فشار تحریم‌ بر زندگی معلمان و دانش‌آموزان ایرانی خارج از کشور

فهیمه طباطبایی/خبرنگار


شاید تصور اینکه تحریم‌های اقتصادی ایران، نهادی مانند آموزش و پرورش را هم مستقیم و بی‌واسطه دچار بحران جدی کند، کمی دور از ذهن باشد، ولی واقعیت این است که از ابتدای سال تحصیلی جاری، مدارس ایرانی خارج از کشور که 110واحد آموزشی در 56کشور دنیا هستند، به مشکل اعتباری- ارزی برخورده‌اند و عملا با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند. مدارسی که 13هزار دانش‌آموز دارند و 700معلم در آن مشغول به تدریس‌اند.
دی‌ماه سال97 بود که خبرنگاری در نشستی خبری علی‌اللهیار‌ترکمن، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش به اوضاع بد مالی معلمان ایرانی خارج از کشور و عدم‌پرداخت 9‌ماه از حقوق آنها اشاره کرد و پرسید که برنامه وزارت آموزش و پرورش برای حل این بحران چیست؟ در آن نشست ‌اللهیار‌ترکمن توضیح داد که این بحران جدی است و تنها به‌دست وزارت آموزش و پرورش حل نخواهد شد و باید مشکل فعالیت ارزی بانک‌های ایرانی مرتفع شود تا بتوانیم حقوق معلمان را پرداخت کنیم.» او سپس توضیح داد که بخشی از مشکل از طریق سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور حل شده ولی باید راه‌حل جدی برای آن پیدا کرد و اگر گشایشی در این زمینه ایجاد نشود مجبور به محدود کردن فعالیت این مدارس خواهیم شد.

حالا اما این چالش به بحران رسیده و معلمان ایرانی خارج از کشور را دچار مشکلات متعددی کرده است. «م. الف» یکی از معلمان ایرانی که یک سال است به یکی از کشورهای اروپایی اعزام شده در این‌باره به همشهری می‌گوید: « ما به‌شدت از لحاظ مالی در مضیقه هستیم و توانایی اداره زندگی شخصی خود را نداریم. اگر نبود حمایت‌های اندک سفارتخانه و کنسولگری قطعا تا الان به گدایی در خیابان‌ها افتاده بودیم و نمی‌توانستیم حتی یک نان بخریم.»

او ادامه داد: «حقوق ما چندین ‌ماه است که پرداخت نشده و تکلیفمان هم به‌عنوان معلم نامعلوم است. آموزش و پرورش می‌گوید باید وزارت امور خارجه و وزارت اقتصاد راه‌حلی برای مشکل بانکی پیدا کنند تا حقوق ما واریز شود ولی ظاهرا وضعیت ما برای مسئولان کشور هنوز به دغدغه تبدیل نشده است.»
اما چهارشنبه این هفته سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش و غلامرضا کریمی، رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور نشستی با سرپرستان این مدارس داشتند که در آن رسما به بن‌بست خوردن ادامه فعالیت این مدارس و امکان تعطیل شدن آنها اشاره کردند.
به گزارش ایسنا، کریمی در این‌باره گفته است: «شرایط ارزی ایجادشده در ماه‌های اخیر باعث شد تا سایر وزارتخانه‌ها فعالیت‌ها و نیروهای خود را در خارج از کشور کاهش دهند، اما آموزش و پرورش با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت هیچ مدرسه‌ای را به‌خاطر چالش ارزی تعطیل نکرد، هرچند مشکلات و تأخیرهایی در پرداخت حقوق معلمان خارج از کشور به‌وجود آمد و حجمی از مطالبات همچنان باقی است.»

رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور از کاهش نیروهای اعزامی خارج از کشور در سال۹۸ خبر داد و افزود: «با وجود مشکلات مالی تا زمانی که شاخص دانش‌آموزی کاهش نیابد، هیچ مدرسه‌ای را تعطیل نخواهیم کرد.»
او در آخر هم تأکید کرده که «استفاده از نیروها با حقوق ریالی به‌جای حقوق ارزی و همچنین بهره‌مندی از همکاری بازنشستگان ازجمله راهکارهای تامین نیروی انسانی در سال۹۸ خواهد بود.»

بطحایی هم اول سخنانش با بیان اینکه در این شرایط ایجاد حس همدلی بیشتر، بسیار ضروری است چرا که این موضوع کمک می‌کند تا از شرایط سخت عبور کنیم، گفت: کاهش هزینه‌های مدارس خارج از کشور در شرایط فعلی اجتناب‌ناپذیر است؛ لذا باید راهکارهای جدیدی را ارائه داد و از ظرفیت‌های موجود حداکثر استفاده را کرد.
وزیر آموزش و پرورش افزود: «باوجود افزایش نرخ ارز و کاهش بودجه این مرکز به یک‌سوم، سیاست ما ادامه فعالیت مدارس خارج از کشور خواهد بود، اما استراتژی ما باید به‌گونه‌ای باشد تا از این وضعیت خارج شویم؛ بنابراین نیازمند خلاقیت و ارائه راهکارهای جدید هستیم.»
حالا باید دید وزارت آموزش و پرورش چه راهکار و خلاقیت جدیدی برای ادامه فعالیت مدارس خارج از کشور که سال تحصیلی98-97 را با دشواری به انتها می‌رسانند، خواهد داشت و آیا می‌توانند با توجه به تحریم‌های اقتصادی آمریکا برای سال تحصیلی آینده وضعیت بغرنج این مدارس را حل کنند یا نه؟