با شرط یا بدون شرط؟!

راهبردهای شورایی ظاهرا همچنان سازوکار اصلی گروه‌های سیاسی برای انتخابات مجلس یازدهم هستند که قرار است اسفندماه برگزار شود. طرح‌ها و لوایح جدید انتخاباتی اگرچه این امید را ایجاد کردند تا احزاب نقش مستقیم و جایگزین شوراها و ائتلاف‌ها را در رقابت‌ها پیدا کنند، اما تا تصویب و گذر از مراجع تأیید و نظارتی، راه طولانی دارند. اصلاح‌طلبان نیز با چنین پیش‌بینی‌ای روی همان تصمیمات شورایی حساب باز کرده‌اند. نتیجه تصمیم اما در سال98مشخص نیست؛ چندان اصراری به نحوه مشارکت همانند انتخابات مجلس94 ندارند و این بار ضرورت نمی‌بینند همه قوای خود و بدنه حامیان‌شان را روی نامزدهای حداقلی موفق به عبور از نظارت استصوابی شورای نگهبان تجهیز کنند. تنگنایی که موجب شد رئیس دولت اصلاحات نیز بگوید: «دیگر تکرار می‌کنم‌های من با توجه به شرایط موجود نمی‌تواند موجب حضور و مشارکت حداکثری مردم در انتخابات شود.» چنین رویکردی اگرچه نسبت به 4سال گذشته متفاوت است ولی قطعیت ندارد و ممکن است در نزدیکی انتخابات تغییر کند. شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان قرار است این هفته نخستین جلسه خود را در سال98 برگزار کند و شاید در خلال دستورکارهای تشکیلاتی اول سال خود  برنامه انتخابات98را هم کلید بزند. معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به ‌نظرات مطرح شده درباره ضرورت بازنگری در ائتلاف‌های انتخاباتی گذشته و نحوه مشارکت اصلاح‌طلبان در انتخابات اسفندماه مجلس به همشهری گفت: «همگرایی حداکثری در انتخابات‌ گذشته با درنظر گرفتن شرایط خاص و متوقف ساختن روند نادرست مدیریت قبلی کشور اقدامی قابل دفاع بود و این شرایط، ضرورت مشارکت حداکثری برای دفاع از منافع ملی را ایجاب می‌کرد. تدوین فهرست‌های انتخاباتی از همان ظرفیت محدود نامزدهای احراز صلاحیت‌شده در مرحله نظارت‌ها و انتشار پیام‌های انتخاباتی در حمایت از فهرست‌ها نیز با درک همین ضرورت بود.» سعید حجاریان، ایده‌پرداز اصلی اصلاح‌طلبان اخیرا در راهبرد متفاوتی «مشارکت مشروط» را برای رقابت‌های انتخاباتی امسال مطرح کرده است. این ایده، محل تأمل جریان‌ها و چهره‌های اصلاح‌طلب واقع شده است و عمدتا تصمیم‌گیری بر سر آن را به کمی گذشت زمان موکول کرده‌اند.

به‌دنبال نفی حضور نیستیم


معصومه ابتکار درباره راهبرد اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس آینده گفت: برنامه‌های انتخاباتی جدید با درنظر گرفتن شرایط جدید ایجاد شده و گذر از ضرورت‌های قبلی تدوین خواهد شد و بر یک منوال نخواهد بود. او با بیان اینکه اصلاح‌طلبان تصمیم قطعی خاصی در 10ماه مانده به انتخابات مجلس نگرفته‌اند، مسائلی را که در ارتباط با مشارکت انتخاباتی مطرح می‌شود زودهنگام دانست و افزود: اینکه اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس مشارکت مشروط داشته باشند، در قالب یک ایده مطرح شده است و فعلا محل گمانه‌زنی است؛ هنوز در شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است که آیا مشارکت تشکیلاتی و سازمان‌یافته همانند 3انتخابات پیشین کشور داشته باشند یا مسئله را به تصمیم فردی واگذار کنند؛ این امر نیازمند گذشت زمان است و تصمیم و جمع‌بندی نهایی در این خصوص منوط به برگزاری جلسات آنان است. او درباره انتقادات مطرح شده نسبت به راهبردهای یک‌روزه و غیرمؤثر در اداره امور کشور یادآور شد: ائتلاف‌های شکل‌گرفته در انتخابات‌ گذشته براساس منافع ملی بوده است. تصمیمات اصلاح‌طلبان بر مبنای خرد جمعی و مبتنی بر چارچوب‌هایی است که یک جریان کوتاه‌مدت با افق یک‌روزه را دنبال نمی‌کند و در آینده این اصول ممکن است تصمیمات دیگری را در نحوه مشارکت انتخاباتی اصلاح‌طلبان رقم بزند. این به‌معنای نفی حضور در انتخابات نیست بلکه از دیدگاه مشارکت تشکیلاتی در انتخابات مطرح  و دنبال می‌شود.

