کلید محله‌های تهران در دست شورایاران
فعالیت رسمی پنجمین دوره شورایاری‌های محله‌های پایتخت آغاز شد
آخرین روز هفته تهران با آغاز به‌کار پنجمین دوره شورایاری‌های محله‌های پایتخت همراه شد. بر این اساس عصر روز پنجشنبه اکثر شورایاری‌هایی که در انتخابات 4مرداد‌ماه امسال و در 352محله با آرای مردم انتخاب شده بودند، به سالن وزارت کشور آمده بودند تا در حضور مدیران ارشد شهری، فعالیت‌شان به‌طور رسمی کلید بخورد. به گزارش همشهری، در مراسم آغاز‌به‌کار پنجمین دوره شورایاری‌های محله‌های تهران، اغلب سخنرانان به واگذاری اداره شهر به‌دست مردم تأکید کردند و ظرفیت شورایاری‌ها در این رویکرد را مهم دانستند. شهردار تهران که یکی از سخنرانان بود، گفت: «اداره امور شهر از خانه، محله، ناحیه و منطقه آغاز می‌شود و از مرحله ناحیه به پایین به شکل سازمانی در شهرداری تعریفی نداریم. باید تعریفی قانونی از شورایاری‌ها در چارت سازمانی شهرداری داشته باشیم.» پیروز حناچی با بیان اینکه انتخابات شورایاری‌ها گامی است که به این سمت حرکت کنیم، افزود: «باید شورای محلات شکل پیدا کنند و برخی از اختیارات محلی را به تصمیم‌گیران محلی اختصاص دهیم. شورایاری‌ها باید به اداره شهر نزدیک‌تر شوند و درخواست‌های عمومی را پیگیری کنند تا به نتیجه برسند. بودن شورایاری‌ها باعث پیگیری موضوعات می‌شود و هیچ عقل سلیمی نمی‌‌تواند مجموعه شورایاری‌ها را حذف کند و تمام تلاش ما هم این است که فضای خالی بین مدیریت شهری و مردم را پر کنیم.»
کاهش 40درصدی ساخت‌وساز
به گفته شهردار پایتخت، تفاوت شهروند با شهرنشین این است که شهروند حس تعلق به شهر دارد. حناچی به همین منظور تأکید کرد: «باید تمام تلاش‌مان را بکنیم که حق تعلق به مکان را دامن بزنیم و این حس تعلق افزایش پیدا کند. ما هزاران مکان رویداد در این شهر داریم که حس تعلق خاص خود را دارد و خاطراتی را زنده می‌کند.» وی در ادامه با اشاره به اینکه تأثیرات تحریم در کشور یک فرصت است ولی در کوتاه‌مدت میتواند مشکلاتی را ایجاد کند، گفت: «شهرداری 2 لایحه به مجلس شورای اسلامی ارسال کرده که بتواند از طریق آن منابع سالمی را به شهرداری تزریق کند و شهرداری به‌خاطر دریافت درآمد به هر کاری دست نزند. هم‌اکنون 40درصد ساخت‌وسازها در کشور کاهش یافته و شهرداری‌ها بیشترین سختی را پیش‌رو دارند که امیدوارم این شرایط سخت را پشت‌سر بگذاریم.»
همکاری شورا و شورایاری برای ارتقای زیست شهری
رئیس شورای شهر تهران در ابتدای مراسم پنجشنبه‌عصر هم از روز آغاز فعالیت شورایاری‌ها به‌عنوان یک روز مهم و تأثیرگذار برای مدیریت شهری تهران، یاد کرد و گفت: «نهاد شورای محله که براساس انتخابات شورایاری شکل گرفته است، مویرگی‌ترین شریان مردم‌سالاری در نظام جمهوری اسلامی است که تا عمق جامعه نفوذ کرده است.» محسن هاشمی رفسنجانی افزود: «شاید نهاد شورایاری را بتوانیم حلقه انتهایی حاکمیت و حلقه ابتدایی جامعه مدنی بنامیم که میتواند پیوند نزدیکی جهت تحقق مردم‌سالاری دینی در جامعه ایجاد کند. جامعه مدنی، یکی از تشکل‌های ریشه‌دار در ایران است و هیئت‌های مذهبی از مهم‌ترین مصداق‌های آن هستند که عمری حدود هزار‌ساله در ایران و 300ساله در تهران دارند. مفهوم هیئت در جامعه سنتی ایران، شکل‌گیری فضایی مشترک برای برگزاری مراسم مذهبی در یک محله بوده است که البته این مفهوم سنتی به نوعی دستخوش تغییر شده و امروز کمتر شاهد هیئت سنتی محلی با محوریت بزرگان هر محله، در کنار مراسم عزاداری که محلی برای کمک به نیازمندان و رسیدگی به مشکلات محله بوده‌اند، هستیم.» به اعتقاد او، شاید بتوان شورای محله را به نوعی تداوم، هیأت محله دانست با این تفاوت که شورای محله با رأی مستقیم شهروندان انتخاب می‌شود و ساختار و ماموریتی متفاوت دارد.
