گرانی اینترنت در چارچوب مصوبات

عمادالدین قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار

مدتی پس از شکایت و گلایه کاربران از گران شدن اینترنت در سال جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به‌عنوان متولی تصویب هزینه‌های ارتباطی در این رابطه واکنش نشان داده است.
هر چند این سازمان در اطلاعیه خود تأکید کرده که هنوز هیچ مصوبه جدیدی برای افزایش قیمت اینترنت تصویب نشده اما به‌طور ضمنی تأیید کرده که افزایش قیمت از سوی برخی شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت زیرنظر این سازمان بوده است.
رگولاتوری با اشاره به افزایش تعرفه بسته‌های اینترنتی برخی اپراتورها نوشته است: اخیراً افزایش قیمت اینترنت ثابت در برخی اپراتورها در دست بررسی است تا چنانچه در خارج از چارچوب قانونی (مصوبات سال‌های ۹۵ و ۹۶) باشد، سریعا نسبت به اصلاح آن اقدام شود و جریمه قانونی برای متخلفان اعمال شود.
در اطلاعیه رگولاتوری آمده است که اپراتورها در محدوده مشخصی امکان افزایش تعرفه را دارند. در این اطلاعیه آمده است:‌ لازم می‌دانیم توجه کاربران را به این نکته نیز جلب کنیم که براساس مقررات مصوب سال‌های گذشته اپراتورها در محدوده مشخصی مجاز به تعریف بسته‌های خدماتی بودند که به‌دلیل شرایط رقابتی بعضا در سطح بسیار پایین‌تری اقدام به تعرفه‌گذاری می‌کردند و اکنون با افزایش چندبرابری هزینه‌ها، ادامه سرمایه‌گذاری و پاسخ به مصرف روزافزون مشترکان با چالش جدی مواجه شده است. قطعاً ادامه روند، دسترسی مردم عزیزمان به خدمات با کیفیت و پایدار را دچار مشکل خواهد کرد.
در اطلاعیه رگولاتوری آمده که کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به‌عنوان بالاترین رکن تصمیم‌گیر در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هیچ‌گونه مصوبه جدیدی در مورد تعرفه اینترنت نداشته و آخرین تعرفه مصوب اینترنت همراه مربوط به سال ۹۵ و برای دسترسی ثابت مربوط به سال ۹۶ است که در آنها سقف و کف قیمت تعیین شد تا اپراتورهای بخش خصوصی نسبت به تعیین قیمت خدمات و بسته‌های اینترنتی در محدوده سقف و کف اقدام کنند.

افزایش قیمت فقط برای ترافیک اضافه
احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شرکت شاتل که این روزها کاربران حرف از گران شدن سرویس‌هایش می‌زنند در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید تنها تغییر سرویس‌هایشان این بوده که قیمت ترافیک اضافه سرویس‌های نقره‌ای افزایش یافته است. او بر این اساس می‌گوید: «قیمت سرویس‌هایی که طی 5سال گذشته ارائه می‌کردیم، تفاوتی نکرده است.»
نخجوانی با اشاره به مصوبه سازمان تنظیم مقررات معتقد است که هم باتوجه به امکانات و هم با هدف رضایت مشتری می‌توانیم آستانه مصرف منصفانه (FUP) را برای سرویس هایمان کم یا زیاد کنیم. او توضیح می‌دهد: «درواقع یک سرویس 2مگ را می‌توانیم با یک گیگ ترافیک یا با 20گیگ ارائه کنیم، اما طبق مصوبه قیمت آن به‌عنوان مثال باید 25هزار تومان باشد.»
او باتوجه به اتفاقات یکی، دو روز اخیر می‌گوید: «ما دست به قیمت سرویس‌های خود نزده‌ایم. درواقع قیمت ترافیک اضافه سرویس‌هایی را که دسترسی آن 99درصد است(سرویس‌های نقره ای)، از 2هزار تومان به 4هزار تومان تبدیل کرده‌ایم.»

حذف تخفیف قانونی است
مدیرعامل شاتل در پاسخ به این پرسش که چرا تاکنون تخفیف می‌دادید و اکنون این تخفیف را حذف کرده‌اید، می‌گوید: «ما طی این سال‌ها همیشه از یک طرف با اپراتورهای همراه رقابت داشتیم که همیشه پایین‌تر از قیمت‌های مصوب سرویس‌های خود را ارائه می‌کردند و از طرف دیگر هدفمان جلب رضایت و خشنودی مشتریان بوده است.» 
نخجوانی با این حال به فشارها و محدودیت‌های سال‌های اخیر اشاره می‌کند و از منع مصوبه بودجه1400 برای افزایش قیمت سرویس‌ها سخن می‌گوید.
او معتقد است که همین سیاست تثبیت قیمت طی 4 تا 5 سال گذشته کمر صنعت ارتباطات ثابت را شکسته است.
نخجوانی همچنین با اشاره به اینکه عمده کالاها و خدمات طی این مدت بین 300 تا 500درصد رشد کرده‌اند، اما قیمت اینترنت تغییری نداشته، عنوان می‌کند که این اتفاق درحالی رخ داده که ما هیچ‌گونه یارانه‌ای دریافت نمی‌کنیم.
مدیرعامل شاتل با اشاره به اینکه ما دیگر نمی‌توانستیم به این شکل ادامه دهیم عنوان می‌کند که طی 4سال گذشته هزینه‌های ما 260درصد افزایش داشته است.
نخجوانی به این پرسش که آیا حذف تخفیفی که تاکنون ارائه می‌شد، قانونی است پاسخ مثبت می‌دهد و می‌گوید: «ما کاملا در چارچوب مصوبه عمل کرده‌ایم و سقف آن همان 4هزار‌تومان است. زمانی هم که این ترافیک اضافه 2هزار تومان بوده، ما هیچ وقت به این قیمت نمی‌فروختیم و در جشنواره‌های متعددی که داشتیم این رقم کمتر هم بوده است.» 

