پسماندهای بانه، بلای جان روستاییان

مریم سرخوش _ خبرنگار

روزانه ۸۵ تن زباله شهر بانه و روستاهای اطراف با کامیون‌های حمل زباله به سایت هژده‌ دولان منتقل می‌شود و این در حالی ‌است که در نبود برنامه مدون برای ساماندهی این زباله‌ها، محیط ‌زیست منطقه با بحرانی جدی روبه‌رو شده است. هرچند بر اساس اعلام واحد پسماند شهرداری بانه، تولید زباله در این شهرستان با کاهش همراه بوده و از 110 تن به 85 تن رسیده است، اما نمی‌توان از شیرابه زباله‌های هژده دولان و آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه که در مسیر این سایت قرار دارند و اراضی و دام‌های کشاورزان را تهدید می‌کند، به‌راحتی گذشت؛ مشکلی که باید با ساخت حوضچه‌های جمع‌آوری شیرابه‌ها رفع شود، اما بر اساس اعلام سازمان شهرداری بانه، به دلیل نبود بودجه، ساخت چنین حوضچه‌هایی تا‌کنون میسر نشده است. 

تهدیدی برای دام‌ها و اراضی کشاورزی 
سایت دفن زباله هژده دولان 3 دهه قبل و در ۱۰ کیلومتری غرب بانه و حوزه استحفاظی بخش نمشیر ساخته شد؛ جایی که رئیس اداره حفاظت محیط ‌زیست بانه آن را نامناسب می‌داند و معتقد است در انتخاب جایگاه دفن زباله باید به شرایط جنگل‌های منطقه، جهت بادهای غالب، حفظ آب‌های سطحی و زیرزمینی، دسترسی به جاده و مناطق مسکونی توجه نشده است. رحمان رحیم‌پور عنوان می‌کند: ساکنان روستاهای اطراف این سایت همواره با بوی نامطبوع و تجمع حیوانات و حشرات موذی مواجهند و حتی مسافرانی هم در تردد از این مسیر با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند. دود ناشی از آتش‌سوزی‌های مداوم در این سایت هم مشکلات زیست‌محیطی منطقه را دوچندان کرده است. این مسئول به آلوده شدن آب‌های زیرزمینی منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: آب‌های سطحی و زیرزمینی این منطقه با شیرابه‌ زباله‌های هژده دولان آلوده شده و مشکلات زیادی را برای مصرف‌کنندگان به وجود آورده است. 

مانع بلند بودجه 
مسئول واحد پسماند شهرداری بانه با تاکید بر این‌که شیرابه‌های ناشی از دفن غیراستاندارد و غیربهداشتی زباله باعث آلودگی خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی مسیر گذر شیرابه‌ها شده است، عنوان می‌کند: شهرداری اقداماتی را برای کاهش این آلایندگی‌ها در دستور کار دارد و قرار است ۷۰۰ متر از اطراف سایت زباله هژده ‌دولان دیوارکشی و درخت‌کاری شود، اما برای آغاز این اقدامات باید تا پایان فصل کاری صبر کنیم.  مهدی گلپسندی به کاهش ۲۰ درصدی تولید زباله در بانه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از اقدامات مهم انجام‌شده برای کاهش زباله، تفکیک از مبدأ است که باعث کاهش حجم زباله می‌شود. با توجه به فرهنگسازی و اقدامات انجام‌شده، اکنون روزانه 85 تن زباله در این شهرستان تولید می‌شود. این رقم تا پیش از این 110 تن بود و در صورت تداوم اجرای طرح تکفیک زباله از مبدأ، روند کاهشی آن ادامه خواهد داشت. هرچند به دلیل نابسامانی‌های مدیریت شهری با مشکلات مواجهیم و اکنون فقط هفته‌ای یک‌ بار کیسه‌های پلاستیکی در محلات شهر توزیع می‌شود. گلپسندی با اشاره به تفکیک زباله‌های‌تر و خشک در کارخانه بازیافت عنوان می‌کند: از سال 96 قرار بود این کارخانه به کارخانه کمپوست تبدیل شود، اما با توجه به کمبود بودجه هنوز محقق نشده است. 

مهم‌ترین مشکلات موجود
شهردار بانه در گفت‌وگو با همشهری درباره مشکلات سایت دفن زباله این شهرستان عنوان می‌کند: نبود سامانه جمع‌آوری و تصفیه شیرابه، دیوارکشی نشدن کامل محوطه و ناتمام بودن پروژه فراوری پسماند از مهم‌ترین مشکلاتی است که تا‌کنون رفع نشده است.
وریا وثوقی با تاکید بر این‌که در کارخانه بازیافت این شهرستان باید خط تولید کود کمپوست ساخته شود، بیان می‌کند: برای راه‌اندازی کارخانه بازیافت و برخی طرح‌های دیگر با وجود مشکلات مالی تا‌کنون 2 میلیارد و 500 میلیون تومان هزینه کرده‌ایم. از سوی دیگر با اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ بین شهروندان و آموزش جداسازی و ساماندهی پسماند هم کاهش تولید زباله صورت گرفته است. اما اکنون با کاهش درآمد و تامین نشدن منابع مالی روبه‌رو هستیم که مانع از کامل شدن پروژه‌های مدیریت پسماند در این شهرستان بوده است.  وثوقی یکی از موانع رفع مشکلات این سایت را محدودیت‌های جایگزینی یک زمین دیگر عنوان می‌کند و می‌گوید: اقدامات زیادی برای حل مشکلات این سایت انجام شده، اما کافی نیست. ساخت کارخانه بازیافت، حذف زباله‌های تجزیه‌ناپذیر و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی برای کاهش معضلات ناشی از دفن پسماند هرچند تا حدودی مشکلات را کم کرده، اما مشکل اصلی این است که به‌راحتی قادر به جابه‌جایی این سایت نیستیم. تاکنون مذاکراتی با حفاظت محیط‌ زیست و منابع طبیعی انجام داده‌ایم، اما هنوز به توافقی برای جابه‌جایی محل دفن زباله به نقطه‌ای دیگر نرسیده‌ایم. یکی از مشکلات این شهرستان موقعیت جغرافیایی کوهستانی و جنگل‌های آن است و این مسئله کار تعیین زمین جدید را سخت می‌کند.