زیر ذره‌بین
قهر دانشگاه‌های خوزستان با بازار کار
کریمی، استاد دانشگاه: تحصیل در رشته‌هایی که نیاز بازار کار نیستند، تلف کردن ظرفیت‌های جوانی است
سیدعلیرضا شریفی| اهواز- خبرنگار:
آمار اشتغال در خوزستان همواره محل مناقشه مسئولان استانی و ملی است و هرچند وقت یک بار آمار متفاوتی درباره میزان افراد بیکار در خوزستان منتشر می‌شود.
افزایش تعداد بیکاران، نابسامان بودن شرایط اقتصادی و انتظار جوانان تحصیلکرده برای یافتن شغل این روزها کلاف اشتغالزایی را در هم پیچیده و مسئولان به دنبال یافتن راهی برای پایان دادن به وضعیت فعلی هستند.
برخی از آمارها حکایت از بیکاری 40 درصدی فارغ‌التحصیلان خوزستانی دارند. مسئولان حوزه اشتغال می‌گویند علت اصلی بیکاری تحصیلکرده‌ها نداشتن تخصص و مهارت است؛ موضوعی که کارشناسان آن را قبول ندارند و معتقدند نبود تناسب میان نیازهای بازار کار در خوزستان و رشته‌های تحصیلی موجود در دانشگاه‌های استان است که به بیکاری دامن می‌زند.
بی‌توجهی به نیازهای بازار کار خوزستان
یک استاد دانشگاه نیز معتقد است که باید مسیر آموزش در دانشگاه‌های کشور و به تبع آن در خوزستان به ایجاد شغل منتهی شود و برای تحقق این موضوع نیازهای بازار کار در 10 سال آینده مورد بررسی قرار بگیرد. این در حالی است که در خوزستان این موضوع مورد بی‌توجهی قرار گرفته و رشته‌های تحصیلی بدون نیازسنجی بازار کار استان ارائه می‌شوند و همخوانی منطقی و درستی بین نیازهای بازار کار و رشته-های موجود در دانشگاه‌ها وجود ندارد.
«محمدرضا کریمی» با اشاره به این‌که تحصیل دانشجویان در رشته‌هایی که نیاز بازار نیستند، هدررفت عمر و تلف کردن ظرفیت‌های جوانی است، تاکید می‌کند: افزایش آمار فارغ‌التحصیلان بیکار، معضلات اقتصادی در پی دارد و همچنین آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد. بنابراین باید جوانان استان راهنمایی شوند و بدانند که در چه رشته‌ای تحصیل کنند که هم مورد علاقه‌شان باشد و هم در آینده بیکار و مستاصل نمانند.
وی می‌گوید: هدایت تحصیلی جوانان باید به صورت صحیح انجام شود تا آنها در رشته‌هایی تحصیل کنند که پس از فارغ‌التحصیلی، پشت درهای بسته بازار کار نمانند و بتوانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند.
این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: باید تعاملی بین سازمان فنی و حرفه‌ای، صنایع و دانشگاه‌ها ایجاد شود در حالی که الان هیچ سازمانی متولی ایجاد این ارتباط نیست.
مسئولان باید در قبال فعالیت‌های اجتماعی، احساس مسئولیت کرده و با تعامل بتوانند نیازهای بازار کار استان را تامین کنند تا جوانان به عنوان متخصص از دانشگاه خارج و بدون معطلی وارد بازار کار شوند.
حرکت به سمت آموزش‌های خلاقیت‌محور
رئیس پارک علم و فناوری خوزستان نیز در گفت‌وگو با همشهری، دولتی بودن اقتصاد در این استان را یکی از موانع بزرگ بر سر راه ایده‌پردازی و در نتیجه ایجاد نشدن شغل می‌داند و اظهار می‌کند: اکثر ایده‌های مبتکران خوزستانی در حوزه فولاد، نفت و حفاری است اما با توجه به ساز و کار ادارات دولتی، تنها تعداد کمی از این ایده‌ها عملی می‌شوند و می‌توانند به اشتغالزایی هم کمک می‌کنند.
