روزی برای گرامیداشت خورشید قم

روح‌الله کریمی- خبرنگار

سفر حضرت معصومه(س)،دختر امام کاظم(ع)و خواهر امام رضا (ع) به قم منشأ بسیاری از تحولات بود و به همین دلیل در سال98 شورای فرهنگ عمومی استان قم، هشتم ربیع‌الاول مصادف با سالروز ورود حضرت معصومه(س) به قم را به‌عنوان «روز قم» نامگذاری کرد که یادآور جایگاه آن حضرت و شهر مقدس قم باشد.
پس از هجرت حضرت معصومه(س)، قم به یک شهر مذهبی و مرکز بزرگ علمی تبدیل شد و بزرگان و فرهیختگان برای توسعه فعالیت‌های علمی و زندگی به این شهر آمدند. وجود 440بقعه امامزاده در گوشه و کنار قم هم نشان می‌دهد پس از هجرت آن حضرت، توجه علویان و سادات به این شهر جلب شده است. مغناطیس وجودی حضرت معصومه(س) باعث جذب مردم شده و سالانه میلیون‌ها زائر از شهرها و کشورهای مختلف برای زیارت بارگاه شریف ایشان به قم سفر می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که قم به یکی از قطب‌های گردشگری مذهبی تبدیل شده است.

چرا روز قم؟
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر قم درباره دلیل نامگذاری سالروز هجرت حضرت معصومه(س) به روز قم به همشهری می‌گوید: بارگاه ملکوتی حضرت معصومه(س) گنجینه گرانبهایی است که مبدأ و منشأ بسیاری از تحولات تاریخ‌ساز بوده است. حوزه‌های علمیه و مراجع تقلید از ظرفیت‌های مهم قم هستند و به‌واسطه وجود حرم حضرت معصومه(س)، شاهد خدمات گسترده علمی از سوی این نهادها هستیم و همانگونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند قم شهر انقلاب، مرکز انقلاب و مادر انقلاب است. مصطفی ملایی می‌افزاید: برای اینکه جایگاه والا و منزلت حضرت معصومه(س) به‌عنوان خورشید قم و اهمیت این شهر مذهبی به خوبی معرفی شود، هشتم ربیع‌الاول به‌عنوان روز قم نامگذاری شد. این نامگذاری مورد حمایت و استقبال شخصیت‌های برجسته قم قرار گرفت و برای اینکه این روز به گفتمان و برنامه همگانی تبدیل و در تقویم ملی ثبت شود، اقداماتی در حال انجام است.
او درباره آثار و دستاوردهای این نامگذاری اضافه می‌کند: یکی از مهم‌ترین آثار این نامگذاری اعلام تبعیت و پیروی از حضرت معصومه(س) است که در این روز به‌صورت ویژه به آستان‌بوسی بارگاه ملکوتی ایشان می‌رویم و جایگاه والای آن حضرت تکریم را می‌کنیم. ملایی با اشاره به وجود تشتت فرهنگی، اجتماعی در برخی شهرهای کشور ازجمله قم ادامه می‌دهد: حرم مطهر حضرت معصومه(س) هویت قم است که در آن هویت‌های تاریخی، معنوی، حوزوی و... نهفته و با محوریت حرم این بانو می‌توان هویت قم و سرمایه اجتماعی این شهر مقدس را تقویت کرد. رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر قم کاهش آسیب‌های اجتماعی، توسعه اقتصاد زائر و تقویت گردشگری مذهبی را به‌عنوان اولویت نخست توسعه قم و ایجاد نشاط اجتماعی از دیگر دستاوردهای نامگذاری روز قم برشمرد که تحقق آنها با همکاری نهادهای مختلف قم امکان‌پذیر است.