هر تصمیم اصلاح‌طلبان اجماعی خواهد بود


عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت نیز در پاسخ به این سؤال همشهری که اگر ضرورت مشارکت حداکثری در شورای‌عالی سیــــاستـگــذاری اصلاح‌طلبان توجیه‌پذیر نباشد، آیا به‌معنای پرهیز عمومی اصلاح‌طلبان و حامیان‌شان در انتخابات خواهد بود یا به تصمیم فردی مردم واگذار خواهد شد، گفت: قاعدتا هر تصمیمی که اصلاح‌طلبان بخواهند بگیرند اجماعی خواهد بود. تجربه گرانبهایی که ما در 3انتخابات گذشته داشتیم، انسجام بین اصلاح‌طلبان بوده است؛ بنابراین اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده درصورتی می‌توانند به ازای تصمیمی که می‌گیرند، مؤثر باشند که بتوانند به یک جمع‌بندی واحد برسند. با این رویکرد دیگر تصمیمات فردی معنایی نخواهد داشت. آذر منصوری گفت: ما در انتخابات گذشته هم مشکل نگرانی از مشارکت مردم را داشتیم، اما شواهد و قرائن حاکی از آن است که در انتخابات آینده میزان مشارکت مردم در مقایسه با انتخابات قبل پایین‌تر است و این به‌دلیل حضور مؤثر مردم در 3‌انتخابات گذشته است و اینکه نهاد انتخابی اعم از مجلس و دولت از عهده تأمین رضایت مردم نتوانستند بربیایند هم به‌دلیل نهادهای دیگری است که به موازات نهادهای انتخابی در کشور حضور دارند  و به تعبیری دولت پنهانی هستند که در برابر نهادهای انتخابی مقاومت می‌کند و اجازه نمی‌دهد مطالبات مردم در این مسیر تحقق پیدا کند. خانم منصوری تصریح کرد: قاعدتا در شرایط عادی، احزاب و جریان‌های سیاسی زمانی در انتخابات شرکت می‌کنند که بتوانند کاندیداهای حداکثری خودشان را داشته باشند، ولی ما در 3انتخابات گذشته تن به کاندیداهای حداقلی دادیم و از مردم خواستیم که مشارکت حداکثری داشته باشند. این بستگی به مجموعه عملکرد ارکان حاکمیت در کشور دارد که آیا مشارکت حداکثری برای آنان در اولویت است یا خیر؟ اگر برایشان در اولویت است با این رویکرد و رویه حتی اگر اصلاح‌طلبان با تمام قوا بیایند دیگر با کاندیداهای حداقلی‌شان نمی‌توانند زمینه مشارکت حداکثری مردم را در انتخابات فراهم کنند. این موضوعی است که قاعدتا در شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان باید درباره‌اش جمع‌بندی و گفت‌وگو شود تا اصلاح‌طلبان بتوانند به یک تصمیم واحد در این خصوص برسند. تا اسفندماه فاصله زیادی وجود دارد و نحوه شرکت اصلاح‌طلبان در انتخابات بستگی به اتفاقاتی دارد که پیش از انتخابات و در این فاصله رخ خواهد داد و به‌عنوان یک پارامتر مهم می‌تواند در نحوه حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات اسفند98اثرات جدی خودش را به جا بگذارد.

شرایط سخت تصمیم برای اصلاح‌طلبان


محمود میرلوحی، عضو شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و عضو حزب اتحاد ملت نیز اخیرا در پاسخ به این سؤال که آیا شورای‌عالی سیــــاستـگــذاری اصلاح‌طلبان راهبرد مشارکت مشروط در انتخابات مجلس آینده را درست می‌دانند یا خیر می‌گوید:‌ هنوز درباره انتخابات تصمیمی در شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان گرفته نشده است، اما از قرائن اینگونه برمی‌آید که جریان اصلاحات شرایط سختی برای تصمیم‌گیری خواهد داشت. به گفته او «تکلیف اصلاح‌طلبان در سال ۹۴ و ۹۶ مشخص بود و همه ازجمله هواداران نیز بر همکاری و ائتلاف با اعتدال‌گرایان تأکید داشتند. همان زمان بحث‌هایی برخی از دوستان داشتند که به‌صورت مشروط با آقای روحانی همکاری کنیم و به شیوه‌ای که در دنیا معمول است، ائتلاف را شکل دهیم. اما در نهایت رئیس دولت اصلاحات تأکید کردند که الان جای این بحث‌ها نیست.» میرلوحی همچنین درباره اینکه آیا رئیس دولت اصلاحات نیز معتقد به حضور مشروط در انتخابات است، تصریح کرد: البته ایشان همواره دغدغه مشارکت بالای مردم را در انتخابات دارند و تردیدی به حضور پای صندوق‌های رأی ندارند. حضور ایشان در دماوند در انتخابات سال ۹۰ را کسی فراموش نمی‌کند. اینها نشان می‌دهد که ایشان به‌شدت علاقه‌مند است که گفت‌وگوها باید پای صندوق‌های رأی صورت گیرد و نباید انقطاع و فاصله ایجاد شود.

شورا تصمیم می گیرد


جواد امام، دبیرکل حزب تازه تأسیس ایثارگران اصلاح‌طلب نیز با بیان اینکه تاکنون مباحث مربوط به چگونگی ورود اصلاح‌طلبان به انتخابات در شورای هماهنگی و شورای‌عالی سیاستگذاری مطرح نشده است، در پاسخ به ادعای تحریم انتخابات گفت: اصلاح‌طلبان هنوز به مباحث انتخابات ورود نکرده‌اند که بخواهند تصمیم بگیرند اگر توقعاتشان برآورده نشد آن را تحریم کنند؛ چنین صحبتی درست نیست.