نفت مغان، اقتصاد اردبیل را متحول می‌کند
توسعه صنایع جانبی، ایجاد اشتغال غیرمستقیم، راه‌اندازی صنایع پتروشیمی و سایر تأسیسات و فراورده‌های نفتی از مزایای اکتشاف نفت در دشت مغان است
پوپک قاسمی-خبرنگار
تاریخچه اکتشاف نفت در مغان به بیش‌از نیم‌قرن قبل برمی‌گردد که یک شرکت فرانسوی با بررسی 37 تاقدیس در منطقه مغان، 17مورد را قابل بهره‌برداری دانست. با این حال مجوز اکتشاف نفت مغان در سال ۱۳۸۷ و ازسوی وزارت نفت صادر و عملیات اجرایی آن آغاز شد. منطقه نفت‌خیز دشت مغان یکی از حوضه‌‌های شناخته شده هیدروکربوری در ایران است که با وسعت ۵/۶ کیلومترمربع، ضخامت رسوبات دراین حوضه به بیش‌از ۸کیلومتر می‌رسد و غنی از طبقات شیلی- رسی، در شمال استان اردبیل واقع شده‌است. به گفته اهالی مغان، سالیان سال است که از برخی نقاط شهرستان بیله‌سوار مانند «قیردرسی» نفت خام جاری می‌شود و حال مدیر اکتشافات شرکت ملی نفت عنوان می‌کند که مغان در منطقه قیرلو دارای ۲بلوک نفتی با ذخایر بیش از 4میلیارد بشکه نفت است. «علی فتح‌الله‌پور» از اهالی مغان دراین باره می‌گوید: با وجود اینکه وجود نفت در مغان کاملا مسلم است و مسئولان درباره ذخایر نفتی این منطقه به یقین رسیده‌اند، اما تاکنون بهره‌برداری نفتی از این منطقه انجام نشده‌است. این درحالی‌است که نه‌تنها مغان و اردبیل، بلکه منطقه شمال‌غرب به این نفت نیاز دارد. وی می‌افزاید: با بهره‌برداری از میدان نفتی مغان علاوه بر اشتغال‌زایی برای جوانان منطقه، صنایع جانبی نفت در استان پا می‌گیرد و گامی به‌سوی توسعه خواهد بود.
نیاز به زنجیره صنایع نفتی
یکی از اساتید دانشگاه در استان اردبیل نیز دراین زمینه اظهار می‌کند: آغاز حفاری نفت و استخراج آن به تنهایی نمی‌تواند زمینه‌ساز توسعه اقتصادی منطقه شود و برخلاف آنچه مردم تصور می‌کنند، پول نفت منطقه مغان درصورت نبود برنامه‌ریزی اصولی، به سفره‌های آنان سرازیر نمی‌شود؛ همچنان که در مناطق نفت‌خیز کشور شاهد محرومیت‌های قابل‌توجهی هستیم. «علی‌محمد عیسی‌زاده» می‌افزاید: باید برای استفاده از این ظرفیت، زنجیره صنایع نفتی در استان ایجاد شود تا بلکه بتوان گام‌های بعدی را درمسیر دستیابی به توسعه اقتصادی برداشت.
آغاز عملیات حفاری
در ماه‌های گذشته شرکت ملی حفاری ایران از جابه‌جایی دستگاه حفاری سنگین خشکی «۵۴فتح» از اهواز به سمت موقعیت چاه اکتشافی «آورتاداغ» در منطقه پارس‌آباد مغان استان اردبیل خبرداد؛ موضوعی که می‌تواند نشان‌دهنده انجام اقدام‌های اولیه برای آغاز عملیات اکتشافی باشد. «علی رفیعی» یکی از مدیران شرکت ملی حفاری ایران دراین زمینه می‌گوید: چاه اکتشافی آورتاداغ ازجمله ۶حلقه چاهی است که مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران انجام آن را به شرکت ملی حفاری ایران محول کرده‌است و برای حفر آن، دستگاه حفاری «۵۴فتح» با توان 2هزار اسب بخار و امکان حفر چاه‌های نفت و گاز تا عمق ۶هزارمتر، به‌کارگرفته می‌شود.
