امیر علی رمدانی/ تحلیلگر کسب‌وکار
در چند دهه اخیر رشد و توسعه همه‌جانبه خدمات و محصولات، موجب پیدایش و تکامل تکنیک‌ها و روش‌هایی شده تا محققان با به کارگیری آنها بتوانند آینده کسب‌وکار خود را پیش‌بینی کنند. یکی از مباحثی که امروزه در عرصه‌های صنعتی و اقتصادی بسیار مورد توجه قرار گرفته، موضوع آینده‌پژوهی است. کسب‌وکارها و سازمان‌هایی را می‌توان نام برد که در مقاطعی از زمان در صنعت خود پیشرو بودند اما به‌دلیل غافل شدن از تحولات آینده، امروزه دیگر نامی از آنها بر سر زبان‌ها نیست. پیش‌بینی آینده یکی از مباحث مهمی است که مدیران کسب‌وکارها باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. اگر کسب‌وکارهای امروز توجهی به مسیر پیشرو و تغییرات سلایق بازارهای هدف نداشته باشند و همگام با تغییرات، استراتژی‌های خود را تنظیم نکنند، بی‌شک محکوم به شکست و نابودی هستند. آینده‌پژوهی به‌عنوان یک دانش جدید، این امکان را به افراد و سازمان‌ها می‌دهد تا آینده‌ای را که هنوز رخ نداده است از امروز تجسم و برای آن برنامه‌ریزی کنند. همه می‌دانیم که نمی‌توان آینده را به‌طور قاطع پیش‌بینی کرد اما با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان برای آن آماده شد. این رشته علمی جدید با شناسایی توانمندی‌های امروز به بررسی وضعیت موجود می‌پردازد. سپس با تعیین اهداف، آینده را در ذهن مخاطب به‌صورت تصویر نشان می‌دهد. معمولا به‌دلیل تعدد اهداف از پیش تعیین شده، آنها به طرق مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند تا دستیابی به اهداف جنبه واقع بینانه‌تری داشته باشد و اهدافی دور از دسترس نباشند. یکی از تقسیم‌بندی‌های اهداف از نظر زمانی است. به‌عبارت دیگر با تقسیم‌بندی زمانی اهداف، به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌توان میزان دستیابی به آن را افزایش داد. تکنیک‌های اولویت‌بندی نیز یکی دیگر از این موارد است. به عقیده بسیاری از محققان، بهترین تعریف از آینده‌پژوهی توسط وندل‌بل Wendell Bell ارائه شده است. به‌نظر وی آینده‌پژوهی در جهت شناسایی و ارزیابی آینده‌های ممکن و محتمل گام برمی‌دارد. همانطور که از تعریف آینده‌پژوهی از نگاه وندل‌بل مشاهده می‌شود آینده را می‌توان به بخش‌های گوناگونی تقسیم‌بندی کرد. یکی از آینده‌هایی که در این زمینه می‌توان نام برد «آینده ممکن» است. درواقع «آینده ممکن» رویدادهایی هستند که دارای استعداد لازم جهت رخ دادن هستند. دیگر واژه‌ای که در تعریف مشاهده می‌شود «آینده محتمل» است که بیان می‌دارد اگر سازمان به همین روال ادامه یابد، محتمل‌ترین آینده برای موضوعی خاص به چه صورت خواهد بود.
به بیان ساده‌تر آینده‌پژوهی تصویری از آینده را که جهت رسیدن به آن باید سناریوهای گوناگون را مورد ارزیابی قرار داد، طبق منابع، پتانسیل و توانمندی‌ها مشخص می‌کند. اگر امروز کسب‌وکارها به فکر فردای خود نباشند، بی‌شک در آینده دچار مشکلاتی نظیر عدم‌جذب مشتریان، عدم‌آگاهی از نیاز جامعه، کاهش سهم بازار و... خواهند شد. آشنا شدن کسب‌وکارها به مباحث آینده‌پژوهی از یک سو و نقش آینده‌پژوهی از سوی دیگر، لزوم ارائه تحقیقات و برگزاری نشست‌های علمی - صنعتی در جهت کمک به بهبود فضای کسب‌وکار را بیش از پیش نمایان می‌کند.
