بازار کند چاقوی زنجان

پوپک قاسمی- خبرنگار

زنجان به چاقوهای خوش‌دست‌اش مشهور است. هنر و صنعت چاقوسازی در این استان قدمت دیرینه دارد و زنجان توانسته است در کنار چاقوسازی با ملیله‌سازی و ظروف مسی رتبه اول کشور را در صنایع‌دستی فلزی کشور به‌دست بیاورد. با همه آوازه بلند چاقوی زنجان، اما حال چاقوسازان این روزها چندان تعریفی ندارد. کرونا، گرانی مواداولیه، قوانین پست و صادرات، دست و پای چاقوی زنجان را بسته است تا کارگاه‌های چاقوسازی یکی پس از دیگری تعطیل شود. کارشناسان معتقدند صنایع‌دستی کم‌هزینه‌ترین بستر در توسعه اشتغال و اقتصاد جوامع محسوب می‌شود و این روند برای توسعه و پویایی نیازمند تعامل و همکاری دستگاه‌های مرتبط هستند که این تعامل در صنعت چاقو کمتر احساس می‌شود.

مشکلات چاقوفروشان
یکی از چاقوفروشان زنجانی با بیان اینکه چاقوی زنجان قبل از همه‌گیری ویروس کرونا با مشکلات زیادی درگیر بود به همشهری می‌گوید: شیوع کرونا تیر خلاص را به بازار چاقو زد و نفس چاقوسازی به شماره افتاد. نعمت حسین‌زاده به حضور کم گردشگران در 2سال اخیر اشاره می‌کند و می‌افزاید: بسیاری از اصناف در دوران کرونا به فروش اینترنتی روی آوردند تا حداقل تا حدودی ضرر و زیان را جبران کنند اما طبق قانون، اداره پست چاقو را به‌عنوان مرسوله قبول نمی‌کند و چاقوفروشان نمی‌توانند از بستر فروش اینترنتی استفاده کنند. به‌گفته وی، هم‌اکنون ارسال چاقو فقط از طریق باربری و برخی شرکت‌ها مقدور است و این هزینه بیشتری را تحمیل می‌کند.

چاقو؛ روی دست چاقوسازان
یک چاقوساز زنجانی نیز با بیان اینکه با گرانی مواداولیه و مشکلات دیگر چاقوی تولید شده زنجان روی دست بازار مانده است به همشهری می‌گوید: حتی صادرات چاقو هم اما و اگرهای زیادی دارد و چاقو سهم چندانی در صادرات ندارد. علیرضا حیدری به وضعیت نامناسب صنعت چاقوسازی در شهر چاقوی کشور اشاره می‌کند و می‌افزاید: درحالی‌که در زنجان بهترین کیفیت چاقو ساخته می‌شود به‌دلیل مشکلات ناشی از کرونا و قوانین ممنوعیت فروش مجازی، اجناس تولید شده در قفسه‌های فروشگاه‌های زنجان خاک می‌خورد اما چاقوهای بی‌کیفیت چین در بازار کشور با نام چاقوی زنجان عرضه می‌شود که اصالت برند چاقوی زنجان را زیر سؤال برده است. وی با بیان اینکه چاقوسازی جزو مشاغل سخت است اما در بیمه جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب نمی‌شود، ادامه می‌دهد: اگر مسئولان با بررسی جوانب، این شغل را در زمره مشاغل سخت بیاورند حمایت مناسبی از صنعتگران این حوزه است.

رکود کارگاه‌های چاقوسازی
مدیرکل صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی زنجان می‌گوید: تنوع تولید صنایع‌دستی فلزی در زنجان موجب شده است این استان به‌عنوان پایتخت صنایع‌دستی فلزی کشور‌ مطرح شود. امیر ارجمند با اشاره به چاقو به‌عنوان برند پرآوازه زنجان می‌افزاید: هر چند چاقوی زنجان سرآمد است اما مشکلات موجود در صادرات این تولید بومی موجب شده شاهد جولان چاقوی چینی به‌نام چاقوی زنجان در بازار باشیم. وی درباره مشکلات صادرات چاقو تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته صادرات چاقو و صنایع زیرمجموعه آن ممانعت قانونی نداشت ولی نیازمند دریافت مجوزها و انجام تشریفاتی از سوی وزارت دفاع بود اما از شهریور امسال با تصویب قانونی از سوی هیأت‌دولت، نیاز به دریافت هرگونه مجوز برای صادرات چاقو برداشته شده است و امیدواریم این تصمیم هیأت‌دولت گشایشی در بازار چاقو ایجاد کند. وی با بیان اینکه در زنجان حدود 1500نفر در صنعت چاقوسازی فعالیت می‌کنند، می‌افزاید: سالانه 35میلیون چاقو در زنجان تولید می‌شود که رکود 2سال اخیر بازار ضربه سنگینی به کارگاه‌های چاقوسازی وارد کرده است. ارجمند با بیان اینکه فقط چاقوهای زینتی به مقصد اردن، عمان و عراق صادر می‌شوند، عنوان می‌کند: با وجود تولید انبوه و باکیفیت، چاقو فقط 3درصد در صادرات استان سهم دارد و آمار دقیقی از میزان صادرات وجود ندارد. وی با بیان اینکه چاقو، سلاح سرد نامتعارف محسوب می‌شود و فقط انواع کارد میوه‌خوری متعارف به‌حساب می‌آید، ادامه می‌دهد: طبق قانون پست ارسال هر چاقویی که لبه آن از 8سانتی‌متر بیشتر باشد با پست امکان‌پذیر نیست که انتظار داریم برای رفع محدودیت‌ها در قانون بازنگری شود.

مشکلات بیمه چاقوسازان
این مسئول درباره بیمه صنعتگران بخــــــش صنایع‌دستی هم عنوان می‌کند: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای بیمه با سهمیه دولتی، صنعتگران را به تامین‌اجتماعی معرفی می‌کند و ۲۰درصد حق بیمه از طرف دولت تامین می‌شود. ارجمند درباره بیمه مشاغل سخت چاقوسازان نیز توضیح می‌دهد: قانون تامین‌اجتماعی شرط برای قرارگیری جزو مشاغل سخت و زیان‌آور را داشتن کارفرما عنوان کرده است اما بیشتر متقاضیان بیمه در صنعت چاقوسازی به‌صورت انفرادی فعالیت می‌کنند  و مشکل کارفرما دارند. پیشنهاد شده است این صنعتگران شرکت تعاونی تشکیل دهند تا بتوانند مشکل خود را در این حوزه حل کنند.