پدیده‌ای به نام فرونشست

فاطمه رهبر یزدی |  یزد- خبرنگار:


فرونشست زمین پدیده‌ای طبیعی است که به دلیل فعالیت‎های بشر به‌ویژه برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی سرعت و وسعت گرفته است. فلات مرکزی ایران بیشتر درگیر این موضوع است و بیشتر توسط این پدیده طبیعی تهدید می‌شود. رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی کشور در مورد پدیده فرونشست اظهار می‌کند: زمانی که سطح آب پایین می‌رود و آب از میان رسوب‌ها خارج می شود، رسوب‌های ریزدانه متراکم می‌شوند و این تراکم حرکتی رو به پایین را برای دانه‌ها و سطح زمین به دنبال دارد.

«ایمان انتظام سلطانی» با اشاره به بررسی پدیده فرونشست به روش‌های مختلف می‌گوید: یکی از این روش‌ها نصب جی.پی.اس و اندازه‌گیری حرکت زمین و یکی دیگر از این روش‌ها نیز بررسی تغییرات توپوگرافی با استفاده از رادار و گرفتن تصاویر ماهواره‌ای در بازه‌های زمانی مختلف است.

وی با بیان این‌که استان یزد نیز به دلیل برداشت زیاد آب درگیر پدیده فرونشست شده است تصریح می‌کند: از 609 دشت مطالعاتی کشور 317 مورد ممنوعه هستند که یزد نیز یکی از این دشت‌ها محسوب می‌شود و احتمال رخداد پدیده فرونشست در آن وجود دارد. سلطانی با اشاره به وجود آثار فرونشست در استان یزد می‌گوید: شکاف‌های و گودال‌های ایجادشده در ابرکوه ناشی از برداشت زیاد آب و حاصل پدیده فرونشست است.

وی ادامه می‌دهد: از دیگر مناطق درگیر فرونشست حوالی دشت یزد- اردکان و دشت ابرکوه است. مناطق فرونشسته به صورت پراکنده در استان دیده می شوند و بیشترین آنها در دشت یزد- اردکان مشاهده شده است. رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی کشور با بیان این‌که در بعضی مناطق مانند یزد میزان تغییرات کنونی نسبت به قبل کمتر شده است می‌گوید: به دلیل پایین رفتن سطح آب و برداشت‌های بی‌رویه، تراکم حداکثری آبخوان‎ها در بعضی نقاط اتفاق افتاده و به صورت فرونشست مشاهده شده است.

وی ادامه می‌دهد: به دنبال خارج شدن آب از واحد خاکی و پایین رفتن شدید آن نسبت به سنوات قبل، این پدیده سرعت کمتری گرفته است. سلطانی با اشاره به بی‌ثباتی میزان فرونشست تاکید می‌کند: این پدیده میزان ثابتی ندارد و استناد کردن و تعمیم دادن داده‌های یک سال فرونشست به سال‌های بعدی اقدام اشتباهی است که باید از آن اجتناب کرد. این مسئول پدیده فرونشست را پدیده‌ای کند و بطنی می‌داند و می‌گوید: بیشتر تراکم غیرهمسان زمین و نشست‌های ناهمگون منجر به مشاهده رویدادهایی مانند شکستگی‌ها و شکافت زمین می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: بیشترین خطر در پهنه‌های فرونشست مربوط به مناطق با نشست‌های غیرهمسان است. رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی کشور با بیان این‌که دشت‌ها به طور ناگهانی نشست نمی‌کنند ادامه می‌دهد: چندین خطر به دنبال پدیده فرونشست دشت‌ها را تهدید می‌کند.