چراغ قرمز مخصوص پهپاد‌ها

محمد سرابی- خبرنگار

استفاده از پهپاد در ایران در حال گسترش است. وزارت ارتباطات تلاش می‌کند پهپاد‌های پستی را به‌عنوان یک پدیده فناورانه نشان دهد، ارگان‌های دیگر در شهر‌ اگرچه از این وسیله برای حمل بار استفاده نمی‌کنند اما برای اقداماتی مثل کنترل حریم و عکسبرداری هوایی از پهپاد بهره می‌برند. بین شهروندان هم این وسیله محبوبیت خاصی ندارد، چون کار خاصی نمی‌توان با آن انجام داد. فقط پهپاد‌های کوچک چهار یا شش‌پره (کوادکوپتر) چندمتر از زمین بالا می‌روند و در مراسم رسمی، فیلمبرداری و عکسبرداری (هلی‌شات) می‌کنند. اگر کسی بخواهد بسته‌ای را از یک نقطه در شهر به نقطه دیگری برساند سریع‌ترین و ارزان‌ترین وسیله موجود پیک موتوری است که می‌تواند از هر راهی عبور کند و محموله را به مقصد برساند. با این حال بعید نیست که در آینده پهپاد‌ها هم سهمی در حمل‌ونقل برعهده بگیرند و روزی خبر برسد که دو پهپاد در آسمان تهران به یکدیگر برخورد کرده‌اند.
هم‌اکنون هیچ قانون اختصاصی و مؤثری برای تنظیم رفت‌وآمد ماشین‌های پرنده مکانیکی بدون سرنشین در آسمان شهر‌های ایران وجود ندارد. ارتفاع پرواز، سرعت، حداکثر وزن و هیچ معیار دیگری برای حرکت آنها مشخص نشده است. تنها قانون موجود این است که باید برای مالکیت و به پرواز درآوردن پهپاد مجوز گرفت. 100سال قبل همین شرایط درباره «اتومبیل»‌ها وجود داشت و معدود قوانین مرتبط با رفت‌وآمد خودرو‌ها در پایتخت، یا کافی نبود و یا جدی گرفته نمی‌شد تا وقتی که با زیادشدن تعداد خودرو‌ها، تصادف آنها با درشکه و پیاده‌ و حیوانات بارکش زیاد شد و خسارات و تلفاتی به‌وجود آورد؛ در نتیجه قوانین کنترل‌کننده به جریان افتادند.
اکنون خودرو‌های بدون راننده، تاکسی‌های پرنده و روبات‌های خدمات‌رسان در حال طراحی و آزمایش در شهر‌ها هستند و تا مدتی دیگر به ایران راه پیدا می‌کنند. هنوز نمی‌توان گفت که پهپاد‌ها هم نیاز به محدوده طرح ترافیک و مراکز  تعویض پلاک خواهند داشت یا خیر؛ اما در زمانه رشد سریع فناوری‌ها، نباید در انتظار وقوع حادثه‌ بنشینیم تا پس از آن به تدوین قوانین بپردازیم. درواقع باید شهرها را برای ورود فناوری‌های نوین ترددی و حمل‌ونقلی مثل پهپادها و تاکسی‌های پرنده آماده کرد؛ البته در شهری مانند تهران که طی دهه‌های گذشته برخی از نقاط آن پر از آسمانخراش‌ شده، تدوین قوانین خاص بسیار مشکل‌تر خواهد بود. نتیجه آنکه اگر فضای شهر بخواهد در آینده نزدیک بازهم فروخته شود تا منابع مالی مورد نیاز حالش را تامین کنند، آن زمان می‌توان به قاطعیت گفت که مدیران وقت، آینده دورتر شهر را به هیچ عنوان در نظر نگرفته‌اند؛ آینده‌ای که در آن تکنولوژی و تجهیزات جالب بیشتر از حالا وجود خواهد داشت و اگر امروز تصمیمی گرفته نشود، آن موقع تصمیم‌گیری به‌مراتب سخت‌تر خواهد بود.