یاخچی‌آباد یا یاغچی‌آباد؟

منطقه 16


یاخچی‌آباد نام محله‌ای است در جنوب پایتخت و در محدوده منطقه16شهرداری تهران. این محله با حدود 2 و نیم کیلومترمربع وسعت در جنوب محله نازی‌آباد قرار دارد. یاخچی‌آباد از شمال به خیابان تولایی، از جنوب به بزرگراه آزادگان، از شرق به خیابان شهید رجایی و از غرب به خیابان بهمنیار محدود شده است. نام این محله به 2صورت تلفظ می‌شود؛ برخی این محله را «یاخچی‌آباد» و بعضی هم «یاغچی‌آباد» می‌نامند که برای هریک از این تلفظ‌ها دلیلی ذکر شده است. 

 «یاخچی» واژه‌ای است آذری به معنای «خوب». برخی می‌گویند بخش قابل توجهی از محله یاخچی‌آباد کنونی در روزگار نه چندان دور پر از‌ دار و درخت و زمین کشاورزی بوده است و چون بیشتر ساکنان این محله آذری زبان‌ها بودند، آنها این محله را یاخچی‌آباد نامیدند که به معنای ‌آبادی خوب(سرسبز و خرم) است. برای تلفظ دوم یعنی یاغچی‌آباد هم گفته شده یاغ در زبان آذری به معنای روغن است و چون کارخانه روغن‌کشی بزرگی نزدیک این محله بوده ساکنان اولیه این محله، آن را یاغچی‌آباد نامیدند. در کنار این روایت‌ها، قدیمی‌های محله از فرد تأثیرگذاری به نام حاج «ابوالقاسم مفرح» یاد می‌کنند. خیّر نیک‌اندیشی که در یاخچی‌آباد صدها هکتار زمین و دارایی‌های بسیار داشت و سرانجام همه اموال و دارایی‌های خود از جمله 600هکتار زمینی که در یاخچی‌آباد داشت و چندین باب مغازه، کاروانسرا، خانه و... را در زمان حیات خود وقف عام و امور خیریه کرد. بیمارستان مفرح که در میان باغی بزرگ چون نگینی خودنمایی می‌کند یادگاری از این مرد خیراندیش است.

مرحوم حاج ابوالقاسم مفرح، کار ساخت بیمارستان مفرح را سال 1318 شمسی با هدف ارائه خدمات رایگان به مردم آغاز کرد و آماده‌سازی و تجهیز آن در سال‌های مقارن با جنگ جهانی دوم توسط او ادامه یافت تا آنکه در سال 1321 بیمارستان مفرح به بهره‌برداری رسید. آن‌گونه که قدیمی‌ها می‌گویند حضور حاج ابوالقاسم که خود آذری زبان بود و تأثیرگذاری او در توسعه این محله در نامگذاری این محله بی‌تأثیر نبوده و برخی پا را فراتر گذاشته و می‌گویند نام یاخچی‌آباد در واقع پیشنهاد خود حاج آقا مفرح بوده است. در سال‌های اخیر نام این محله چند بار تغییر کرده است. زمانی نام این محله را رضوان و زمانی دیگر رجاییه گذاشتند. مدتی هم به آن نازی‌آباد جنوبی می‌گفتند، اما جالب اینکه به دلیل کثرت استفاده از نام یاخچی‌آباد، در نهایت مسئولان از تغییر نام این محله منصرف شده و همان نام قدیمی یاخچی‌آباد را رسمیت بخشیدند. از اماکن معروف این محله می‌توان از میدان باربری، راسته آهن‌فروشان، سقاخانه شهدا مجموعه ورزشی یادآوران نام برد. محله یاخچی‌آباد اکنون یکی از محله‌های مهم و پررونق منطقه16است.