آرمانشهر ایرانی

سمیرا مصطفی‌نژاد

پنجمین شهر پرجمعیت ایران و بیستمین کلانشهر پرجمعیت خاورمیانه، به‌خاطر نقش مهم و تاریخی‌اش در امپراتوری کهنسال ایران باستان، خونگرمی مردمانش، بوی بهار‌نارنج کوچه‌پسکوچه‌هایش در فصل بهار و مهم‌تر از همه به‌خاطر حضور مقبره شاعران پرآوازه ایرانی، حافظ و سعدی و تکه‌هایی ارزشمند و به‌جا مانده از تاریخ کهن ایران، پاسارگاد و تخت‌جمشید در جهان کاملا شناخته‌ شده‌است. علاوه بر آثار باستانی خیره‌کننده‌ای مانند پاسارگاد که مانوئل باندیرا، شاعر برزیلی آن را به یک آرمانشهر توصیف کرده‌است، باغ‌های این شهر نیز با نخل‌ها و سروهای سربه‌فلک کشیده‌اش، جوی‌های روان و گل رز‌های سرخش شهرت زیادی میان توریست‌های داخلی و خارجی دارد. نام شیراز همواره صفت‌هایی زیبا به‌دنبال دارد؛ شهر گل و بلبل، شهر شاعران، شهر شعر و ادب پارسی و شهر عشق. این شهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌رود که قدمت آن به قرن اول هجری بازمی‌گردد. گفته می‌شود نام این شهر از روی قلعه‌ای به همین نام تیرازیس یا شیرازیس، در این منطقه انتخاب شده‌است. براساس آخرین آمار سرشماری، بیش از 8/1میلیون نفر در این شهر سکونت دارند و سالانه بیش از 1.5میلیون گردشگر خارجی از این شهر بازدید می‌کند. براساس آمار سال1397 میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان فارس، بیشتر گردشگران خارجی این شهر و به‌طور کلی استان فارس، از آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و چین هستند و پربازدید‌ترین نقطه شیراز نیز مجموعه حافظیه‌ است. گردشگران داخلی و خارجی در وب‌سایت تریپ‌ادوایزر (Trip Advisor)، مسجد نصیرالملک، مقبره شاهچراغ، حافظیه، باغ ارم، بازار وکیل، مقبره علی‌ابن‌حمزه، خانه قوام، مسجد وکیل، دریاچه مهارلو و خانه زینت‌الملک واقع در خانه قوام را به‌عنوان 10نقطه دیدنی شیراز برگزیده‌اند. دیگر مناطق دیدنی طبیعی و تاریخی پربازدید شیراز از این قرارند:



جاذبه‌های تاریخی خارج از شهر شیراز

تخت جمشید یا پرسپولیس
سال ساخت: قرن ششم پیش از میلاد
 قدمت: بیش از 2500سال
مساحت: 125000مترمربع
موقعیت: 57کیلومتری شهر شیراز- در سال 1358به ثبت میراث جهانی یونسکو درآمد.

پاسارگاد
آرامگاه کورش کبیر
سال ساخت: قرن ششم پیش از میلاد
قدمت: بیش از 2500سال
مساحت: 160هکتار
موقعیت: 130کیلومتری شهر شیراز- در سال1383 به ثبت میراث جهانی یونسکو درآمد.

نقش رستم
آرامگاه و گورهای صخره‌ای داریوش اول، خشایارشا، اردشیر اول، داریوش دوم 
 سال ساخت: 1200تا 625 پیش از میلاد
موقعیت: 63کیلومتری شهر شیراز- در سال 1310به ثبت میراث ملی درآمد.

جاذبه‌های طبیعی شیراز

دریاچه مهارلو
واقع در حدود 18کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در ارتفاع 1560متری از سطح دریا. 3رودخانه خشک، حمزه و سروستان به آن می‌ریزند. مساحت دریاچه 257کیلومترمربع است. وجود جلبک‌های قرمز (کشند قرمز) در این دریاچه باعث شده رنگ آن به سرخی بگراید. گونه‌های زیستی این زیستگاه فلامینگوها، مرغابی، تنجه، اردک سرسبز، آبچلیک، چوکا و آنقوت هستند.

غار پری یاغی 
واقع در 30کیلومتری شرق شیراز. ابعاد دهانه غار یک‌متر در 2 متر است و مساحتی حدود 1500مترمربع دارد. عمق غار حدود 50متر است و ستون‌های استالاگمیت زیبایی در آن دیده می‌شود.

