نوبت دعوای سعودی‌ها با کویت

عربستان سعودی طی 3سال گذشته چهره جدیدی از خود برای جهانیان به نمایش گذاشته است؛ ماجراجویی‌های بی‌سابقه در منطقه، تحولات اجتماعی پرسرعت و تغییرات پنهان در ساختار قدرت ازجمله ویژگی‌هایی است که برای توصیف عربستان در عصر سلمان و فرزندش می‌توان از آنها کمک گرفت. یکی از مهم‌ترین این تحولات، تغییر رفتار ساکنان قصر یمامه در مواجهه با بحران‌های عربی و منطقه‌ای است؛ به گونه‌ای که اگر در گذشته حاکمان این کشور تلاش داشتند هرگونه اختلافات سیاسی با کشورهای عربی را از طریق کانال‌های پشت پرده و به دور از ابعاد رسانه‌ای پیگیری کنند، اکنون سیاست‌های ریاض در قبال مسائل منطقه‌ای را قبل از هر جای دیگری، می‌توان از سوی نیروهای غیررسمی اما نزدیک به محمد بن‌سلمان مشاهده کرد؛ نیروهایی که از سوی مخالفان حاکمان کنونی عربستان، با عنوان «ارتش سایبری بن‌سلمان» یا «گرگ‌های اینترنتی» شناخته می‌شوند.

نقطه اوج فعالیت این جریان غیررسمی اما پرنفوذ، بحران قطر بود؛ به‌طوری که از چند هفته پیش از آغاز محاصره همه‌جانبه این شیخ‌نشین کوچک، بسیاری از فعالان سایبری و مدیران رسانه‌ای نزدیک به ولیعهد عربستان، حملات لفظی شدید و توهین‌آمیزی را علیه امیر قطر و خانواده او در فضای مجازی کلید زده بودند. جمال خاشقجی، نویسنده منتقد سعودی که اکنون در واشنگتن زندگی می‌کند درباره این جریان نوشته است: سیاست‌های تند خود را برای آنکه هزینه رسمی ایجاد نکند از زبان نیروهای وابسته در فضای مجازی منتشر می‌کنند، درحالی‌که این اقدامات اعتبار تمام کشور را زیر سؤال می‌برد، از کاربردهای دیگر این گروه‌های اجیر شده، حمله و عملیات تخریب علیه هر کسی است که در فضای مجازی علیه سیاست‌های فعلی ریاض زبان به انتقاد بگشاید.

طی هفته‌های گذشته، ارتش سایبری ولیعهد سعودی حملات سازمان یافته‌ای را علیه کویت، ارتباط این کشور با قطر و نفوذ اخوان‌المسلمین در بدنه اجرایی این شیخ‌نشین عربی در خلیج فارس، آغاز کرده است. این حملات، همانند پرونده قطر، از انتقادات مختصر آغاز شده و به‌تدریج رنگ و بوی توهین، آن هم از سوی چهره‌های شناخته‌شده به خود گرفته است. برای مثال، بدرالعامر، از چهره‌های میانی این جریان، هفته گذشته در توییتر خود با لحنی کم‌سابقه نوشته بود: «اگر اخوانی‌ها و مزدوران ایران، کویت را به همین ترتیب در مسیر رویارویی با اراده کشورهای عربی خلیج فارس پیش ببرند، یقین دارم که روزی شاهد رژه نیروهای سپر خلیج در خیابان‌های این کشور خواهیم بود.»

این هشدارهای غیر رسمی و کم‌سابقه، هفته گذشته با توهین مستقیم مشاور دیوان پادشاهی عربستان به وزیر تجارت و صنعت کویت وارد مرحله تازه‌ای شده است. در پی سفر خالد الروضان (وزیر تجارت کویت) به دوحه و دیدار او با شیخ تمیم بن‌حمد (امیر قطر)، ترکی آل شیخ (مشاور دیوان پادشاهی عربستان) و از چهره‌های نزدیک به محمد بن‌سلمان در توییتر خود نوشت: روضان به‌طور خلاصه، مزدوری در لباس پست‌های حکومتی است و تنها شخص خود را نمایندگی می‌کند نه کشور کویت!

انتشار این توییت، موجی از واکنش‌های منفی را میان کاربران کویتی در شبکه‌های اجتماعی به‌دنبال داشت که مضمون بخش قابل توجهی از آنها، هشدار نسبت به تکرار تجربه قطر درباره کویت بود. البته این بار دولت محافظه‌کار کویت نیز همچون بدنه اجتماعی این کشور در مقابل تحرکات ارتش سایبری سعودی‌ها سکوت نکرده و برای اولین بار با احضار سفیر عربستان در کویت، از زبان وزیر خارجه خود نسبت به سیاست‌های ریاض انتقاد کرد. خالد الجارالله گفته است: ما نسبت به اهانت به وزیر تجارت و صنعت کویت که مورد اعتماد کامل و قابل تقدیر برای همه است ابراز تأسف کردیم و ناخرسندی خود را از این اهانت که به روابط برادرانه و صمیمی میان 2کشور آسیب می‌زند، اعلام کردیم.

اگرچه بسیاری از تحلیلگران عرب تصور می‌کردند بحران سیاسی اخیر میان عربستان و کویت با یک عذرخواهی ساده از سوی ریاض مهار شود اما سفر ناگهانی وزیر دفاع کویت به دوحه، گره بحران خلیج فارس را بیش از پیش پیچیده کرده است. شبکه الجزیره در گزارش خود با اشاره به این سفر نوشته است: در حالی‌که روابط کویت و عربستان سعودی پس از توهین علنی مشاور محمد بن‌سلمان به وزیر تجارت کویت متشنج شده است، وزیر دفاع کویت به همراه رئیس ستاد ارتش این کشور در اقدامی که می‌توان آن را به چالش کشیدن ریاض توصیف کرد، برای حضور در مراسم فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشکده نظامی قطر راهی دوحه شدند.

عبدالله العذبه، سردبیر روزنامه العرب قطر پیش از این در تحلیل رفتار عربستان در قبال همسایگان عرب این کشور نوشته بود: ماجرا به دوحه محدود نخواهد ماند، مسقط و کویت نیز باید خود را برای موج تمامیت‌خواهی ائتلاف ریاض-ابوظبی آماده کنند؛ تمامیت‌خواهی که اگر مهار نشود، هزینه‌های سنگینی برای ساکنان عرب خلیج‌فارس به بار خواهد آورد.