رئیس شورای اسلامی شهر تهران در ادامه سخنان خود گفت: «یکی از راهبردهای اصلی شورای پنجم، سیاست محله‌محوری در شهرداری تهران است که شهرداری در کنار پروژه‌های بزرگ و فرامنطقه‌ای، به پروژه‌ها و اقدامات محلی و منطقه‌ای هم توجه کند و کیفیت خدمات محلی و منطقه‌ای را افزایش دهد. در این حوزه نقش نهاد شورای محله کلیدی است، چراکه این نهاد، میتواند با جمع‌آوری و جمع‌بندی دیدگاه‌های شهروندان، اولویت‌گذاری مسائل و معضلات را انجام دهد و نقش بازوی مشورتی و عقل منفصل شهرداری نواحی را در اجرا ایفا کند.» هاشمی افزود: «در بسیاری از محلات، ما با کمبود یا نبود خدمات شهری مانند فضای سبز، پارک، سرویس‌های بهداشتی، پارکینگ، کلانتری، درمانگاه، ایستگاه تاکسی، اتوبوس، مترو، ایستگاه آتش‌نشانی، پمپ بنزین، فضاهای فرهنگی و اینگونه خدمات شهری مواجه هستیم که متأسفانه در طرح تفصیلی فعلی به میزان استاندارد دیده نشده است.» به گفته او، مجموع این فضاهای خدماتی در طرح تفصیلی فعلی حدود 5مترمربع است؛ درحالی‌که استاندارد این فضاها 3برابر آن، یعنی حدود 15مترمربع است. او ادامه داد: «یکی از برنامه‌های مدیریت شهری، تلاش در جهت جبران سرانه‌های خدماتی از طریق استفاده از اراضی ذخیره شهری یا تغییر کاربری سایر اراضی ممکن مانند پادگان‌ها یا زمین‌های دولتی و موات است که قرار است با مکانیسمی که جناب آقای مهندس حقانی طراحی می‌کنند، شورایاری‌ها در اولویت‌بندی کمبودهای سرانه‌های خدماتی و روش تامین آن، به مدیریت شهری مشورت بدهند. بسیاری از گره‌ها و مشکلات مردم محل، با اقداماتی که نیاز به بودجه سنگین یا زمان طولانی ندارند، قابل برطرف‌کردن است.» هاشمی در نهایت عنوان کرد که انتظار شورای شهر از نهاد شورایاری یک همکاری نزدیک و تعاملی دو‌طرفه در جهت ارتقای زیست شهری است.
بودجه‌نویسی با دخالت شورایاران
احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران که ریاست ستاد هماهنگی شورایاری‌ها را نیز برعهده دارد، در همایش عصر روز پنجشنبه، گفت: «هدف فعالیت نهاد شورایاری‌ها افزایش مشارکت شهروندان در سیاستگذاری است، زیرا ما به‌عنوان نماینده مردم با ۲۱عضو شورا نمی‌توانیم از همه دیدگاه‌ها و انتقادات آگاه شویم.» او با بیان اینکه برای جبران و احترام به حقوق شهروندان و تفویض قدرت باید ساختاری تعریف شود که از ظرفیت همه شهروندان استفاده کند، افزود: «قدرت شورای شهر از قدرت شورایاری‌ها منشأ می‌گیرد و از این‌رو مدیران و شهروندان، تشکیل‌دهنده شورایاری‌ها هستند. شورایاری‌ها به اقتدار مدیریت شهری کمک می‌کند و ما در ۵ دوره گذشته ۴۶مصوبه مربوط به شورایاری داشتیم که ۲۵ مصوبه آن بر مشارکت تمرکز داشته است.» مسجدجامعی یکی از همکاری‌های شورای شهر با شورایاری‌ها را تنظیم دقیق بودجه عنوان کرد و گفت: «برای بودجه‌نویسی قواعدی وجود دارد که کمیسیون بودجه چارچوب آن‌را تعیین می‌کند. هر منطقه ۳نفر هم را تعیین می‌کند که در مجموع ۶۶ نفر در کل پایتخت می‌شوند و از این مشارکت بودجه‌نویسی شکل و شمایلی پیدا می‌کند. دخالت شورایاری‌ها اما در تدوین بودجه محلات آغاز می‌شود و امیدوارم امسال بودجه به سمتی برود که براساس توسعه محله‌های پایتخت باشد.»
