بن‌بست‌شکنی در انتخابات
محمد هاشمی _ عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت
کلام امام(ره) درباره اینکه «میزان رأی ملت است» گویای جایگاه جمهوریت در نظام جمهوری اسلامی ایران و اهمیت جمهوریت در اندیشه بنیانگذار این نظام است. اما در 40سال گذشته جمهوریت نظام فراز و فرودهایی را تجربه کرده است. میانگین مشارکت 60درصدی و بالاتر مردم در انتخابات 4دهه گذشته با توجه به سطح مشارکت در کشورهای جهان بسیار مناسب است، اما اشکالی در نظام ما وجود داشته و دارد و آن اشکال این است که همه مردم و همه سلایق که از نظر امام حق مشارکت داشتند، به‌دلیل فراهم‌نبودن شرایط و فیلترینگ شورای نگهبان نتوانسته‌اند به فرد، کاندیدا و حزب مورد نظر خود رأی بدهند. اما میزان مشارکت مردم با وجود این شرایط بالا بوده است. در جمهوری اسلامی، موارد نادری سراغ داریم که رأی مردم اثرگذار و تعیین‌کننده نبوده باشد.
مسئله‌ای هم که امروز و در آستانه انتخابات مجلس یازدهم شاهد آن هستیم، عدم‌توازن در جامعه انتخاباتی است؛ به‌طوری‌که نمی‌توان گفت که کاندیداها برای همه سلایق مردم در صحنه انتخابات حضور دارند. این در حالی است که مردم برای مشارکت خود احساس مسئولیت می‌کنند و مسئولان هم از مردم دعوت می‌کنند که در انتخابات مشارکت داشته باشند. دلیل آن هم اینکه حضور مردم اثرگذار بوده و در مقابل دشمن نقش بازدارنده ایفا کرده است. در شرایط تقابلی که امروز با دشمن داریم، دشمن می‌کوشد تا مردم را از مشارکت در انتخابات منصرف کرده و دلسرد کند تا از شرایط عدم‌حضور مردم علیه نظام استفاده کرده و ادعا کند که مردم از نظام رویگردان شده‌اند. در چنین شرایطی حضور فعالانه مردم در انتخابات یک ضرورت مضاعف است. حضور مردم برای مایوس‌کردن دشمن یک ضرورت است. اخیرا جمله‌ای از سخنگوی شورای نگهبان نقل شده که گفته‌اند شورای نگهبان وظیفه‌ای در ارتباط با پرشور‌کردن و گرم‌کردن فضای انتخابات ندارد. اما در این شرایط راه‌حل چیست؟
در اینجا لازم است به تجربه‌ای اشاره کنم؛ در گذشته ما با بن‌بستی مواجه شده بودیم که امام بن‌بست‌شکنی کردند. در دوره‌ای، مصوبات مجلس با مخالفت و عدم‌تأیید شورای نگهبان مواجه می‌شد، به‌طوری‌که مصوبات مجلس از شورای نگهبان به مجلس ارجاع داده می‌شد و مجلس هم بر نظرات خود اصرار می‌کرد. این شرایط بن‌بستی را در فرایند قانونگذاری ایجاد کرده بود. راهکار امام تاسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. بنا بر این شد که اختلافات مجلس و شورای نگهبان درباره مصوبات در مجمع تشخیص مطرح و بر مبنای مصلحت حل و فصل شود. اتخاذ این تصمیم از سوی امام، یک «بن‌بست‌شکنی» بود. به‌نظر من، امروز هم در ارتباط با انتخابات با یک چنین بن‌بستی مواجه هستیم؛ چنان‌که شاهد هستیم توازنی میان کاندیداهای جناح‌های سیاسی در انتخابات وجود ندارد. پیشنهاد این است همانند اقدامی که بنیانگذار نظام انجام دادند، هیأت یا مجمعی شکل گیرد تا با درنظر‌گرفتن مصلحت نظام، درباره حضور همه سلایق در انتخابات تصمیم‌گیری کند.
در همینه زمینه :