«بابک مختاری» می‌گوید: موفق‌ترین شرکت‌های دانش‌بنیان در خوزستان در حوزه کشاورزی فعالند که ارتباط با بخش خصوصی سبب افزایش بهره‌وری آنها شده است. بخش خصوصی برای ارتباط با افراد متخصص درنگ نمی‌کند چون می‌خواهد در کمترین زمان بیشترین سود را به دست بیاورد به همین دلیل بسیاری از ساز و کارهای اضافی را حذف می‌کند.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز مبتنی بودن آموزش‌ها در کشور را بر «حافظه‌پروری» یکی از معضلات بزرگ خوزستان می‌داند و ادامه می‌دهد: اگر به سمت آموزش‌های خلاقیت‌محور گام برمیداشتیم، می‌توانستیم موفق‌تر عمل کنیم.
مختاری در پاسخ به این پرسش که چرا هنوز در استان خوزستان ارتباط خوبی بین صنعت و دانشگاه ایجاد نشده است، توضیح می‌دهد: موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان بر مبنای ارتباط خوب بین علم و صنعت است و پارک‌های علم و فناوری، واسطه‌ای برای ارتباط این 2 هستند. متاسفانه دانشگاه‌ها در بسیاری از موارد پارک‌های علم و فناوری را رقیب خود می‌دانند و این یکی از عوامل ضعف ارتباط صنعت و دانشگاه است.
محتوای همایش‌ها فراموش می‌شود
یک صنعتگر خوزستانی نیز به همشهری می‌گوید: در خوزستان همایش‌های زیادی برای تعامل بین صنعت و دانشگاه با رویکرد «بهبود محیط کسب و کار» برگزار می‌شود اما یا نتیجه این همایش‌ها عملی نمی‌شود، یا همه برنامه‌ریزی‌ها پس از برگزاری همایش از یاد مسئولان می‌رود.
«صادق شهباز» اظهار می‌کند: استان خوزستان به صنایع تخصصی در حوزه‌های مختلف متکی است اما بیشترین گرایش دانش‌آموزان آن به رشته‌های تجربی و انسانی است.
وی می‌افزاید: گرایش دانش‌آموزان به رشته‌های تجربی و انسانی در خوزستان به علت ضعف هدایت تحصیلی آنها در آموزش و پرورش و گرایش خانواده‌ها به شغل‌هایی مانند پزشکی به منظور تضمین آینده فرزندانشان است.
شهباز اضافه می‌کند: خانواده‌ها معتقدند که فرزندان آنها باید در رشته‌های پزشکی تحصیل کنند تا در آینده با مشکل شغل مواجه نشوند. خب، این دیدگاه باید تغییر کند و تغییر آن به حضور فعالانه آموزش و پرورش برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و فرهنگ‌سازی رسانه‌ها نیاز دارد.
تشکیل کمیته‌ای برای ارتباط میانصنعت و دانشگاه
این صنعتگر خوزستانی ادامه می‌دهد: کشور ما در شرایط تحریم به افزایش تولیدات باکیفیت نیاز دارد و همین موضوع اهمیت ارتباط بین دانشگاه و صنایع را نشان می‌دهد. مثلا در بسیاری از صنایع ما استخدام‌ها بیش از نیاز واقعی کارخانه است و همین موضوع سبب افزایش هزینه‌ها می‌شود. همچنین چون نیروی انسانی به اندازه دستگاه‌های مکانیکی توانایی انجام کار مفید ندارد، راندمان تولیدات کاهش می‌یابد.
شهباز تاکید می‌کند: باید در استانداری کمیته‌ای تشکیل شود که کار و تمرکزش ایجاد و تقویت ارتباط بین دانشگاه و صنایع باشد تا صنعتگران بدانند برای تامین نیروهای مورد نیاز خود به کجا مراجعه کنند.
وی می‌گوید: صنایع خوزستان برای ارتقای کار خود مجبور به انتشار آگهی‌‌های استخدامی هستند و کم پیش می‌آید که در این آگهی‌ها بتوانند نیروی تخصصی مورد نیازشان را پیدا کنند.
***
شناخت نیاز بازار، نخستین مرحله در یافتن راهکار مناسب برای ارتباط بین دانشگاه و صنایع موجود در خوزستان است. همچنین، پس از شناخت نیاز بازار کار می‌توان با یک تعامل فرابخشی بین آموزش و پرورش خوزستان و دانشگاه‌های فعال در استان، بخشی از دانش‌آموزان را به سمت رشته‌های مورد نظر بازار کار استان هدایت کرد.
