زندگی خصوصی زیر نگاه دیگران

سمیرا رحیمی

پاسخ این پرسش بسیار ساده است؛ بله، به راحتی نوشیدن یک جرعه آب. واقعیت این است که هکرهای کلاه ‌سیاه- هکرهایی که بر فعالیت‌های مجرمانه و خرابکارانه‌ای مانند سرقت اطلاعات و اخاذی از کاربران تمرکز دارند- سرگرمی‌های متفاوتی از کاربران عادی فضای مجازی و رایانه‌ها دارند؛ یکی از این سرگرمی‌ها تماشای کاربران بی‌خبر از همه‌جا از میان وب‌کم لپ‌تاپ‌هایشان است و حتی در شبکه‌های تاریک درباره این سرگرمی به یکدیگر پز می‌دهند و از التماس کاربرانی که از آنها خواهش می‌کنند تصاویرشان را در شبکه‌های اجتماعی منتشر نکنند، لذت می‌برند و احساس قدرت می‌کنند. پس از آنکه بخش سرگرمی ماجرا به پایان رسید، با جدا کردن تصاویری که قابلیت درآمد‌زایی دارند- تصاویری از لحظات خصوصی افراد یا کارهای خلاف قانونی که انجام می‌دهند- آغاز به اخاذی از کاربران می‌کنند. 

کندید ووئِست- متخصص امنیت شرکت سایمنتک- به افرادی که وب‌کم‌های خود را نمی‌پوشانند هشدار می‌دهد که ممکن است از سوی هکرها مورد اخاذی قرار گیرند زیرا هکرها به راحتی می‌توانند با ورود به وب‌کم آنها تصاویری مجرمانه یا خلاف عرف از آنها ضبط کنند و بعد با تهدید کاربر به انتشار تصاویر در فیسبوک یا لینکد‌این، از آنها درخواست مبلغی پول کنند که معمولا مبلغ آن درحدود 100دلاراست. نکته دردناک اینجاست که تعدادی از هکرها تنها برای سرگرمی و نشان دادن برتری خود به دیگران دست به چنین فعالیت‌هایی می‌زند. 

توانایی کنترل از راه دور دوربین‌های آنلاین و وب‌کم‌ها تنها مختص هکرها نیست، اف‌بی‌آی نیز از این قابلیت برای جاسوسی از مظنونان بهره برده است. در سال2013 مشخص شد نیروهای اف‌بی‌آی برای سال‌ها به بهانه مبارزه با تروریسم، کاربران مورد‌نظر خود را از طریق وب‌کم‌هایشان تحت نظر داشته‌اند و بدون اینکه چراغ «ضبط» دوربین را روشن کنند، فعالیت‌های کاربران را ثانیه به ثانیه ضبط کرده‌اند. در سال2010 نیز کارمندان مدرسه‌ای در پنسیلوانیای آمریکا از طریق لپ‌تاپ‌هایی که دانش‌آموزان با خود به خانه می‌بردند، از آنها مخفیانه فیلمبرداری یا عکسبرداری می‌کردند.

هکرها برای نفوذ به وب‌کم کاربران از بد‌افزاری ویژه استفاده می‌کنند که دانلود و نصب آن روی رایانه‌ها، دسترسی کامل و مستقیم وب‌کم را در اختیار آنها قرار می‌دهد. نحوه ورود بد‌افزار تروجان به رایانه‌ها ساده است: پیام یا  ای‌میلی جذاب و فریبنده برای کاربر ارسال می‌شود که تقریبا اکثریت کاربران، فریب آن را خورده و پیام را باز می‌کنند. به محض بازشدن پیام، بد‌افزار به‌صورت پنهان روی سیستم دانلود می‌شود و نرم‌افزار کنترل از راه دور را روی سیستم نصب می‌کند و تمام. درصورت نصب‌شدن، تمامی سیستم‌های رایانه‌ای در برابر این بد‌افزار‌ها آسیب‌پذیرند.

جدا از اقدامات هدفمند هکرها و آژانس‌های جاسوسی، حفره‌های امنیتی مرورگرها و سیستم‌های عامل نیز می‌تواند احتمال سوءاستفاده افراد بدخواه از تجهیزات آنلاین کاربران را افزایش دهد؛ برای مثال، در سال 2011 یک حفره امنیتی در نرم‌افزار ادوبی فلش کشف شد که به هر وب‌سایتی امکان می‌داد وب‌کم و میکروفن کاربران را بدون اطلاع کاربر روشن کند. این حفره‌های امنیتی معمولا با تأخیر و زمانی اعلام می‌شوند که کار از کار گذشته‌است.

قابل دسترس بودن وب‌کم‌ها، تنها به لپ‌تاپ یا وب‌کم‌های رایانه‌ای خلاصه نمی‌شود، دوربین گوشی‌ها و تبلت‌ها نیز از این موضوع مستثنا نیستند. ادوارد اسنودن، افشاگر مشهور و کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا در زمان افشاگری گسترده خود در سال2013 اعلام کرد آژانس امنیت ملی راهی مخفی برای دسترسی پنهانی به دوربین گوشی‌های آیفون و بلک‌بری دارد.

اگر نگران چشم‌های پنهانی هستید که در خانه، شما را می‌پایند، جدا از پوشاندن دوربین ها در زمانی که از آنها استفاده نمی‌شود، نصب کردن آنتی‌ویروس قوی با توانایی مسدود کردن بدافزارها، روی تمامی تجهیزات آنلاین- از لپ‌تاپ گرفته تا موبایل- می‌تواند تا حد زیادی از ابتکار عمل هکرها بکاهد. اگر از وب‌کم مجزا از سیستم خود استفاده می‌کنید نیز ساده‌ترین راه قطع اتصال آن با سیستم است.