کاهش در سبد خانوار
مردم ناگزیر به خرید کالاهای اساسی مانند گوشت و لبنیات هستند، اما در مورد اینترنت این موضوع صدق نمی‌کند.
مدیرعامل شاتل در پاسخ به این پرسش که آیا فکر نمی‌کنید، افزایش قیمت اینترنت باعث حذف آن از سبد خانوار شود، می‌گوید: «بین میزان مصرف و قیمت ارتباط وجود دارد، اما بخش خصوصی ناگزیر به زنده ماندن است. به‌خاطر همین سیاست‌های تعدیل قیمت ما اعتقاد داریم هزاران نفر در این صنعت تعدیل شدند، درحالی‌که با افتخار اعلام می‌شد که ما نگذاشتیم قیمت اینترنت افزایش یابد.» 
نخجوانی با اشاره به اینکه خدمتی که ما در اینترنت ثابت به مردم می‌دهیم جایگاه آن در بودجه خانوار در حد چند دهم درصد است، می‌گوید: «یک خانوار 4نفره حدود 60هزار تومان بابت اینترنت ثابت (دسترسی به اینترنت) در ماه هزینه می‌کند. یعنی هر نفر 15هزار تومان پرداخت می‌کند. حالا اگر این 15هزارتومان برای ادامه حیات این صنعت به 20یا 30هزار‌تومان برسد، آیا برای مشتری محسوس است؟ تقریبا نه.» مدیرعامل شاتل همچنین در مورد احتمال افزایش کیفیت و سرعت با افزایش قیمت‌ها، این موضوع را به تکنولوژی مربوط می‌داند و تأکید می‌کند که در بازار رقابتی اپراتور هر تلاشی که لازم باشد انجام می‌دهد تا با رقبا رقابت و جذب مشتری کند.
نخجوانی با اشاره به اینکه ما تجهیزات ارائه نسل جدید اینترنت (VDSL و FTTx) را از سال96 خریداری کرده‌ایم و می‌توانیم 2میلیون سرویس ارائه دهیم، می‌گوید: «ما اکنون می‌توانیم تهران، قم، شیراز، مشهد، اهواز، قزوین و رشت را تحت پوشش قرار دهیم، اما با اینکه حدود 5سال از خرید این تجهیزات می‌گذرد، با ما همکاری نمی‌شود. چند نقطه را هم که به ما اجازه داده‌اند، ما سرویس 100مگابیت در ثانیه را با همین قیمت ارائه می‌دهیم. حتی 25بهمن1400 سرویس فیبر نوری خود را در قم با 900مگابیت در ثانیه استارت زدیم.» 

مکث
دوراهی سخت

هرچند مقام‌های سازمان تنظیم مقررات و مدیران شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت می‌گویند افزایش قیمت اخیر در چارچوب مصوبات سال‌های ۹۵ و ۹۶ بوده اما در عمل برای کاربر نهایی این تغییر به‌معنای پرداخت حداقل ۶۰درصد هزینه بیشتر برای استفاده از سرویسی با همان سرعت و حجم ترافیک در سال گذشته است. هر چند باید منتظر مصوبه جدیدی که مقام‌های وزارت ارتباطات در حال تدارک آن هستند بود تا از جزئیات افزایش قیمت جدید مطلع شد. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در روزهای پایانی سال گذشته اعلام کرده بود تعرفه اینترنت در نیمه دوم فروردین۱۴۰۱ افزایش خواهد یافت؛ اما پیش از اعمال تعرفه‌های جدید، این موضوع اطلاع‌رسانی خواهد شد.
وزیر ارتباطات در مصاحبه نوروزی خود با همشهری درباره گران شدن اینترنت گفته بود: مثل همه کالاها و خدمات اگر امکان داشت که جلوی تورم را گرفت، می‌توانستیم جلوی افزایش تعرفه اینترنت را هم بگیریم. با این حال، اگر شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند باعث توسعه نیافتن شبکه می‌شود و درنهایت دود آن به چشم خود مردم می‌رود. یعنی کیفیت شبکه کاهش پیدا می‌کند.
این در حالی است که کارشناسان گرانی اینترنت را با گران شدن نیازهای حیاتی خانوار متفاوت می‌دانند و عقیده دارند گران شدن اینترنت می‌تواند باعث حذف آن از سبد خانوار و در نهایت باعث کند شدن توسعه اقتصاد دیجیتال شود. امیر ناظمی، رئیس سابق سازمان فناوری اطلاعات می‌گوید این مسئله در نهایت می‌تواند جامعه را دچار شکاف دیجیتال کند.