ابلاغ بخشنامه بزرگداشت روز قم
بسیاری از شهروندان قم از تصمیم شورای فرهنگ عمومی برای نامگذاری روز قم بی‌اطلاع هستند، اما از سوی دیگر برخی برنامه‌های جمعی همچون کاروان نمادین بانوان قمی که هر ساله با حضور هزاران نفر از بانوان در مسیر ورود حضرت معصومه(س) به قم اجرا می‌شود و گلباران حرم بانوی آب و آینه، توانسته خاطرات خوبی را در ذهن مردم قم ماندگار کند و موجب شده سالروز هجرت آن حضرت در خاطر مردم حک شود. شاید یکی از دلایل ناشناخته‌بودن روز قم قدمت کوتاه آن باشد، ولی برنامه‌های قابل توجهی که امسال برای گرامیداشت روز قم درنظر گرفته شد، می‌تواند به تقویت آگاهی شهروندان درباره این نامگذاری و توجه آنها به اهداف این رویداد کمک کند. در همین زمینه معاون هماهنگی امور زائران استاندار قم که در هفته‌های اخیر هماهنگی‌های مربوط به بزرگداشت روز قم را انجام می‌داد، بخشنامه بزرگداشت این روز را به ادارات و سازمان‌های استان قم ابلاغ کرد. یونس عالی‌پور تأکید می‌کند در راستای بزرگداشت این روز فرخنده و مبارک و نیز بهره‌مندی مناسب و مؤثر از این فرصت مغتنم فرهنگی برای معرفی و تبیین جایگاه ممتاز و تاریخی این شهر در تراز ام‌القرای جهان تشیع، پایگاه علم و اجتهاد و مرجعیت دینی خاستگاه انقلاب اسلامی و مرکز استراتژیک و پشتوانه فکری و معنوی نظام، ضروری است مدیران استان در تعامل و همکاری با آستان مقدس کریمه اهل‌بیت(س) تمهیدات لازم را برای اجرایی شدن برنامه‌ها انجام دهند. فضاسازی و انجام تبلیغات محیطی مناسب، طراحی و اجرای مسابقات فرهنگی، هنری، مقاله‌نویسی و... در زمینه جایگاه و مرتبت فرهنگی و مذهبی قم و معرفی عالمان، شهدا، مشاهیر و فرهیختگان این خطه، تولید محتوا و مضامین چند زبانه در زمینه معرفی قم و ظرفیت‌ها و کارکردهای ملی و بین‌المللی آن برای عرضه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، اهتمام به بازشناسی نقش تاریخی، محوری و پیشگامی مردم قم در پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و صیانت از ارزش‌های دینی و انقلابی از طریق فعالیت‌های فاخر فرهنگی و تبلیغی و... ازجمله برنامه‌های پیشنهادی برای بزرگداشت روز قم بوده که توسط معاون استاندار ابلاغ شده است.

