نذر نور
سبک و سیاق عزاداری برای سالار شهیدان، جدا از رسوم مشترک به هر شهر و روستایی که می‌‌رسد، شمایل منحصر به فرد خودش را پیدا می‌کند. سوگواری اهالی اردبیل با برگزاری آیین شمع‌گردانی در روز نهم محرم، از رسوم قدیمی این خطه است که بسیاری از مشتاقان را برای حضور در این مراسم به اردبیل می‌کشد؛ آیینی که در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده‌است.
شمع پایلاماق
شمع‌های روشن در گوشه و کنار شهر اردبیل نشان می‌دهد که مراسم شمع‌گردانی یا به زبان ترکی «شمع پایلاماق» آغاز شده‌است؛ مراسمی که از عصرتاسوعا شروع می‌شود و تا غروب آفتاب ادامه دارد. باستان‌شناس دوره اسلامی و ساکن اردبیل درباره قدمت این مراسم به همشهری می‌گوید: «این آیین سنتی قدمت دیرینه دارد و به زمانی برمی‌گردد که مراسم محرم و عزاداری برای سید و سالار شهیدان در ایران پا گرفت.»
عزاداری به رسم شمع‌گردانی به شکل گروهی انجام می‌شود. حسن یوسفی در توضیح این مراسم می‌گوید: «عزاداران معمولا به‌صورت گروهی 41مسجد یا محل شمع‌گذاری را پای پیاده طی و در هر یک از این محل‌ها شمعی روشن می‌کنند.»
41منزل به یاد شهدای کربلا
انتخاب محل شمع‌گذاری متغیر است و هر فردی با توجه به محل سکونت خود و مساجد نزدیک، 41محل را انتخاب می‌کند تا به آنجا برود و شمعی روشن کند.
حسن یوسفی، باستان‌شناس دوره اسلامی در توضیح بیشتر می‌گوید: «در ارتباط با این سنت معنوی باید تأکید شود که در این ایام خاص عزاداران عاشقانه پای پیاده و بدون کفش از میان کوی و برزن و خیابان‌های بافت کهن شهر اردبیل به‌سوی مقصد اصلی می‌روند و به مساجد روشنایی هدیه می‌کنند. »
در همینه زمینه :