دغدغه/ جنگ ازلی ابدی روی گسل خاورمیانه
مهدیا گلمحمدی
این روزها در فضای مجازی طرح جلدی از مجله وگ دستبهدست میشود که مضمونی بازسازی شده و قابل تامل را به نمایش میگذارد. مشترکهای این مجله آمریکایی عادت دارند روی طرح جلد این مجله، عکسی منتخب از سلبریتیها با لباسهایی را ببینند که بهاصطلاح آخرین مد روز است. روی این طرح جلد بازسازی شده اما به جای یک زن خوشپوش تصویر دختربچهای به نمایش گذاشته شده که زیر باران گلوله و ابر سیاهی از جنگ فغان و فریاد میکشد. در شرح آن نیز نوشته شده: وحشت در خاورمیانه مد است. اشاره به این واقعیت که این بخش از جهان گویا آبستن جنگهای ازلی و ابدی است. از دیدگاه کارشناسان مسائل ژئوپلیتیک بسته به سمت و سوی سیاسی آنها متغیرهای بسیاری در این زمینه دخیل هستند که باعث میشوند توپ جنگ در زمین دیگری باشد؛ اما نگاهی فراجناحی و جنگستیزانه تمام این شرح و تفسیرهای طوماروار و طولانی را به دو دلیل اصلی محدود میکند. نخست تمرکز 56درصد از ذخایر طبیعی جهان در این منطقه و دیگری نبود ثبات و انسجام سیاسی در آن. مورد نخست نیاز به توضیح چندانی ندارد.
حقوق بشر و آزادی رسانهها و ... بهانه است. جنگ، جنگ ذخایر انرژی است. غیراز این باشد مدافعان حقیقی حقوق بشر و آزادی رسانهها نوک پیکانشان بسیاری از کشورها را هدف قرار داده و به کشور یا منطقه خاصی محدود نمیشود. میماند مورد نبود ثبات و انسجام سیاسی. برای مورد دوم ذکر یک مثال فیزیک میتواند راهگشا باشد. در این علم چنانچه روی صفحهای صاف یا مدور فشاری دوطرفه وارد بیاید، جسم یادشده درست از جایی میشکند که کمترین ثبات و استحکام را دارد. یک ترک کوچک با الماس شیشهبری روی سطح یکسان شیشه کافی است تا با تلنگری از همان قسمت شیشه بشکند. بنابراین در خاورمیانه ما شاهد فشار دو بلوک شرق و غرب به صفحه ژئوپلیتیک زمین هستیم.
چین و روسیه در شرق و آمریکا و متحدانش در غرب به استحکام لازم رسیده و دلیلی برای شکسته شدن ندارند؛ اما این فشار روزافزون روی گسل ترک برداشته خاورمیانه هرازگاهی خود را نشان میدهد.
بنابراین برای اینکه دیگر وحشت در خاورمیانه مد روز نباشد، ثبات سیاسی و استحکامی که کشورهای منتهیالیه شرق و غرب به آن رسیدهاند ضروری است.