313برنامه؛ از ورود حضرت به قم تا رحلت
برنامه‌های امسال بزرگداشت روز قم بیشتر با محوریت آستان مقدس حضرت معصومه(س) و شهرداری قم اجرایی می‌شود. معاون فرهنگی آستان حضرت معصومه(س) به همشهری می‌گوید: ویژه‌برنامه‌های ایام معصومیه در 9محور، 70عنوان و 313برنامه از 8 تا 25 آبان با شعار محوری «سلام ‌ای دختر موسی‌بن جعفر؛ در امتداد یاری» اجرا خواهد شد. حجت‌الاسلام مهدی احمدی می‌افزاید: برنامه‌های این مناسبت مهم تا شام میلاد امام حسن عسکری(ع) که 23آبان است، حالت جشن خواهد داشت و از شام میلاد آن امام بزرگوار به بعد برنامه‌های رحلت حضرت معصومه(س) دنبال می‌شود. گلباران مسیر ورود حضرت معصومه(س) به قم با بالگرد، فضاسازی شهر و رونمایی از المان‌های شهری با محوریت معارف فاطمی و هویت دینی شهر، خطبه‌خوانی خادمان، برگزاری محفل شعر قرار فاطمی با حضور شاعران برجسته آیینی، جشن همراهی در 17محله و بوستان، پخش سلام همگانی از رسانه‌ها و بلندگوی میادین شهری، دوره آموزشی شخصیت‌شناسی حضرت معصومه(س) برای عموم، برپایی نمایشگاه حریم حرم و برگزاری کارگاه خوشنویسی ازجمله برنامه‌های این مناسبت است. او از اجرای طرح سفیران کریمه خبر می‌دهد که براساس آن خادمان حرم مطهر علاوه بر حضور در مکان‌های دینی با خانواده‌هایی که از قصاص گذشت کرده‌اند و خانواده‌هایی که قصد رضایت دارند، دیدار می‌کنند. معاون فرهنگی آستان حضرت معصومه(س) می‌گوید: غبارروبی حرم مطهر، تولید محصولات و نرم‌افزارهای رسانه‌ای در زبان‌های مختلف، اجرای طرح سفیران کریمه در 5کشور همسایه، وبینار معصومه‌شناسی به زبان انگلیسی، اجرای مسابقات متنوع در مقاطع مختلف، اجتماع نوجوانان فاطمی، خدمت به محرومان، تور حرم‌گردی، اجرای طرح هر محله یک خادم، برگزاری محفل حضوری دختران بهشتی و... از دیگر برنامه‌های این روزهاست. حجت‌الاسلام احمدی می‌افزاید: در سالروز رحلت شهادت‌گونه حضرت معصومه(س) نیز برنامه‌های آیین سیاه‌پوشان، تعویض پرچم، شب شعر سوگ کریمه، دسته عزاداری خادمان، مراسم عزاداری شب و روز رحلت، آیین شمع‌گردانی و مجلس عزاداری به زبان‌های مختلف اجرا خواهد شد.

مکث
اختصاص ‌7میلیارد ریال اعتبار توسط مدیریت شهری
مدیریت شهری قم برنامه‌های متنوعی برای بزرگداشت روز قم تدارک دیده است. این برنامه‌ها با رونمایی از پوستر روز قم در حاشیه جلسه رسمی شورای اسلامی شهر آغاز شده و با اجرای 26برنامه تداوم دارد. مدیرعامل سازمان فرهنگی، هنری شهرداری قم به همشهری می‌گوید: نمایشگاه صنایع‌دستی، تورهای تخصصی قم‌شناسی، آموزش فرهنگ میزبانی و زبان خارجه ویژه کاسبان اطراف حرم مطهر، برگزاری همایش محراب شهر، پویش اذان و مسابقه گلبانگ، جشنواره مشاغل خانگی، جشنواره امتداد یاری، برگزاری کارگاه‌های مهارتی خانواده، آیین زنگ روز قم، اجرای 70نمایش مردان بلند قد در شهر با پیام‌های روز قم و شهروندی، مسابقه دوچرخه‌سواری، مسابقه رالی خانوادگی، جشنواره فرهنگی، تفریحی بانوان و... از مهم‌ترین برنامه‌های مدیریت شهری به مناسبت روز قم است. ابوالقاسم مقیمی تاریخ‌سازی و هویت‌سازی برای نقاط میراثی قم را مهم می‌داند و می‌گوید: با هماهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مجموعه گنبد سبز را برای برپایی تورهای قم‌گردی تحویل گرفتیم و به‌مدت ۱۰ شب جنگ‌های شبانه را برگزار می‌کنیم. او تقویت حس تعلق شهروندان و جلوگیری از آفت بی‌تفاوتی، معرفی ابعاد مختلف فرهنگی، علمی و اقتصادی شهر قم، ترویج فرهنگ دینی و انقلابی، تقویت فرهنگ شهروندی، افزایش حس امید و امنیت برای عموم زائران و مجاوران و الهام‌بخش بودن برای سایر شهرها را از اهداف مدیریت شهری در این مناسبت می‌داند و عنوان می‌کند مدیریت شهری برای برنامه‌های گرامیداشت روز قم و ایام معصومیه حدود 7میلیارد ریال اعتبار اختصاص داده است. مدیرعامل سازمان فرهنگی، هنری شهرداری قم ابراز امیدواری می‌کند امسال روز قم در تقویم رسمی کشور درج ‌شود.