخه قاچاق چوب اضافه شده‌اند که قطعه‌های کوچک چوب را حمل می‌کنند و تشخیص آنها دشوار است و چه‌بسا روزانه بسیاری از خودروهای عبوری، در حال انتقال تکه‌های چوب باشند. اینکه چرا با وجود صدای گوشخراش اره برقی، قاچاقچیان بدون هیچ مزاحمتی به تاراج میراث طبیعی کشور مشغول هستند و نیروهای محیط‌زیستی در این عرصه‌ها حضور ندارند، پرسشی است که متولیان امر باید پاسخگوی آن باشند.