نوید تحول در اقتصاد اردبیل
نماینده بیله‌سوار، پارس‌آباد و اصلاندوز در مجلس شورای‌اسلامی دراین باره می‌گوید: نفت مغان برای کل منطقه شمال‌غرب کشور اهمیت دارد، چراکه این میدان نفتی علاوه بر اشتغال‌زایی در منطقه، می‌تواند نفت پالایشگاه تبریز را تأمین کند و دیگر نیازی به انتقال نفت از جنوب به شمال کشور نیست. «عباس جهانگیرزاده» می‌افزاید: توسعه صنایع جانبی مانند پالایشگاه‌های خصوصی در استان اردبیل، ایجاد اشتغال غیرمستقیم، راه‌اندازی صنایع پتروشیمی و سایر تأسیسات و فراورده‌های نفتی، می‌تواند تحولی در اقتصاد استان اردبیل باشد. وی با بیان اینکه نفت مغان از استخراج تا عرضه به پالایشگاه برای بیش‌از هزارنفر اشتغال ایجاد می‌کند، ادامه می‌دهد: آغاز عملیات حفاری و اکتشاف نفت در مغان، نقطه عطفی در شکوفایی و توسعه منطقه و استان خواهد بود و مغان تبدیل به یکی از قطب‌های نفتی کشور خواهد شد. این نماینده مجلس همچنین با اشاره به جنبه‌های استراتژیک این چاه نفتی در منطقه شمال‌غرب کشور در مرز جمهوری آذربایجان اظهار می‌کند: مغان همچنان با قابلیت‌های بی‌شمار و نعمت‌های خدادادی و مردم مرزدار خود، نقشی موثر در تولید و اقتصاد کشور رقم خواهد زد و بی‌شک تحولی عظیم در اشتغال و درآمد استان و منطقه رقم می‌خورد. جهانگیرزاده از فراهم شدن زیرساخت‌های جاده، برق و گاز برای طرح پروژه استخراج، اکتشاف مغان خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: مشکل معارض موجود این پروژه رفع شده و دراین زمینه چالشی وجود ندارد.
پیوست زیست‌محیطی
دراین میان اما هر پروژه‌ای نیاز به پیوست زیست‌محیطی دارد و فعالان محیط زیست در اردبیل، نگران بروز آلودگی‌های نفتی و وارد آمدن خسارت‌های زیست‌محیطی ازسوی پروژه حفاری نفت مغان هستند. فرماندار بیله‌سوار مغان دراین زمینه می‌گوید: پروژه حفاری نفت مغان پیوست زیست‌محیطی دارد و جنبه‌های حفظ محیط زیست در این پروژه بررسی شده‌است تا توسعه اقتصادی، تخریب زیست محیطی برای دشت مغان، که نماد کشاورزی و زیبایی در کشور است، به‌همراه نداشته باشد. «حسن قبادی» می‌افزاید: نفت به‌عنوان یکی از کالاهای اساسی و ضروری در دنیای امروز، می‌تواند چرخ اقتصاد نه تنها دشت مغان، بلکه کل استان اردبیل را به گردش درآورد. با وجود شوق مسئولان اردبیل برای استخراج نفت در مغان، کارشناسان اقتصادی در استان معتقدند بهره‌برداری از ظرفیت‌های این حوزه در اردبیل نیازمند تدوین برنامه‌ریزی‌های جامع است، چراکه هنوز قابلیت‌های مرزی، کشاورزی و گردشگری استان به‌دلیل نبود راهبردهای جامع به‌درستی به بهره‌برداری نرسیده‌است و نمی‌توان امید بست حفاری نفت به یک‌باره تحول عظیمی در رفع محرومیت‌های موجود در استان اردبیل به‌همراه داشته باشد.