دریاچه و آبشارهای دشت ارژن 
واقع در 40کیلومتری مسیر جاده شیراز به کازرون. رودخانه دالکی به طول 170کیلومتر از دامنه‌های جنوبی دشت ارژن سرچشمه می‌گیرد و در انتهای مسیر خود رودخانه هله را ایجاد می‌کند. آبشارهای چرونیز، دریاهک، دم‌اسب و رامغان در این مسیر واقع شده‌اند. دریاچه ارژن از دیگر جاذبه‌های این منطقه است که وسعتی برابر 2000هکتار دارد.

تنگ بستانک یا بهشت گمشده 
در 120کیلومتری شمال غرب شیراز در منطقه‌ای کوهستانی به نام کامفیروز واقع شده است. در گذشته تنها بومی‌ها به این منطقه دسترسی داشتند اما کشف آن توسط گروهی کوهنورد و گردشگر باعث شهرت یافتن این منطقه شد.


پارک ملی بمو
واقع در شمال شهر شیراز، با مساحت تقریبی 40هزار مترمربع. گونه‌های زیستی منطقه آهو، قوچ، بز، میش، روباه، کبک، تیهو، انواع گربه‌‌سانان، عقاب طلایی، هما، کرکس، دال، کوکر سفید و سینه سیاه هستند.

گردشگاه چشمه سلمانی
 واقع در 12کیلومتری شیراز و در نزدیکی پارک ملی بمو. چشمه آب‌شیرین سلمانی در این گردشگاه واقع شده‌است.

جاذبه‌های خوردنی شیراز
کلم‌پلو، یوخه، آش سبزی، ترشی بنه، قنبر پلو، فالوده شیرازی، رنگینک، حلوای خارک، کوفته شیرازی، کلوچه مسقطی و چوی، رب پلو، آب پیازک، شکر پلو، سالاد شیرازی و یخنی نخود.

مسجد نصیرالملک
ساخته شده به دستور میرزا حسن‌علی‌خان ملقب به نصیرالملک، از اعیان شیراز 
سال ساخت: 1267
قدمت: 131سال
مساحت: 2890مترمربع
موقعیت: محله گود عربان، جنوب خیابان لطفعلی‌خان زند
در سال 1358به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

مقبره شاهچراغ
محل دفن حضرت سیداحمد برادر امام‌رضا(ع) و فرزند امام‌هفتم(ع) شیعیان
سال ساخت: سده ششم هجری قمری
قدمت: بیش از 700سال
مساحت صحن مرکزی: 14000مترمربع
موقعیت: مرکز شهر شیراز
در سال 1321به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.

حافظیه


آرامگاه حافظ، شاعر قرن هشتم هجری
سال ساخت نخستین بنای مقبره: 856هجری
سال ساخت بنای کنونی: 1314شمسی
قدمت بنای فعلی: 84سال
طراح: آندره گدار
مساحت کل مجموعه:2  هکتار
موقعیت: شمال شهر شیراز و جنوب دروازه قرآن
در سال1354 به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.

سعدیه
خانقاه سابق و آرامگاه کنونی سعدی، شاعر قرن ششم هجری
سال ساخت نخستین بنای مقبره: قرن هفتم هجری
سال ساخت بنای کنونی: 1331شمسی
قدمت بنای فعلی: 67سال
طراح: محسن فروغی
 مساحت آرامگاه: 257مترمربع
موقعیت: شمال شرق شیراز 
در سال 1353به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.

ارگ کریمخان
سال ساخت: 1145شمسی
 قدمت بنا: 258سال
مساحت ارگ: 4000مترمربع
موقعیت: مرکز شهر شیراز
در سال 1351به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.

باغ‌های شیراز


باغ‌ ارم، باغ جهان‌نما و باغ دلگشا
سال ایجاد: قرن هشتم هجری
قدمت بنا: بیش از 700سال
مساحت: باغ ارم 12هکتار، باغ جهان‌نما 8/2هکتار، باغ دلگشا 7/5هکتار
باغ ارم در سال 1390به ثبت میراث جهانی یونسکو درآمد.

بازار وکیل
سال ساخت: 1137شمسی
قدمت بنا: 261سال
مساحت بازار: 21840مترمربع
موقعیت: مرکز شهر شیراز 
در سال 1351به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.

حمام وکیل
 سال ساخت: 1139شمسی
قدمت بنا: 259سال
مساحت حمام: 4000مترمربع
موقعیت: مرکز شهر شیراز 
در سال 1351به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.

خانه قوام
سال ساخت: 1267شمسی
قدمت بنا: 131سال
مساحت کلی محوطه: 3500مترمربع
 موقعیت: شرق شهر شیراز 

دروازه قرآن

ساخته‌شده به دستور عضدالدوله دیلمی
سال ساخت بنای قدیمی: حدود قرن سوم قمری
سال ساخت بنای جدید: 1328شمسی
قدمت بنای جدید: 70سال
موقعیت: شمال شرقی شهر شیراز
در سال1375 به‌عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد.