خشونت با حیات وحش،ریشه در کودکی دارد

نوار غربی و شمالی کشور،  ‌زیستگاه خرس قهوه‌ای است؛گونه‌ای از حیات وحش که آمار تلف شده‌اش در سال‌های اخیر رو به افزایش است و به اعتقاد کارشناسان،  بخش اعظم این آمار متعلق به شکار است. براساس آمارهای رسمی، ‌از سال 2002تا 2016از مجموع 68قلاده خرس قهوه‌ای تلف شده در ایران،  51قلاده فقط شکار شده‌اند و الباقی نیز یا در جاده‌ها کشته شدند و یا به روش‌های دیگری از بین رفته‌اند. کاهش جمعیت خرس قهوه‌ای در ایران،  موجب شد اتحادیه جهانی حفاظت از محیط‌زیست (IUCN) در گزارش سالانه خود،  نام این‌گونه را از سال 2004درفهرست گونه‌های در معرض تهدید قرار دهد. با این حال هفته گذشته باز هم خرس قهوه‌ای دیگری،  قربانی طعمه شکارچیان در استان کرمانشاه شد و درحالی‌که سر و صورتش آماج گلوله‌های متعدد قرار گرفته بود با رنج فراوان جان باخت. براساس ویدئو‌های منتشره، این خرس از کوه پایین و به کنار جاده آمده بود و درحالی‌که به‌دلیل جراحات وارده تاب راه رفتن نداشت و ناله می‌کرد افراد زیادی دور این حیوان جمع شده و قهقهه می‌زدند! اینکه چرا گونه‌های جانوری ایران نه‌تنها قربانی شکار که در عین حال قربانی خشونت‌های رفتاری شکارچیان و برخی مردم می‌شوند،  نکته مهمی است که کارشناسان می‌گویند: علت آن را باید در ضعف آموزش به کودکان ایرانی جست‌وجو کرد.
مجید ابهری،  استاد آسیب شناسی رفتاری با اشاره به اینکه خشونت یکی از بدترین واکنش‌های رفتاری افراد است و در سال‌های اخیر درفضای مجازی نیز گسترش یافته به همشهری می‌گوید:‌ «گاهی برخی افراد به‌دلیل گذشته‌های تلخ و تاریک خود و خشونت‌های به یادگار مانده از دوران کودکی،  به رفتارهای خشن با حیوانات دست می‌زنند،  چه شکارچیان که به عقیده من مجاز و غیرمجاز ندارد و چه رانندگان خودروهایی که در عبور و مرور خود به جانوران آسیب وارد کرده و بعضی نیز تنها از آنها فیلم و عکس تهیه می‌کنند.» این استاد دانشگاه معتقد است، معمولا در چنین خانواده‌هایی رفتارهای دوستانه با حیوانات انجام نمی‌شود و کودکان از همان سنین کودکی با نحوه رفتار درست با جانوران آشنا نمی‌شوند. او می‌افزاید: « خانواده‌هایی که به حیوانات آسیب نزده و در مقابل نگران سلامت جانوران هستند،  در زمستان برای پرندگان دانه می‌ریزند،  حیوانات آسیب دیده را مداوا می‌کنند و... فرزندانشان در آینده نیز رفتارهای خشونت آمیزی با حیوانات نخواهند داشت و تمامی جانوران برای آنها با اهمیت محسوب می‌شوند. » این آسیب شناس به 2قلاده شیر ایرانی که هفته گذشته به ایران وارد شده و بعد از 80سال به زیستگاه اصلی‌شان بازگشتند نیز اشاره کرده و می‌افزاید:‌«زادگاه این حیوان، ‌ ایران بوده درحالی‌که حدود 80سال پیش به‌دلیل همین رفتارهای خشن و شکار،  ‌منقرض شده و حالا باید از کشور دیگری به ایران وارد کنیم. اگر چنین رفتارهای خشونت بار و همچنین شکار دیگر گونه‌ها نیز کنترل نشود،  چند سال آینده بعید نیست بخش دیگری از آنها نیز منقرض شوند.» 
افشین زارعی، روانشناس و فعال محیط‌زیست نیز درخصوص دلیل بروز رفتارهای خشونت بار با حیات وحش به همشهری می‌گوید:‌«دلیل عمده چنین رفتارهایی ناشی از عدم‌آموزش وفرهنگسازی در این زمینه است. باید در حوزه فرهنگسازی قدم برداشته و از همان ابتدا کودکان را به روش‌های مختلف مانند تولید کتاب داستان با محوریت حیوانات با این موضوع آشنا کرد. چنین اقداماتی تأثیر مثبتی در نگاه کودکان به حیوانات و حیات وحش خواهد داشت و می‌آموزند که یوز و ببر و پلنگ و خرس و... اگر از محیط‌زیست حذف شوند دیگر بازنخواهند گشت و این اتفاقات چه پیامدهایی دارد. بعد از آن خود مردم برای کمک به حیواناتی که دچار مشکل شده‌اند، ‌پیش‌قدم شده و رفتار درست نشان می‌دهند.» این کارشناس در مورد رفتارهای بسیار خشن و سادیستیک بعضی شکارچیان با حیات وحش و انتشار تصاویر آن، ‌این افراد را دارای شخصیت بیمار دانست و البته تأکید کرد:‌«نمی‌توان گفت تمام افرادی که با حیوانات بدرفتاری می‌کنند،  بیمارند بلکه بخش قابل توجهی از آنها به‌دلیل عدم‌آموزش مناسب است که چنین اقداماتی انجام می‌دهند،  ‌شبیه افرادی که با لاشه حیوانات عکس یادگاری می‌گیرند و آن را نشانه شجاعت خود می‌دانند.»

شکار؛ مهم‌ترین عامل مرگ خرس‌های قهوه ای
علی قشقایی، کارشناس حیات وحش به همشهری می‌گوید: «‌ طی 14سال،  از سال 2002تا 2016،  68قلاده خرس قهوه‌ای در ایران تلف شدند، ‌51قلاده به‌دلیل شکار،  3قلاده با خوردن طعمه مسموم، 7قلاده به‌دلیل تصادف جاده‌ای، ‌2قلاده به‌دلیل تصادف با قطار،  2قلاده به‌دلیل آسیب دیدن با ابزار تیز مانند بیل و تبر و نیزه و 3قلاده هم به دلایل نامعلوم.»‌ او البته این را هم می‌گوید که در بیشتر موارد،  علت اصلی تصادفات جاده‌ای خرس‌ها،  اصابت گلوله به آنهاست و به‌دلیل همین جراحت،  خرس‌ها توانایی خود برای عبور از جاده را از دست می‌دهند.« خرس‌ها معمولا از جاده عبور می‌کنند مگراینکه همراه با توله هایشان باشند و همین عامل سرعت آنها را در گذر از جاده کاهش داده و منجر به تصاوف می‌شود.» موضوعی که قشقایی به آن اشاره می‌کند همان اتفاقی است که هفته گذشته در استان کرمانشاه و محدوده سرپل ذهاب رخ داد. خرس نر 25ساله‌ای در میان جاده افتاده بود و توانایی کافی برای حرکت نداشت. در ابتداتصور می‌‌شد که در برخورد با خودرو دچار آسیب و شکستگی شده باشد اما بعد از انتقال به تهران و تهیه عکس رادیوگرافی مشخص شد جمجمه و دستش مورد اصابت چند گلوله چهارپاره قرار گرفته و به همین دلیل توان و رمق عبور از جاده را نداشته است. این خرس دقایقی بعد از انتقال به تهران و کلینیک پارک پردیسان، جان خود را از دست داد. البته ایمان معماریان،  دامپزشک کلینیک پارک پردیسان نیز در گفت‌وگو با همشهری از انتقال غیراصولی و نادرست این خرس از کرمانشاه تا تهران نیز انتقاد کرد.او گفت: « متأسفانه با وجود تذکرات متعدد،  جعبه‌ای برای حمل حیوانات مجروح در شهرستان‌ها وجود ندارد و این مسئله نیز بر شدت جراحت می‌افزاید. این خرس نیز حدود 5دقیقه بعد از ورود به پارک پردیسان تهران‌،جان باخت.»