آشتی اجباری ایرانیان با کار

در سایه تحولات اقتصادی در 3سال اخیر و تشدید فشارهای معیشتی، سهم مدت زمان صرف شده برای کار در سیاهه گذران وقت ایرانیان با افزایش مواجه شده است.
به گزارش همشهری، آمارهای مربوط به سهم کار ایرانیان در سال گذشته نسبت به سال‌های قبل نشان می­‌دهد که در این سال، مردان ایرانی نسبت به دوره‌های قبلی زمان بیشتری صرف کار با مزد کرده‌اند و در عوض زمان کمتری به‌کار بدون مزد اختصاص داده­‌اند؛ اما همزمان زنان ایرانی هم برای کار با مزد و هم برای کار بدون مزد زمان بیشتری نسبت به دوره‌های قبلی صرف کرده‌اند.

افزایش ساعات کار مردان و زنان
آمارهای رسمی حاکی از این است که در سال 99 مردان ایرانی در هر شبانه‌روز، 5.03‌ساعت به‌کار با مزد و 1.12ساعت به‌کار بدون مزد (ارائه خدمات داخلی و مراقبتی به خانوار و خدمات به جامعه محلی و خانوارهای دیگر) اختصاص داده‌­اند. همزمان در این سال زنان ایرانی به‌طور میانگین 0.72 ساعت برای کار با مزد و 5.43ساعت برای کار بدون مزد صرف کرده‌اند. بررسی وضعیت کار ایرانیان در سال1399 با سال1387 حاکی از این است که زمان کار با مزد مردان ایرانی در این دوره 0.74ساعت بیشتر شده و در مقابل 18ساعت از زمان کار بدون مزد آنها کاسته شده است. در مورد زنان نیز در این دوره زمانی، میزان زمان اختصاص یافته به‌کار با مزد  0.07ساعت افزایش پیدا کرده و سهم کار با مزد آنها نیز 0.35ساعت افزایش یافته است. کارشناسان مرکز آمار ایران، سهم کار در گذران وقت ایران و برخی کشورهای منطقه را بررسی کرده‌اند و برای رعایت طبقه‌بندی یکسان اطلاعات، از آمارهای سال 88– 87  استفاده کرده‌اند که در آن از طبقه­‌بندی ایکاتوس 2005 استفاده شده است. این بررسی­‌ها وضعیت کار ایرانیان با کشورهای دیگر در آن دوره زمانی را نشان می‌­دهد و با توجه به بهبود این شاخص در سال گذشته، می‌توان انتظار داشت که این نسبت­ ها نیز تا حدودی اصلاح شده باشد.

ایرانیان و کار بدون مزد برای خانواده
آمار گذران وقت جمعیت 15ساله و بیشتر در مناطق شهری عمان نتایج نشان می‌دهد که مردان عمانی در یک شبانه‌روز 4.79ساعت صرف کار با مزد و 1.73ساعت صرف کار بدون مزد کرده‌اند و مقایسه آن با مدت زمانی که مردان شهری ایران در سال 88-87  به‌کار اختصاص داده­‌اند حاکی از این است که مردان ایرانی ساکن در نقاط شهری 0.5ساعت نسبت به مردان عمان کمتر کار می‌کنند، همچنین 0.43ساعت زمان کمتری برای کار بدون مزد در یک شبانه‌روز صرف کرده‌اند. از سوی دیگر زنان 15ساله و بیشتر شهری در عمان در یک شبانه‌روز 1.72ساعت صرف کار با مزد و 4.38ساعت را صرف کار بدون مزد کرده‌اند که مقایسه آن با کار زنان شهری ایران نشان می‌دهد زنان ایرانی 1.07ساعت زمان کمتری به‌کار با مزد و 0.7ساعت زمان بیشتری به‌کار بدون مزد در مقایسه با زنان عمانی اختصاص می‌­دهند. همچنین در ارمنستان که دارای شرایط مشابه با ایران است، مردان شهری در سال 2008 در یک شبانه روز 4.95ساعت را صرف کار با مزد و 0.83ساعت را صرف کار بدون مزد کرده‌اند که مقایسه آن با مردان ایرانی نشان می‌دهد مردان ایرانی حدود 0.66ساعت زمان کمتری برای کار با مزد و 0.47ساعت زمان بیشتری صرف کار بدون مزد می‌­کنند. زنان 15ساله و بیشتر شهری در ارمنستان نیز در یک شبانه‌روز 1.6ساعت را صرف کار با مزد و 4.88ساعت را صرف کار بدون مزد کرده‌اند. مقایسه کار زنان 2 کشور نشان می­‌دهد که زنان ارمنستان 0.95ساعت در یک شبانه‌روز بیشتر از زنان ایرانی کار با مزد می‌کنند ولی زنان ایرانی نسبت به زنان ارمنستان 0.2ساعت، زمان بیشتری برای کارهای بدون مزد (ارائه خدمات داخلی و مراقبتی به خانوار و خدمات به جامعه محلی و خانوارهای دیگر) اختصاص می‌دهند.

سهم پایین کار با مزد ایرانیان در مقایسه با کشورهای توسعه‌­یافته
ترکیه نیز از کشورهایی است که نتایج آمارگیری طرح گذران وقت آنها در سطح کل کشور برای جمعیت 15ساله و بیشتر با طبقه‌بندی شبیه ایران انجام شده است. بررسی آمار گذران وقت این کشور نسبتا توسعه یافته در سال 2015نشان می‌دهد که در این سال، مردان ترکیه 5.15ساعت را صرف کار با مزد و 0.86ساعت را صرف کار بدون مزد کرده‌اند. مقایسه این آمارها بین مردان ایران و کشور ترکیه نشان می‌دهد در سال 2015– 2014 مردان ایرانی ساکن در مناطق شهری 5ساعت صرف کار با مزد و 1.22ساعت را در یک شبانه‌روز صرف کار بدون مزد کرده‌اند. زنان ترک در یک شبانه‌روز 2.18ساعت کار با مزد و 4.6ساعت را صرف کار بدون مزد کرده‌اند، زنان ایرانی در مقایسه با زنان ترکیه 1.5ساعت کار با مزد کمتری و 0.87ساعت زمان بیشتری به ‌کار بدون مزد در یک شبانه‌روز اختصاص می‌دهند. همچنین مقایسه سهم کار از گذران وقت ایرانیان با کشور چین، به‌عنوان یک کشور توسعه‌یافته حاکی از این است که در سال 2008 مردان 15ساله و بیشتر چینی 6.02ساعت کار با مزد و 1.5ساعت را صرف کار بدون مزد کرده‌اند، که در مقایسه با مردان شهری ایران در این بازه زمانی 1.73ساعت در یک شبانه‌روز زمان بیشتری به‌کار بامزد و 0.2ساعت زمانی بیشتری صرف کار بدون مزد می­‌کنند. در این سال زنان چینی 4.4ساعت را صرف کار با مزد و 3.88ساعت را صرف کار بدون مزد برای ارائه خدمات داخلی و مراقبتی برای خانوار خود و همچنین ارائه خدمت به جامعه محلی و خانوارهای دیگر کرده‌اند، درحالی‌که زنان ایرانی نسبت به زنان چینی بیش از 3ساعت در روز کار با مزد کمتری دارند و 1.2ساعت زمان بیشتری برای کار بدون مزد در یک شبانه‌روز اختصاص می‌دهند.