جای خالی خوشنویسی در فضاهای شهری

آرش صالحی | قزوین- خبرنگار:


اگرچه درخشش خوشنویسان بزرگی مانند «میرعماد حسنی سیفی» و «محمدحسین عمادالکتاب»، «ملک محمد قزوینی» و «محمدعلی خیارجی» از دوران صفویه به این سو، قزوین را به یکی از پایگاه‌های اصلی هنر خوشنویسی ایران مبدل کرده است، اما ارتباط زیادی بین نسل جوان امروز سرزمین مینونشان و این هنر احساس نمی‌شود و جلوه‌های این هنر به ندرت در معماری و شهرسازی معاصر استان دیده می‌شود. به جز میدان ‌میرعماد‌ که مجسمه‌ای بزرگ از خطاط بزرگ قزوینی را در خود دارد، هیچ نماد یا مجسمه جالب توجهی از خوشنویسی یا خوشنویسان مینودری در شهرهای استان، به‌ویژه قزوین به چشم نمی‌خورد. نقصانی که حکایت از بی‌توجهی مسئولان فرهنگی و شهری استان به هنر اول دیار مینودری داشته و سبب شده که استان‌هایی مانند اصفهان، تهران، خراسان و فارس در این زمینه، بسیار جلوتر از قزوین حرکت کنند. 


رتبه اول در پرورش استادان خوشنویسی

دبیر انجمن خوشنویسان استان با اشاره به دوره‌های رشد و نزول هنر خوشنویسی در دیار مینودری، عنوان کرد: از ‌‌دوران پهلوی که کمترین توجه به هنر خطاطی شد تا عصر حاضر که انجمن خوشنویسان قزوین از سوی استاد «ابوالحسن محصص مستشاری» پایه‌گذاری شد، خوشنویسی قزوین جایگاه مناسبی در سطح ایران نداشته است. 
«مهرزاد محصص مستشاری» با بیان اینکه انجمن خوشنویسان قزوین، جزو نخستین شعبه‌های انجمن خوشنویسان ایران محسوب می‌شود، گفت: با تشکیل این انجمن و همچنین تلاش استادان و هنرمندان خوشنویسی این کهن‌دیار، آرام آرام هنر خط و خوشنویسی، به برند یا ‌هویت‌ فرهنگی و هنری استان تبدیل شد. 

وی افزود: اکنون از نظر تعداد استادان خوشنویسی ‌دارای مدرک استادی‌ نسبت به جمعیت استان، رتبه اول را در کشور داریم و همین موضوع‌، نگاه کیفی خطاطان هم‌استانی و تلاش آنها برای ارتقای هنری خود را نشان می‌دهد. محصص مستشاری به ثبت ملی خط نستعلیق قزوین در سال 1394 اشاره کرد و ادامه داد: تا امروز‌ تنها استانی هستیم که سبک خوشنویسی خود را به ثبت ملی رسانده‌ایم و کوشش می‌کنیم امسال‌ پنجمین دوسالانه بین‌المللی خوشنویسی را با کیفیت هرچه بیشتر و با حضور تعداد بیشتری از خطاطان برجسته ایران و جهان برگزار کنیم. 


نقش کمرنگ خطاطی در شهر

این هنرمند خطاط با یادآوری اینکه مقدمات برپایی دوسالانه پنجم خوشنویسی قزوین از چند ماه قبل فراهم شده است، گفت: خوشبختانه در یکی دو ماه اخیر، شورای سیاستگذاری خوشنویسی قزوین به ریاست استاندار پایه‌ریزی شد و در این شورا، تاکنون 2 نشست اثرگذار درباره پنجمین دوسالانه بین‌المللی خوشنویسی برپا شده است. 
محصص مستشاری با ذکر اینکه انتخاب قزوین به‌عنوان پایتخت خوشنویسی ایران، بار سنگینی ‌ بر دوش این انجمن گذاشته ‌ است، گفت: اولین نکته‌ای که حاضران در جلسه شورای سیاستگذاری خوشنویسی مطرح کردند، این بود که چرا در پایتخت خوشنویسی ایران، تأثیر این هنر در شکل‌گیری نمادهای شهری، این همه کمرنگ است؟ 

وی اضافه کرد: برای اینکه بتوانیم جایگاه ملی خود در هنر خطاطی را حفظ و نمایان کنیم، لازم است که چهره شهر قزوین را بیشتر با هنر خوشنویسی آشنا کنیم. به همین دلیل با سازمان‌های زیباسازی و فرهنگی ورزشی شهرداری قزوین، مکاتبه‌های اداری بسیاری داشتیم و طرح‌های بسیاری برای توسعه نقش خوشنویسی در فضاهای شهری به آنها ارائه دادیم.  محصص مستشاری ادامه داد: در شهر اصفهان، نام همه کوچه‌ها و خیابان‌ها با خط نستعلیق نوشته شده است و ‌ای کاش در قزوین هم‌ حداقل اسامی خیابان‌ها با خط خوش روی کاشی نگاشته شود. 


نبود موزه خوشنویسی معاصر

یک خوشنویس قزوینی نیز با تأکید بر ضرورت حضور هنرمندان و کمیته‌های هنری در کارگروه گردشگری استان، به همشهری گفت: وقتی یک گردشگر ایرانی یا خارجی به قزوین می‌آید، هیچ جایی برای نشان دادن دستاوردهای خطاطان معاصر استان به او نداریم و لازم است که یک موزه خوشنویسی معاصر در سرزمین بهشت آیین ایجاد کنیم. «کاظم قلعه‌بیگی» با انتقاد از جزیره‌ای عمل کردن در سازمان‌های فرهنگی شهرداری، افزود: معمولاً این سازمان‌ها با یک هنرمند خاص ارتباط دارند که این هنرمند نقش مشاور هنری آنها را ایفا می‌کند و با واسطه او همه کارهای هنری خود را انجام می‌دهند‌ در صورتی که در چنین سازمان‌هایی باید یک کارگروه هنری از هنرمندان برجسته هر رشته هنری تشکیل شود. 


تخفیف عوارض برای تابلوهای خوش‌خط

از سوی دیگر، رئیس کمیسیون فرهنگی و هنری شورای شهر قزوین با تأکید بر نگاه حمایتی این شورا به هنر خوشنویسی دیار مینونشان‌ گفت: در نشستی که با حضور مسئولان سازمان زیباسازی شهرداری و اعضای شورای شهر قزوین برپا شد، مصوب شد واحدهای صنفی و تجاری‌ای که از تابلوهای با خطوط نستعلیق یا شکسته نستعلیق استفاده می‌کنند، از 50‌ درصد تخفیف عوارض شهری برای این تابلوها بهره‌مند ‌شوند. 
«مهدیه‌سادات قافله باشی» اضافه کرد: همچنین در جلسه‌ای که با حضور اعضای انجمن خوشنویسان استان، شورای شهر و مسئولان شهرداری برگزار شد، طرح‌های شهری انجمن خوشنویسان برای ارائه در شهر مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد که طرح‌های مذکور با بهره‌گیری از هنرمندان این انجمن اجرا شوند.