شورایاری‌ها مشکلات را رصد کنند
حجت‌الاسلام سیدمحمدحسن ابوترابی‌فرد، امام‌جمعه موقت تهران در مراسم آغاز به‌کار پنجمین دوره شورایاری محلات اظهار داشت: «شورایاری‌ها در اجرای تصمیمات و نظارت بر حسن انجام آن به‌خوبی می‌توانند ایفای نقش کنند و اگر این کار بزرگ انجام شود، قطعا با یک تحول روبه‌رو خواهیم بود و این یعنی تحول در مدیریت کشور.» او معتقد است: شورایاری‌ها می‌توانند در تهران و ارتقای مدیریت کشور نقش مؤثر و مفیدی ایفا کنند. حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد افزود: «بنده در زمان مجلس به بودجه شهر تهران بارها اشاره کردم که در مقایسه با بودجه عمومی کشور بزرگ و قابل توجه است. بودجه شهرداری تهران حدود 18هزار میلیارد‌تومان است که این بودجه در مقایسه با بودجه کشور کمتر نیست و اگر ما بتوانیم از این عدد به‌درستی استفاده کنیم، قطعا اقدامات مؤثری انجام خواهد شد و نظام بودجه‌ریزی کشور متحول می‌شود. ما امروز برای تأمین بودجه عمومی کشور استقراض می‌کنیم که خوشبختانه وضعیت بودجه شهرداری تهران نسبتا قابل‌قبول است.»
3گامی که شورایاران پنجم باید بردارند
سیدآرش حسینی میلانی که در انتخابات پنجمین دوره شورایاری‌ها نقش بسیار پررنگی داشت، به تشریح 3گام فعالیت این نهاد پرداخت. او در مراسم آغاز به‌کار پنجمین دوره شورایاری‌های محلات شهر تهران گفت: « اکنون پس از گذشت ۲۰۰ سال از زمانی که تهران پایتخت شد، دوباره علاقه‌مندان این شهر، در برابر این پرسش قرار گرفته‌اند که هویت راستین این شهر کدام است و چگونه باید هویت اصیل تهران را به‌عنوان شهری زنده، کهن و دارای مجموعه‌ای از المان‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی بازسازی و احیا کرد تا شاهد پویایی آن باشیم؟» این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه مدیریت شهری علاوه بر ماموریت‌های مختلفی که دارد، یکی از مهم‌ترین رسالت‌هایش احیا و پاسداشت هویت شهری است، تصریح کرد: «یکی از دلایل برگزاری این همایش در هفته تهران نیز به این خاطر است تا شورایاران در خط مقدم احیای هویت شهر تهران هستند. معتقدم این مهم محقق نخواهد شد مگر آنکه شورایاران حلقه نخست مدیریت شهری باشند.» به گفته او، شورایاران در ۳۴۷محله، فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و خوشبختانه انتخابات هیأت رئیسه اکثریت شورایاری‌ها برگزار شده و مستقر شده‌اند. اینطور که حسینی میلانی اعلام کرد، انتخابات هیأت رئیسه باقیمانده شورایاری‌ها هم تا پایان مهر‌ماه انجام می‌شود. او سپس به 3گام فعالیت شورایاری‌ها در دوره پنجم اشاره کرد که به شرح زیر است:
گام اول ارزیابی و اولویت‌بندی مشکلات محله است. در این رابطه شورایاران محلات، گزارش تحویل و تحول محله خود را با بهره‌گیری از تجربیات دوره چهارم، مشکلات محله خود را بررسی و در گزارشی آنها را تدقیق و ارائه می‌کنند تا قبل از بودجه اولویت‌های اصلی محلات به شورا ارائه شود.
در اصلاح اساسنامه شورایاری‌ها، اخذ نظرات شورایاران در تصویب بودجه محلات مورد موافقت قرار گرفت. این کار در دستورکار معاونت برنامه‌ریزی شهرداری نیز قرار گرفته و نظرات شورایاران در متناسب‌سازی بودجه محلات و پروژه‌های محلات لحاظ می‌شود.
شورایاران باید به‌دنبال گسترش ارتباط گروه‌های مختلف محلی برای حل مسائل و دغدغه‌های شهروندان محله‌های مختلف تهران باشند. تا اسفندماه سال‌جاری این گام نتایج عملی و ملموسی به همراه خواهد داشت تا گزارش آن همزمان با اختتامیه رویداد بزرگ «حکایت تهران» به شهروندان محترم تهرانی ارائه شود. این عضو شورای شهر در پایان از زحمات شهردار تهران، رئیس و اعضای شورای شهر تهران، مجموعه شهرداری تهران، وزارت آموزش و پرورش، وزیر ارتباطات، وزیر کشور، استاندار و فرماندار تهران، فرماندهی نیروی انتظامی تهران بزرگ، وزارت اطلاعات، فرماندهی بسیج تهران و... بابت تلاش‌هایشان برای برگزاری موفقیت‌آمیز انتخابات شورایاری‌ها تشکر کرد.
