کاهش 50درصدی چمن تا سال 1402
58درصد از مساحت فضای سبز شهر تهران آبیاری مکانیزه میشود
محمود مولایی/ خبرنگار
اهمیت موضوع آب و ضرورت صرفهجویی در منابع آبی با تقویت ساختار اداری امور اجرایی آب بهقدری زیاد است که سازمان بوستانها و فضای سبز شهری با ایجاد معاونت آبو انرژی درصدد کاهش آن برآمده. حالا برنامه طرح جامع آب خام در مناطق 22گانه در اولویت قرار دارد و این سازمان در تلاش است سرانه مصرف آب در فضای سبز درونشهری را کاهش دهد؛ البته با تغییر رویکرد سازمان از روش آبیاری سنتی به روشهای نوین و مکانیزه (آبیاری قطرهای و بارانی) زمینه مصرف بهینه آب در فضای شهری فراهم شده است. علیمحمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستانها در گفتوگو با همشهری درباره این موضوع صحبت کرده است.
برنامههای آینده:
با هماهنگی شرکت آب و فاضلاب قرار است تا سال 1410سالانه 120میلیون مترمکعب از پساب حاصل از تصفیهخانههای جدیدبرای آبیاری کمربند سبز مورد استفاده قرار گیرد.
تا پایان برنامه پنجساله سوم، آبیاری مکانیزه به 100درصد مساحت کل فضای سبز تهران خواهد رسید.
کاهش سطوح چمنکاری با خودداری از کاشت چمن در حاشیه بزرگراهها، رمپ و لوپ و لچکیها.
محدودیتهای آبیاری
آبیاری فضاهای سبز از ساعت 6عصر تا 8صبح روز بعد صورت میگیرد.
آبیاری فضای سبز حاشیه بزرگراهها، از طریق آبیاری بارانی (توسط اسپیرینکلرها یا آبپاشهای اتوماتیک) انجام میپذیرد.
میزان و روش صحیح آبیاری گونههای گیاهی و لزوم استفاده از روشهای آبیاری مکانیزه برای مصرف بهینه آب به مناطق 22گانه شهرداری ابلاغ شده است.
برنامههای در دست اجرا:
38هکتار از سطوح چمن موجود در سال 96 با وسعت حدودی 1878کاسته شد.
به جای چمن، گونههای کمنیاز به آب مانند ژونی پروس، زرشک، پیراکانتا، ابریشم مصری، ارغوان، ختمی درختی، برگ بو و... کاشته شده است.
تمامی آبِ آبیاری فضای سبز از 4منبع چاهها(133میلیون مترمکعب)، قنوات(21میلیون مترمکعب)، آبهای سطحی(19میلیون مترمکعب) و پساب فاضلاب تصفیه شده(7میلیون مترمکعب) است.
پسابهای تصفیهخانههای موجود به فضای سبز اختصاص دارد؛ پساب تصفیهخانههای شهرکهای مسکونی و مراکز نظامی مثل دانشگاههای امام حسین(ع) و علوم انتظامی، اراضی آرادکوه، شهید باقری و شهرک قدس.
بهطور میانگین حدود 58درصد مساحت فضای سبز تهران تحت پوشش آبیاری مکانیزه است؛ آن هم با استفاده از شبکههای آبیاری تحت فشار (قطرهای و بارانی).
استفاده از پساب تصفیهخانههای شهرکهای قدس، محلاتی و اکباتان برای تامین کسری آب مناطق 2و 6و 5 در دست اقدام است.
تا سال 1402موجودی چمن با 50درصد کاهش به کمتر از هزار هکتار میرسد.
آقای مختاری، یکی از برنامههای شما راهاندازی ایستگاه تحقیقاتی فضای سبز است. درباره این ایستگاه توضیح میدهید؟
جایگزینی گیاهان مقاوم به کمآبی و سازگار با شرایط آب و هوایی تهران و نظارت مستقیم بهمنظور انتخاب گونههای گیاهی سازگار و مقاوم به تنشهای شهری با تأکید بر استفاده از گونههای بومی با راهاندازی ایستگاه تحقیقاتی فضای سبز صورت میگیرد. امسال عرصهای به مساحت 5هکتار واقع در حد فاصل بوستانهای آزادگان وتوسکا بهمنظور راهاندازی این ایستگاه درنظر گرفته شده است. این ایستگاه بهعنوان مزرعه تولیدی و خزانه نهالهای زینتی بومی، مقاوم مورد استفاده قرار میگیرد.
ظاهرا برای مقابله با محدودیت آب، خاک و کنترل آفات و بیماریهای فضای سبز نیاز به طرح تحقیقاتی است؟
برای شناسایی گونههای گیاهی مناسب خرد اقلیمهای مختلف شهر و چگونگی مقابله با محدودیتهای آب، خاک و کنترل آفات و بیماریها و سایر مشکلات و معضلات فضای سبز، احتیاج به اجرای پروژهها و طرحهای تحقیقاتی خاصی در این زمینه است. یکی از تحقیقات مهمی که در این ایستگاه شروع میشود، جمعآوری انواع گونههای گیاهی مقاوم، بومی و سازگار است. البته قسمتی از این ایستگاه به کلکسیون گیاهان پوششی و گیاهان جایگزین چمن اختصاص مییابد. انجام پروژههای تحقیقاتی مرتبط با گیاه، آب و خاک با موضوعاتی همچون تعیین نیاز آبی گیاهان، مقاومت در برابر آلودگی هوا، مقاومت در برابر ریزگردها، تغییر اقلیم و تابآوری در شرایط بحرانی که با همکاری دانشگاهها و مراکز علمی ـ تحقیقاتی صورت میگیرد، از اهداف این ایستگاه تحقیقاتی است. البته هدف اصلی این ایستگاه، بررسیهای علمی-کاربردی در زمینه حل موانع علمی و فنی مرتبط با توسعه کمی و کیفی فضای سبز در شهر تهران است.
ایستگاه تحقیقاتی چگونه عمل خواهد کرد؟
این ایستگاه بهعنوان یک مرکز شبکهای عمل کرده و با بیش از 90مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز مستقر در مناطق 22گانه شهر تهران ارتباط مستقیم داشته و یافتههای تحقیقاتی خود را با این مراکز به اشتراک میگذارد تا نتایج بهدست آمده قابل ارزیابی و اجرا برای تمامی مناطق شهر تهران باشد. همچنین یک ایستگاه تحقیقاتی دیگر در آینده نزدیک در جنوب غربی تهران راهاندازی میشود.
استفاده از آب شرب در آبیاری فضای سبز سالها قبل توسط سازمان بوستانها ممنوع شده است. حال چگونه نظارت صورت میگیرد؟
این ممنوعیت بهطور متوالی به تمامی مناطق تأکید میشود. شرکت آب منطقهای استان تهران اعلام کرده که درصورت مواجهه با هرگونه تخلف، مجاز و مختار است تا نسبت به قطع فوری انشعاب واحد مربوطه اقدام و برخورد قانونی را به عمل آورد. شهروندان نیز درصورت مشاهده هرگونه مصرف بیمورد و هدررفت آب، موارد را با ذکر آدرس برای پیگیری ویژه به سامانه 137و 1888اعلام کنند.