پدیده جهانی فرونشست

فرونشستی که در ارتباط مستقیم با منابع آب باشد از دهه 30 و 40میلادی در دشت‌های مرکزی و همچنین کالیفرنیای آمریکا اتفاق افتاد. الکتروپمپ‌ها باعث تخلیه منابع آب زیرزمینی شدند. تخلیه منابع آب زیرزمینی به همراه یک دوره خشکسالی شدید موجب ظهور فرونشست شد که البته در دشت‌های مرکزی با توفان‌های شدید گردوغبار (Dust Bowl) همراه شد. مهاجرت‌های زیاد پیامد آن بود. مردم به سمت زندگی در نزدیکی سواحل آمریکا رفتند که هنوز هم آثار آن باقی است. کتاب «خوشه‌های خشم» جان‌ اشتاین‌بک نیز درباره همین اتفاق است. در دوران ما هم مکزیکوسیتی در مکزیک یکی از شهر‌‌هایی بود که بسیار با مشکل فرونشست مواجه بود. همچنین در مناطقی از چین و ژاپن نیز این پدیده مشاهده شد. راه‌حل همه کشورها کاستن از فشار بر منابع آب زیرزمینی بود.  
به گزارش همشهری, در سال‌های دهه 30 شمسی که چاه‌های عمیق در ایران حفر شدند و موتور‌های برقی، آب را از عمق زمین بیرون می‌کشیدند،هنوز تعداد چاه‌ها، تراکم آنها و امکانات جانبی مانند شبکه سراسری برق برای پمپاژ پیوسته، در اندازه‌ای نبود که مشکل‌ساز باشد. اگر هم بود، نرخ آن زیاد نبود که حساسیت ایجاد کند، ولی طی سال‌های دهه 40 شمسی به بعد که الگوی برداشت از آب‌های زیرزمینی از قنات و چاه‌های کم‌عمق تبدیل به چاه‌های نیمه‌عمیق و عمیق شد، فرونشست خودنمایی کرد. در ایران قدیم روش‌های بی‌نظیر ازجمله حفر قنات برای مدیریت منابع آب وجود داشت. می‌توان به سازه‌های آبی شوشتر یا باغ‌های بادام دیم در اطراف شهر قزوین اشاره کرد که حتی از بروز سیلاب هم جلوگیری می‌کنند که متأسفانه طی سال‌های اخیر تنها یادگارهایی از آنها بر جای مانده است. هر سرزمین ویژگی خود را دارد و پیشینیان حتما دلیلی داشتند که برای بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی سرزمین روش‌های اینچنینی ابداع کردند. شاید چاره کار هم بازگشت به روش‌های سازگارتر گذشته باشد.
فرونشست و گردوغبار درواقع پیامدهای مشترک خشکسالی یا سوءمدیریت منابع و مصارف آب هستند که معمولا همزمان با هم بروز می‌کنند. هم‌اکنون با مخاطره طبیعی دیگری هم با نام تغییر اقلیم مواجه هستیم. در گذشته هم دوره‌های طبیعی خشکسالی و ترسالی وجود داشته، ولی هم‌اکنون روند به سمت برهم خوردن تعادل‌های اقلیمی دیرپا پیش می‌رود. رخداد‌هایی مانند توفان‌ها، آلودگی شدید هوا، سیل ‌و امواج گرمایی ‌و... در زمان‌ها و فصولی که انتظارش را نداریم، پیش می‌آید. 23سال است که یک دوره خشکسالی را تجربه می‌کنیم، ولی چند سال است که خشکسالی شدیدتر شده و سیلاب‌های شدید نیز جاری می‌شوند. نشانه‌های آشفتگی اقلیمی را حتی می‌توان از اسفند 97، فروردین 98تا مرداد 1401فراوان مشاهده کرد.  ذخایر آبی کشور، سرمایه ملی و متعلق به همه مردم و نسل‌های آینده است و چیزی فراتر از قانون و مقررات هم وجود دارد که حس تعلق‌خاطر به سرزمین و پاسداری از منابع برای نسل‌های آینده است.